برای محافظت از سازه در برابر نیروهای جانبی مانند باد یا زلرله از مهاربند یا بادبند استفاده می شود. همچنین در سازه های فولادی از مهاربند یا باربند استفاده می شود.
بادبندها می توانند نیروی ناشی از زلزله را خنثی کرده و به زمین برگرداند.
به طور کلی مهاربند یا بادبند یک عضو سخت کننده سازه در برابر نیروهای جانبی مثل باد یا نیروی زلزله می باشد.
اجرای سریع نسبت به دیوار برشی عمومیت خاصی بین عامه پیدا کرده است. شایان ذکر است که اجرای ناصحیح علاوه بر ناپایداری سبب پیچش می شود.
قاب مهاربندی شده:
برای مقاومت در برابر بارهای جانبی، سیستم های مختلفی وجود دارد که یکی از این سیستم ها قابهای مهاربندی است.
این قاب سیستمی به شکل خرپای قائم می باشد که برای ایجاد مقاومت در برابر نیروهای جانبی اکثرا در ساختمان های فولادی مورد استفاده قرار می گیرد.
قابهای مهاربندی شده به طور کل به دو دسته تقسیم بندی می شود:
در ادامه ی مقاله درباره هریک به صورت اختصاصی شرح میدهیم با ما همراه باشید.
قاب مهاربندی شده هم محور:
در این قاب، محورهای خنثی در اعضای مختلف نظیر ستون ها، تیرها و اعضای مهاربندی، در هر گره از یک نقطه ی مشترک باهم تلاقی می کنند.
این قابها برای دهانه های نسبتا کوچک از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد.
قابهای هم محور مزایای بسیاری دارد که از جمله ی مهم ترین آنها
اما استفاده از این قابها، در مناطق با زلزله خیزی بالا توصیه نمی شود.
زیرا عناصر فشار آن از جمله مهاربندها و ستونهای فلزی در بارهای تناوبی ضعبف عمل می کند و بارگذاری و باربرداری مقاومت خود را تا حدود زیادی از دست می دهند.
این قاب ها اگرچه مقاومت و سختی خوبی در برابر بارهای استاتیکی و باد دارد ولی به علت عدم شکل پذیری مناسب از لحاظ جذب انرژی در مقابل بارهای متناوب زلزله ضعیف عمل می کنند.
قاب مهاربندی شده برون محور:
در این قاب، مقدار برون محوری قابل توجه بوده و قابل صرف نظر می باشد. مقداری برون محوری ممکن است در اثر محدودیت های فیزیکی موجود شود، اما این مقدار ناچیز بوده بنابراین از آن صرف نظر می شود.
در این سیستم ها به صورت مفصلی و یا گیردار اتصال تیرها به ستونها ممکن می شود.
قابهای برون محور شکل پذیری خیلی خوب و سختی جانبی مناسبی دارند.
مزایای قاب مهاربندی شده:
قاب مهاربندی شده در مقایسه با سایر سیستم های باربر جانبی از جمله قاب های خمشی یا قاب های مهاربندی شده معمولی، مهاربندهای با مقاطع مرکب مزایا و معایبی دارد که برخی از آنها را در ادامه شرح دادیم که عبارتند از:
نصب قاب های مهاربندی شده به علت اجرای اتصالات پینی یا پیچ و مهره ای به ورق های اتصال باعث کاهش هزینه های اقتصادی و زمان نصب و اجرا می شود همچنین نظارت برکارهای جوشکاری در محل را کاهش می دهد.
قاب مهاربندی شده در مقایسه با قاب های خمشی از الاستیک بالایی برخوردار است که این موضوع سبب مقاوم بودن آن در زمین لرزه می شود.
مهاربندهای مقاطع مرکب در مقایسه با مهاربندهای واگرا، دیرتر حالت خمیری شده و در رفتار الاستیک سختی جانبی بیشتری دارد.
معایب قاب مهاربندی شده:
معایب این قاب می توان به موارد زیر اشاره کرد که این موارد شامل:
این نوع از سیستم مهاربندی مرکب نیاز به دقت عملی بیشتری در متد طراحی و اجرا نسبت به سایر سیستم های باربر جانبی متداول دارد.
مهاربند ضربدری:
نام دیگر مهاربند ضربدری، همکاربند همگرا می باشد که این مهاربند به صورتی می باشد که دو عضو مهاربند به صورت قطری زوایای متقابل یک دهانه را به هم متصل مینمایند.
مهاربند قطری:
در این نوع مهاربند فقط یک قطر داخل چشمه وجود دارد.
مهاربند 7 و 8:
در این مهاربندها، دو عضو مهاربند بر روی یک گره در رو و یا زیر تیر با یکدیگر متقارب می باشند.
مقایسه دو بادبند 7 و 8 (هم محور و بدون محور):
بادبندهای 7 در مقایسه با بادبندهای 8 از دیدگاه معماران، امکان ایجاد بازشوهای بزرگ تری برای تعبیه پنجره فراهم میاورد.
همچنین بادبندهای 7 درمقایسه با بادبندهای 8 از دیدگاه سازه ای مسیر انتقال نیرو بیشتر شده و تغییر مکان های قاب افزایش میابد.
استفاده از بادبندگذاری 8 در طبقه ی اول مشکل بازشدن « در» نداریم.
اما استفاده از بادبندگذاری 7 در اولین طبقه دو مشکل وجود دارد که از جمله:
مهاربند K: