حمام آزمایشگاهی یا بن ماری:
حمام آزمایشگاهی یا بن ماری یکی از تجهیزات مورد نیاز در آزمایشگاه ها بوده و از آن در مراکز مختلف آزمایشگاهی، استفاده های فراوانی می شود.
از کاربرد های حمام آزمایشگاهی یا بن ماری می توان به: انجام آزمایش های سرولوژیک، تست های بیوشیمی و دارویی و… اشاره کرد. همچنین کاربرد این دستگاه در آزمایشگاه های: صنایع غذایی، آموزشی، مراکز تحقیقاتی و کلینیکی، آزمایشگاه شیمی و… دیده می شود.
در هر یک از این آزمایشگاه ها و مراکز ممکن است انواع حمام آزمایشگاهی یا بن ماری با کاربرد متفاوت، بنا بر نیاز استفاده شوند. قیمت خرید و فروش حمام آزمایشگاهی یا بن ماری به عوامل مختلفی وابسته بوده و می تواند بازه قیمتی متفاوتی را در بر گیرد.
کاربرد حمام آزمایشگاهی یا بن ماری چیست ؟
برای اینکه واکنش های بیوشیمیایی، ایمونولوژیکی و ایمونو هماتولوژی انجام شوند، در بسیاری از مواقع به تنظیم دما تا محدوده دمایی خاصی نیاز است.
اکثر آنزیم ها جهت فعالیت به دمای 37 درجه سانتی گراد نیاز دارند. همچنین برای غیرفعال سازی سیستم (complement) به دمایی برابر با 56 درجه سانتی گراد نیاز است. بنابراین در آزمایشگاه ها برای انجام چنین آزمایش هایی به تجهیزاتی نیاز است تا امکان انجام این آزمایشات فراهم گردد.
کاربرد حمام آزمایشگاهی یا بن ماری در آزمایشگاه ها، گرم نمودن تدریجی و یکنواخت آب بوده و شرایط مناسبی را برای انجام واکنش های شیمیایی گوناگون فراهم می آورد. این دستگاه در آزمایشگاه های شیمی و زیست شناسی (زیست شناسی سلولی و مولکولی، میکروبیولوژی و …) کاربرد فراوانی دارد.
گستره ی دمایی انواع این دستگاه معمولاً از محدوده دمای اتاق تا دمای 60 درجه سانتی گراد می باشد. البته دستگاه هایی با توان ایجاد دمای 100 درجه سانتی گراد نیز وجود دارند که البته دارای پوششی با مشخصات خاص می باشند.
انواع حمام آزمایشگاهی یا بن ماری چه اجزایی دارند ؟
مخزن:
این نمونه از دستگاه های آزمایشگاهی از یک مخزن دو جداره استیل که به خوبی عایق بندی شده تشکیل شده است.
المنت:
جهت گرم نمودن آب داخل حمام آب از المنت استفاده می شود. المنت ها قدرت گرمایی مختلفی داشته و با توجه به حجم و گنجایش آب داخل بن ماری گزینش می شوند. برای اینکه از تماس مستقیم الکتریسیته با آب جلوگیری شود، المنت ها کاملاً عایق کاری می شوند.
دماسنج:
در این دستگاه یک دماسنج (ترمومتر) جهت اندازه گیری دمای آب، قرار گرفته است. دماسنج هایی که در انواع حمام آزمایشگاهی یا بن ماری استفاده می شوند می توانند آنالوگ و یا دیجیتال باشند.
ترموستات:
از ترموستات برای تنظیم و تثبیت دمای آب موجود در مخزن این دستگاه آزمایشگاهی، استفاده می شود. دقت دمایی بالا از ملزومات حمام آب بشمار می آید زیرا به ازای هر یک درجه سانتی گراد تغییر در دما، فعالیت آنزیم ها می تواند 10 درصد کاهش و یا افزایش یابد. برای دقت بیشتر و کنترل دما در انواع دستگاه های جدید از سیستم میکروکنترلی جهت تنظیم دمای آب مخزن بهره برده اند.
همزن:
معمولاً از همزن جهت به گردش درآوردن آب داخل مخزن بن ماری استفاده می شود تا گرمای تولید شده توسط المنت به طور یکنواخت انتشار یابد. درواقع همزن آب را به گردش درآورده و موجب می شود تا دمای آب یکنواخت شود.
بن ماری جوش و سرولوژی:
انواع شیکر دار، حمام بافت و سیرکوله:
نوع شیکر دار: در واقع هدف از قرار دادن شیکر در این دستگاه ها حفظ دما به طور یکنواخت در تمام محیط می باشد. از این نوع دستگاه ها معمولاً در کشت سلولی، هیبریداسیون و سنجش های بیولوژیکی استفاده می شود. البته در هنگام خرید بن ماری باید به بازه دمایی آن توجه نمود.
حمام سیرکولاسیون:
در کاربرد های تحقیقاتی و آزمایشگاهی برای نگهداری نمونه در یک دمای ثابت از حمام های سیرکولاسیون استفاده می شود. این نوع حمام برای گرم یا خنک کردن نمونه هم می تواند به کار برده شود. در واقع برخی از انواع مدل ها هر دو قابلیت را دارا می باشند.
در برخی از موارد از این دستگاه برای گرم کردن نمونه استفاده شده و در برخی از موارد از نوع خنک کننده برای کاهش گرما از نمونه ها و حفظ نمونه ها در دمای امن استفاده می شود. ظرفیت، ابعاد و فضا، محدوده دمایی و الزامات منبع برق از ویژگی هایی است که باید زمان خرید حمام سیرکولاسیون مورد توجه قرار داد. یکی از تولید کننده های این نوع از بن ماری کمپانی Polyscience می باشد.
حمام مهره بدون آب یا نسل جدید حمام آزمایشگاهی:
تشکیل آلودگی توسط قارچ ها، جلبک ها و باکتری ها در داخل مخزن از مشکلات مهم و اساسی انواع مختلف این دستگاه می باشد.
بنابراین برای رفع این مشکل، نسل جدیدی از بن ماری ها با نام حمام مهره بدون آب (Water bead bath) طراحی و روانه بازار شدند. این دستگاه ها حاوی مهره هایی هستند که از جنس فلزهای جامد برگشت پذیر به طبیعت بوده و مشکلات آلودگی دستگاه های قبلی معمولی را ندارند.
کاهش مصرف برق از دیگر مزایا حمام مهره بدون آب نسبت به انواع معمولی می باشد. کاربرد حمام آزمایشگاهی یا بن ماری از این نوع سبب کاهش 50 درصدی مصرف برق برای رساندن آب تا دمای 37 درجه سانتی گراد، نسبت به دستگاه های معمولی خواهد بود.
ثبات و پایداری بهتر و نوسانات کمتر دمایی از دیگر برتری های حمام مهره بدون آب نسبت به انواع معمولی می باشد.
معمولاً این دستگاه از لوازم آزمایشگاهی بوده که از جنس فولاد ضدزنگ ساخته شده و داخل مخزنش را با رنگ الکترواستاتیک می پوشانند، زیرا توانایی جذب و مقاومت بالایی دارد. این کار برای محافظت دستگاه در برابر شرایط آزمایشگاهی می باشد.
پنلی در خارج از دستگاه تعبیه شده است که کلیدهای کنترل این دستگاه در آن قرار گرفته و به وسیله ی آن ها می توان فعالیت دستگاه را کنترل نمود.
مقاومت های الکتریکی (المنت) در زیر مخزن دستگاه که با مواد ضدزنگ پوشیده شده است، قرار گرفته اند. گرما از طریق این المنت ها و با اتصال دستگاه به برق، به قسمت وسط دستگاه انتقال می یابد.
در برخی از انواع حمام آزمایشگاهی یا بن ماری جهت انتشار یکنواخت گرما، همزنی در آن تعبیه شده است که با گردش آب دما را در تمام مخزن یکنواخت خواهد نمود.
کنترل محدوده دمایی و تنظیم دما در این دستگاه ها توسط یک کنترل کننده، مانند ترموستات صورت گرفته و توسط پنل دستگاه می توان محدوده دمایی دلخواه را در دستگاه تنظیم نمود.
چگونه ایمنی را در کاربرد حمام آزمایشگاهی یا بن ماری رعایت کنیم ؟
قیمت حمام آزمایشگاهی یا بن ماری چگونه است ؟
قیمت حمام آزمایشگاهی یا بن ماری می تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار داشته باشد. اینکه دستگاه خارجی باشد یا ساخت کشورمان ایران باشد، بر قیمت تمام شده این دستگاه بسیار مؤثر خواهد بود.
معمولاً قیمت حمام آزمایشگاهی یا بن ماری ایرانی بسیار کمتر از نمونه خارجی آن می باشد. امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و حمایت از تولید داخلی شرکت ها و کارخانه های مختلفی اقدام به تولید این دستگاه نموده اند.
البته قیمت این دستگاه علاوه بر مورد اشاره شده در بالا به عوامل دیگری نیز بستگی خواهد داشت. همان طور که قبلاً اشاره شد انواع مختلفی از این دستگاه با بازه های دمایی مختلف وجود دارند، که هر کدام بنا بر نیاز آزمایشگاه ها تهیه شده و می توانند مقادیر قیمتی مختلفی را شامل شوند.
از طرفی برند های ایرانی تولید کننده هم از نظر قیمتی می توانند متفاوت عمل کنند. معمولاً برخی از برند ها محصولات با کیفیت تری تولید نموده که می توانند با نمونه خارجی رقابت نمایند، که البته این شرکت ها قیمت های بالاتری هم بر محصولات خود می نهند. اما در کل قیمت های دستگاه های داخلی از نمونه خارجی برای مصرف کنندگان، ارزان تر خواهد بود.
نکاتی در رابطه با این دستگاه: