ورق ضدسایش و کاربرد آن در صنایع

نوع دیگری از ورق آلیاژی وجود دارد که ورق ضدسایش نامیده می شود. همانطور که می دانید سایش به معنای خوردگی و کنده شدن سطح یک جسم بر اثر اصطکاک و ساییدگی می باشد.

ورق ضدسایش دارای استحکام بالایی می باشد. به همین ترتیب، تغییر شکل موضعی و ساییدگی در آن بسیار کم و به مرور رخ می دهد.

در ترکیب شیمیایی ورق آلیاژی دو عنصر مهم مانند کربن و منگنز وجود دارد. این دو عنصر منجر به ایجاد لایه هایی از کاربید آهنی می شود که نوعی ترکیب بسیار سخت می باشد.

هر اندازه که میزان کربن در ورق آلیاژی بیشتر باشد، استحکام و خواص ضدسایش آن افزایش می یابد. این محصول و البته کلیه ورق های آلیاژی در سایزها و ضخامت های مخلتفی تولید و روانه بازار می شوند.

ورق آلیاژی آجدار:
یکی از دیگر از پر مصرف ترین نوع ورق آلیاژی که در دو نوع به تولید می رسد، ورق آجدار پرسی و آجدار فابریکی می باشد.

ورق آلیاژی فابریکی به وسیله فرآیند نورد گرم و توسط غلتک های مخصوص به صورت فابریک، آجدار و به تولید می رسد.

این نوع ورق نسبت به نوع پرسی آن از کیفیت بهتری برخوردار می باشد. علاوه بر این، دامنه کاربردهای آن نیز بیشتر می باشد.

قیمت ورق نیز بسته به نوع و کارخانه سازنده آن متفاوت می باشد که لازم است برای استعلام آن به سایت های معتبر رجوع کنید.

ورق های آلیاژی استیل:
پیش از این اشاره کردیم که از ترکیب آهن و کربن، فولاد به وجود می آید. علاوه بر این، با کمی افزودن عنصر کروم در نهایت یک فولاد ضد زنگ حاصل می شود.

ورق استیل یا فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل، مصارف مختلفی داشته و به دو گروه کلی زیر تقسیم بندی می شود:

• استیل بگیر: به ورق های استیلی که جذب آهنربا می شوند، استیل بگیر می گویند.
• استیل نگیر: در واقع به ورق های استیلی که جذب آهنربا نمی شوند، استیل نگیر می گویند. این ورق ها کاربرد بالاتری دارند و از نظر قیمت هم گران تر از نوع استیل های بگیر هستند.

ورق های استنلس استیل در ایران تولید نمی شوند و از کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی، تایوان، چین و غیره وارد می شود.

می توان از شکل پذیری این محصول با افزایش درصد کربن در این ورق ها کاسته ولی در عوض به سختی و مقاومت آن ها افزود.

اضافه کردن حداقل 5/10 درصد از کروم به این آلیاژ می تواند باعث شود که استیل خاصیت ضدزنگ بودن پیدا کند.

ضدزنگ شدن این فلز به این دلیل می باشد که کروم وقتی در مجاورت هوا قرار می گیرد در نهایت اکسید کروم را تشکیل می دهد. این اکسید مانند یک لایه بی رنگ بر روی استیل را می پوشاند و در نهایت مانع زنگ زدن آن می شود.

همانطور که می دانید فولاد زنگ نزن در برابر دماهای بسیار بالا (تا 1000 درجه سانتی گراد) و بسیار پایین (تا 200- درجه سانتی گراد) مقاومت خوبی از خود نشان می دهد. ورق این نوع ورق از ویژگی های دیگری نیز برخودار است.

در واقع ورق استیل از خصوصیاتی مانند براقی، زیبایی، سطح صاف و صیقلی، عدم زنگ زدگی یا خوردگی به مرور زمان برخوردار است.

ورق آلیاژی استیل خود به دسته های مختلفی طبقه بندی می شود. در این میان ورق آلیاژی استیل سری 300 از پرکابردترین ورق ها به شمار می رود.

در بین سری 300 نیز ورق آلیاژی 304 از جمله ورق های رایج در بازار می باشد. استیل 304 به نام استیل 18-8 هم معروف می باشد، زیرا 18 درصد این ورق کروم و 8 درصد آن نیز نیکل می باشد.

ورق های آلیاژی برنج:
نوع دیگری از ورق آلیاژی موجود می باشد که آلیاژ برنج نام دارد. در واقع می توان گفت که یکی دیگر از آلیاژهای مس، آلیاژ برنج است که با فلز روی ترکیب می شود.

میزان عنصر روی در آلیاژ برنج حداکثر 40 درصد است. گاهی برای افزایش خواص آلیاژ برنج به آن عناصر دیگری مانند نیکل، آلومینیوم، سیلیسیم، قلع، منگنز و سرب به مقدار 4 درصد اضافه می کنند که به آن برنج مخصوص می گویند.

ورق های آلیاژی برنج را بر اساس میزان عنصر روی موجود در آن ها به چند دسته طبقه بندی می کنند.

ورق های آلیاژی برنج، رنگی زرد رنگ و شبیه طلا دارند، سختی و مقاومت کششی بالایی داشته و در مقابل خوردگی هم مقاوم است؛

خیلی دیر اکسید و کدر شده و لکه به خود می گیرد. این آلیاژ خاصیت میکروب کشی و خاصیت مغناطیسی کمی دارد و می توان از ورق های آلیاژی برنج در مصارف قفل ها، بست ها، رادیاتورها، دستگیره های درب، مخصوصاً درب اتاق های بیمارستانی و غیره استفاده کرد.

ورق های آلیاژی فسفر برنز:
یکی دیگر از آلیاژهای مس، آلیاژ فسفر برنز نام دارد. این آلیاژ حاوی حدود 10 درصد قلع و مقدار خیلی کمی فسفر می باشد.

عنصر فسفر باعث افزایش خاصیت شکل پذیری و عنصر قلع موجب افزایش مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی می شود.

ورق های آلیاژی فسفر برنز در برابر خستگی و سایش بسیار مقاوم هستند. آن ها همچنین رسانایی خوبی نسبت به الکتریسیته از خود نشان می دهند چون بر پایه مس ساخته شده اند.

ضریب اصطکاک پایین، استحکام بالا، الاستیسیته بودن و ریز دانه بودن از جمله بقیه خصوصیات این ورق آلیاژی است.

از ورق های آلیاژی فسفر برنز در صنعت الکترونیک و قطعات کامپیوتری، حمل و نقل سوخت هسته ای، در تولید فنرهای به کار رفته در ماشین های صنعتی، ساخت مهره ها، پیچ و بست ها، ساخت پروانه کشتی در صنعت کشتی رانی، سیم گیتار آکوستیک و غیره استفاده می شود.

ورق های آلیاژی پیوتر:
پیوتر یکی دیگر از انواع ورق آلیاژی است که از قلع و مس (حدود 85 تا 99 درصد قلع و بقیه مس و عناصر دیگر) تشکیل می شود.

عنصر مس باعث افزایش سختی در ورق های آلیاژی پیوتر می شود. در بعضی از پیوترها با کیفیت پایین تر، عنصر سرب جایگزین می شود و رنگ ورق را متمایل به آبی می کند. از پیوتر برای تهیه ظروف، زیورآلات، وسایل تزیینی و دکوری و غیره استفاده می شود.

ورق های آلیاژی آمالگام:
ورق های آلیاژی آمالگام، آلیاژ جیوه با یک فلز دیگر است. نسبت جیوه موجود در این آلیاژ تعیین می کند که شکل این آلیاژ مایع، به صورت خمیر نرم یا جامد باشد.

تقریباً تمام فلزات می توانند آمالگام هایی با جیوه تشکیل دهند به جز آهن، پلاتین، تنگستن و تانتالوم. استفاده از آمالگام های جیوه و نقره در دندانپزشکی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در فرآیند استخراج طلا از سنگ معدن از آمالگام جیوه و طلا استفاده می شود.

همچنین در دندانپزشکی از آلیاژهای جیوه با فلزاتی مانند نقره، مس، ایندیوم، قلع و روی هم استفاده می شود. در دندانپزشکی از آمالگام نقره و قلع با مقادیر جزئی مس و روی برای پر کردن دندان ها استفاده می شود.

ورق های آلیاژی قلع اندود:
گاهی اوقات بر روی ورق های فولاد یا آهن را با لایه نازکی از قلع می پوشانند که به این کار قلع اندود کردن می گویند.

قلع اندود کردن ورق های آهن و فولاد باعث می شود که ورق آلیاژی در مقابل زنگ زدگی مقاومت بسیار بالایی از خود نشان دهد. این خاصیت همچنین باعث می شود که از این نوع از انواع ورق آلیاژی قلع اندود در صنعت کنسروسازی استفاده شود.

این ورق ها انعطاف پذیری و مقاومت بالایی دارند و در برابر فرسایش مقاوم هستند. ورق های آلیاژی قلع اندود همچنین در صنایع بسته بندی رنگ، صنایع مختلف، خودروسازی، نرده سازی و غیره کاربرد دارد.

ورق های آلیاژی فلزات گران بها:
طلای سفید:
با اضافه کردن یکی از عناصر پالادیوم، مس، نیکل، روی، منگنز و نقره به طلا، طلای سفید به وجود می آید ولی متأسفانه این ترکیب به مرور زمان درخشندگی خود را از دست می دهد. برای اینکه این اتفاق نیفتد روی این آلیاژ یک لایه فلز رودیم روکش می کنند.

طلای رزگلد:
با اضافه کردن عنصر مس به طلا، طلای رزگلد ایجاد می شود. اضافه کردن مس به طلا هم باعث تغییر رنگ آن و هم باعث کاهش عیار طلا می شود.

نقره استرلینگ:
از رایج ترین انواع ورق آلیاژی مورد استفاده در صنعت زیورآلات، نقره استرلینگ است که در واقع نوعی آلیاژ نقره با مس می باشد به طوری که 92/5 درصد نقره و 7/5 درصد مس است.

وجود مس باعث افزایش سختی نقره و افزایش چکش خواری آن می شود و رنگ آن را تغییر نمی دهد. از نقره استرلینگ در صنعت جواهرسازی استفاده می شود و برای درخشندگی آن، ورق را با لایه نازکی از نقره خالص یا رودیم یا طلا روکش می کنند.