امروزه با پیشرفت معماری از سقف مرکب عرشه فولادی در ساختمان های مدرن به وفور استفاده می شود.
همانطور که در مطالب گذشته اشاره کردیم سقف عرشه مرکب فولادی از ورق های فولادی آج دار ساخته شده است.
به طور کلی این نوع تکنیک در ساخت سقف و کف بنا استفاده می شود. این نوع سقف به دلیل اجرای ساده، سرعت اجرای بالا، هزینه نسبتا پایین و ایمنی مناسب کاربرد گسترده ای در ساخت سازه های مختلف دارد.
در معماری سال های دور از سقف های تیرچه بلوک استفاده می شد. این سقف ها دارای عیوب بسیاری بودند، زیرا بشر همواره نیاز به سازه هایی داشت که در برابر زلزله از مقاومت بالایی برخوردار باشند.
به همین جهت معماران به مرور زمان در این فکر فرو رفتند تا سقف های مقاومی را طراحی کنند.
بر همین اساس، با گذشت زمان معماران در فکر ایجاد سقف هایی فرو رفتند که در برابر زلزله و سایر بلایای طبیعی از مقاومت بالایی برخوردار باشند.
در این مطلب قصد داریم تا به بررسی انواع سقف های عرشه فولادی و مدرن بپردازیم که این نوع سقف ها می توانند جایگزین خوبی در برابر زلزله باشند.
سقف های تیرچه بلوک به علت نصب راحت و قیمت کمی که دارند یکی از رایج ترین سقف های مورد استفاده در ایران محسوب می شوند.
این سقف نوعی دال یک طرفه است که برای ساخت آن از سه عنصر تیرچه، بلوک و دال استفاده می شود. شایان ذکر است که بیشتر خرابی این سقف نسبت به سایر سقف های دیگر، ناشی از بارهای وارده به آن است.
مزایا و معایب سقف های تیرچه بلوک:
استفاده از سقف های تیرچه بلوک در ایران روشی مرسوم به شمار میرود. سقف های تیرچه بلوک همانند سایر مقاطع دیگر دارای معایب و مزایایی می باشند. در زیر به برخی از مزایا و معایب این نوع سقف ها اشاره خواهیم کرد.
مزیت های سقف تیرچه بلوک:
عیوب سقف تیرچه بلوک:
سقف های پیش ساخته بتنی:
که در ادامه به شرح و بررسی هریک میپردازیم.
سقف های پیش ساخته بتنی:
مقاطع پیش ساخته ای که در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند شامل ستون ها، دال ها، پانل های دیوار و تیرها در کارخانه تولید شده و در نهایت برای نصب به کارگاه انتقال داده می شوند.
معمولا استفاده از مقاطع پیش ساخته بتنی برای ساختمان نسبت به مقاطعی که در محل اجرا می شوند، بهتر هستند. همچنین نصب این مقاطع سریع تر و راحت تر می باشد.
استفاده از قطعات پیش ساخته بتنی باعث می شود که نیازی به استفاده از تیرچه ها و عرشه های فولادی، شمع بندی، قالب بندی و تمهیدات دیگر نباشد.
شایان ذکر است که هنگام ساخت مقاطع پیش ساخته بتنی، در لبه های آن فرورفتگی هایی تعبیه می شود.
سیستم پیش ساخته دال ورقی (پوسته ای):
برای پوشش دهی دهانه های بزرگ در این روش، پانل های بتنی پیش ساخته در نظر گرفته می شوند. از این سیستم می توان در ساختمان های بتنی پیش ساخته یا درجا استفاده کرد. در واقع این سیستم به صورتی متفاوت از تکنیک پیش ساختگی استفاده می کند.
مزیت استفاده از سیستم دال ورقی:
برخی از مزایای استفاده از سیستم دال ورقی به شرح زیر است.
البته با وجود مزایایی که دارد این پانل های پیش ساخته به علت ابعاد بزرگی که دارد، نصب آنها در محل اجرا، مشکلاتی در پی دارد.
سقف های مرکب با استفاده از عرشه های فولادی:
در ابتدا برای ساخت ساختمان های کوچک همچنین به عنوان روشی برای کاهش ضخامت سقف از این دو روش استفاده میشده است.
سقف مشبک لانه زنبوری یا کندویی:
از قالب های مکعبی شکل فولادی، فایبرگلاس، پلی پروپیلن برای اجرای سقف های لانه زنبوری استفاده می شود.
این قالب ها به صورتی قرار گرفته می شوند که در فواصل آنها میلگردهای کششی قرار می گیرند. همچنین این قالب ها بسیار مستحکم و سبک می باشند بنابراین تحمل بارهای وارده حین ساخت را خواهند داشت.
پس از بتن ریزی این میلگردها، تیرچه های قائم را تشکیل می دهند. قرارگیری این قالب ها به صورت موازی با یکدیگر قرار گرفته و انجام عملیات شمع بندی در فواصل قالب ها می باشد.
انواع سقف های برتر در عرشه فولادی:
در این مطلب به مابقی انواع سقف های برتر در عرشه فولادی میپردازیم.
استفاده از تیرهای اصلی و تیرک های کوتاه:
روش تیرک های کوتاه دارای قابلیت هایی چون کاهش ارتفاع کلی ساختمان و کاهش ضخامت سقف می باشد، که برای سقف سازی از آن استفاده می شود.
در گذشته سیستم سقف سازی، توانایی جایگذاری مناسب برای لوله ها و کانال های تأسیساتی را نداشت.
در واقع عبور لوله ها و کانال ها از زیر سقف انجام میشد که برای انجام این عملیات، لازم است سوراخ هایی در تیرهای بتنی ایجاد شود.
زمانیکه این روش اختراع شد، به عنوان یکی از مطرح ترین روش های سقف سازی، مورد استقبال زیادی قرار گرفت.
یکی از مزیت های روش تیرهای اصلی و تیرک های کوتاه، توانایی عبور کانال ها و لوله ها از فضای بین تیرهای اصلی، دال بتنی، تیرک ها و تیرچه ها می باشد.
سقف مجوف ساخته شده با بلوک های توخالی:
این روش شباهت بسیار زیادی به سقف سازی به روش تیرچه بلوک دارد.
در این روش از تیرهای بتنی پیش ساخته همراه با بلوک های سفالی یا بتنی، استفاده می شود. این بلوک ها شبیه قالب های درجا عمل می کنند که باعث می شود سازه برای تمام عمر داخل سقف باقی بماند.
مکان قرارگیری این بلوک ها بین نوارهای باریک می باشد که پس از عملیات بتن ریزی درجا، تیرچه ها تشکیل داده می شود..
نوارهای باریکی مابین بلوک ها وجود دارند که در پایین سطح مقطع توسط میلگردهای کششی تعبیه می شوند.
میلگردهای کششی، نوعی مقاومت کششی برای مقابله با وزن سقف و بارهای اعمالی ایجاد می کند.
سقف های پیش ساخته پس کشیده:
این نوع سقف بدون نیاز به ستون های نزدیک به هم، قابلیت پوشش دهانه های بزرگ را دارد. همچنین شامل قطعاتی پیش ساخته با ظاهری هرمی شکل و غلاف هایی برای عبور کابل های پیش تنیدگی می باشند.
این روش به گونه ایست که بر روی داربست های موقت چوبی یا فولادی، قطعاتی پیش ساخته قرار می گیرند.
سپس بین واحدهای پیش ساخته، محل هایی قرار داده می شود که با استفاده از دوغاب سیمان پر شده و در نهایت اتصال بین آنها برقرار می شود.
در مرحله ی بعدی تیرهای بتنی درجاریز در دو جهت قائم بر روی کلاهک های قطعات پیش ساخته اعمال می شود.
هنگامی که بتن درجا به میزان مقاومت فشاری موردنیاز می رسد کابل های پیش تنیدگی در دو جهت عمود بر هم، از داخل غلاف های قطعات رد می شوند. سپس پس از کشیده شدن کابل ها، در محل خود محکم می شوند.
فرآیند تولید دال بتنی سقف:
در واقع این روش، روشی بسیار خاص، برای اجرای سقف های پیش ساخته به شمار میرود. خلق این روش در کشور بریتانیا می باشد.
فرآیند تولید دال بتنی سقف به شرح زیر است:
در مرحله ی بعدی، سقف های طبقات مختلف بر روی هم و یکی پس از دیگری، ساخته می شوند.
پس از پایان یافتن ساخت هر سقف، جداساز مناسبی بر روی آنها قرار می گیرد.
پس از آماده شدن سطح زیرین برای اجرای سقف بعدی، در تراز بندی عملیات بتن ریزی به سادگی بیشتری انجام میپذیرد.
در روش های قبلی هنگام قرارگیری سقف ها در تراز زمین لازم است از شمع بندی و قالب بندی استفاده می شود، اما در این روش نیازی به استفاده شمع بندی و قالب بندی وجود ندارد.
برای بالا کشیدن سقف ها، جک های ویژه ای بر سر ستون ها قرار داده می شود سپس با استفاده از کابل و قلاب های قرار گرفته بر روی سقف ها، به بالا کشیده می شوند.
سقف بام نسبت به مابقی سقف ها سریعتر بلند می شود و در بالاترین نقطه ستون ها، به صورت موقت قرار می گیرند.
سپس مابقی سقف ها را تا زیر سقف بام بالا می آورند و در آنجا نگه داشته می شوند.
در این قسمت مجددا ارتفاع ستون ها افزایش پیدا می کند. سپس ستون های مربوط به طبقات 4، 5 و 6 در موقعیت خود اجرا می شوند و جک ها در انتهای ستون ها مجددا نصب می شوند.
عملیات اجرایی ذکر شده در بالا تا زمانی انجام می شود که سقف بام در محل خود نصب شده و مابقی سقف ها در موقعیت نهایی خود قرار بگیرند.