می توان گفت عملیات تولید میلگرد فولادی با مقاومت بالا را در اصطلاح فرآیند ترمودینامیکی یا میلگرد ترمکس می نامند.
برای این کار میلگرد فولادی تولید شده در فرآیند نورد گرم را از آب عبور می دهند.
این روزها همه با نام میلگرد آشنا هستند و کم و بیش اطلاعاتی در مورد آن دارند. می دانیم که یکی از مصالح مهم در صنعت ساخت و ساز میلگرد می باشد که با بالا رفتن قیمت آن، کار ساخت و ساز با مشکل مواجه می شود.
شاید دیده باشید که بر روی میلگردهای مختلف، حروف اختصاری خاصی مثل CT و یا CU وجود دارد. قطعا برای شما این سوال پیش می آید که این علائم به چه معنا می باشد.
در این مطلب قصد داریم که به شرح این علائم بپردازیم. در حقیقت می توان گفت که دو روش کلی برای تولید میلگرد آجدار در صنعت وجود دارد.
در روش اول که میلگرد آلیاژسازی شده، علائم اختصاری به سه صورت روی میلگرد حک شده اند:
در روش دوم یا همان روش ترمکس یعنی خنک کاری و برگشت تحت کنترل، علامت اختصاری و حک شده بر روی این محصولات به دو صورت می باشد:
انواع روش های تولید میلگرد:
روش های مختلفی در کشورهای مختلف برای تولید میلگرد وجود دارد. در هر کشور بر اساس اقلیم آن کشور و شرایط جغرافیایی آن، متفاوت می باشد.
در این قسمت به چند روش تولید میلگرد در کشورهای پیشرفته جهان خواهیم پرداخت:
استاندارد ملی در کشور ژاپن بر تولید با روش آلیاژی تأکید داشته و به تولید میلگرد از روش ترمکس هیچ اشاره ای ندارد.
در واقع تولید این محصول با روش ترمکس (عملیات حرارتی) در کشور ژاپن توصیه نمی شود دلیل این امر نیز قرار گرفتن این کشور در مناطق زلزله خیز می باشد.
کشورهای اروپایی برای تولید روش ترمکس را مد نظر قرار داده اند و دلیل این امر نیز امن بودن این کشورها از لحاظ زلزله خیزی می باشد.
و اما در کشور ایران هر دو روش برای تولید این محصول مورد استفاده قرار می گیرد ولی به دلیل ضریب امنیت بالای مصرف، لازم است تولیدکنندگان، خریداران را از فرایند تولید آگاه سازند.
حک کردن علامت مشخص ای دال نشان دهنده تولید به روش ترمکس بر روی پلاک الحاقی، رنگ آمیزی مقطع شاخه های این محصول به یک رنگ تعریف شده، درج جمله فرآیند تولید به وسیله ترمکس بر روی گواهینامه فنی.
تفاوت روش آلیاژسازی شده و روش ترمکس:
در تولید میلگرد به روش ترمکس، شمش فولادی مورد استفاده از کیفیت پایین تری برخوردار می باشد. برای این که شمش مورد استفاده به مقاومت مطلوب برسد، محصول تولیدی را از داخل لوله های آ ب عبور می دهند. به این شکل، سطح بیرونی به یکباره خنک خواهد شد.
این روش باعث می شود که سطح بیرونی میلگرد از مقاومت بالایی برخوردا شود و سطح داخلی نیز از مقاومت پایین تری برخودار گردد.
به این ترتیب، استفاده از این نوع محصول در مناطق زلزله زده به هیچ عنوان توصیه نمی شود. این در حالی است که در روش آلیاژسازی شده فولاد مورد استفاده در فرآیند فولادسازی و توسط اضافه کردن فروآلیاژها ساخته می شود.
علاوه بر این، شمش فولادی مورد استفاده برای تولید این محصول به شکل مورد نیاز ایجاد شده و در نهایت نیز در محیط آزاد و به مرور خنک می شود.
در این روش فرایند خنک سازی باعث می شود که که سطح بیرونی و درونی محصول دارای مقاومت یکسانی بوده و برای محیط های زلزله خیز و سازه های تحت فشار مناسب تر می باشد.
برای افزایش ضریب اطمینان سازه ها، میلگرد ذوب آهن اصفهان با روش آلیاژسازی شده تولید می گردد و تمامی تولیدکنندگان نیز برای رعایت حقوق مصرف کننده، لازم است روش ساخت محصول مصرفی خود را به خریداران اعلام نمایند.
علاوه بر این، لازم به ذکر است که فولاد نورد یزد یا همان فولاد احرامیان نیز در حال حاضر از روش ترمکس برای تولید خود استفاده می نماید.
نکته مهمی که در خصوص میلگرد ترمکس باید مدنظر قرار داد این است که انجام عملیات جوشکاری بر روی این نوع محصولات مجاز نمی باشد.
می توان گفت که تقریبا بیش از 90 درصد نوردکاران داخلی از روش ترمکس استفاده می کنند و تعداد انگشت شماری هم مثل شرکت ذوب آهن اصفهان و یا فولاد آلیاژی ایران، روش تولید غیر ترمکس را به کار گرفته اند.
آیا جوشکاری بر روی میلگردهای ترمکس مجاز می باشد یا خیر؟
محصولات غیر ترمکسی به روش آلیاژسازی تهیه نمی شوند، بلکه با افزایش کربن معادل (افزایش کربن و منگنز) که خود باعث کاهش شکل پذیری فولاد می شود تهیه می شود که این موضوع در سایزهای بالا خطرناک نیز می باشد.
اطلاع رسانی روش تولید به دلیل مشکل دار بودن روش ترمکس یا برتری روش غیرترمکسی نیست.
طبق استانداردی برای تولید میلگرد، عنوان شده که تنها محدودیت برای جوشکاری میلگرد، کربن معادل است که محصول ذوب آهن دارای کربن معادل بالاتری می باشد.
وقتی کربن معادل افزایش پیدا می کند، شما طبق جداول استاندارد ذکر شده بایستی دمای پیش گرم را رعایت کنید.
نکته دیگه در مورد بزرگنمایی مبحث جوشکاری میلگردها در ایران است که میزان استفاده از جوشکاری در سازه های بتنی برای اتصال این محصولات تقریبا صفر می باشد.
جوش پذیری انواع فولاد:
آنالیز میلگرد تغییری پیدا نمی کند که جوش پذیر نباشد.
ممکن است درصد جوش پذیری روش ترمکس نسبت به حالت غیر ترمکس مقداری افت پیدا کند اما در واقع با توجه به این که در ترمکس کربن معادل پایین تر است و از طریق عبور محصول از درون لوله های ترمکس محتوی آب سختی سطحی ایجاد می شود لذا قابلیت جوش پذیری را خواهند داشت.
نکاتی در مورد جوش پذیری انواع فولاد:
در مورد اینکه فولادی جوش پذیر است یا خیر، نکات زیر حائز اهمیت می باشد:
بهترین حالت برای جوش پذیری در فولادهای ساختمانی در کربن معادل کمتر از 4 درصد می باشد.
این مقدار کربن معادل متعلق به 3SP و انواع فولاد کم کربن تر از آن است. در حالی که کربن معادل 5SP که برای تولید با مشخصات مکانیکی گرید 400 و بالاتر استفاده می شود، کربن معادل بیش از 0/4 درصد است.
به همین دلیل برای تولید ناودانی، نبشی، تیرآهن و آهن آلاتی از این دست که مدام بر روی آن ها عملیات جوشکاری استفاده می شود فولاد با آنالیز 3SP و یا گریدهای پایین تر از آن که کربن معادل کمتری دارند استفاده می شود.
البته باید این نکته را نیز مد نظر داشت که فولاد 3SP با فولاد 5SP دارای خواص مکانیکی متفاوت است که ارتباط با مورد مصرف دارد و اینجا قابلیت طرح ندارد.
ساختار متالوگرافی:
گاهی اوقات می بینیم که از میلگردهای تولید شده گرید 400 به طور خاص از سایزهای 8، 10، 12 به فرض برای تولید انواع خاموت و امثال آن استفاده می شود.
در ساختار متالوگرافی میلگردهای ترمکسی درصدی فاز مارتنزیت با توجه به آنالیز فولاد اولیه در اثر کوئنچ در ترمکس به وجود می آید که افزایش سختی فولاد را تامین می کند. ( درصد آن با توجه به مقدار عناصر موجود در فولاد متفاوت است)
در اثر جوش دادن این نوع فولاد فاز مارتنزیت در منطقه اثر جوش تا حد قابل توجهی به دلیل خنک شدن در هوای آزاد و نه کوئنچ در آب ترمکس از بین می رود و ساختار نرم تری را به وجود می آورد که در منطقه جوش باعث کاهش استحکام می شود.
شایان ذکر است که این عمل در فولادهای با سایز کمتر اتفاق می افتد و اگر سایز فولاد بالاتر باشد بستگی به میزان کربن معادل و چگونگی عملیات جوشکاری احتمال رخ دادن ترک و شکست وجود دارد.
جوشکاری میلگردهای مصرفی در بتن مسلح:
اولین نکته ای که می توان به آن اشاره کرد، این است که جوشکاری بخش بسیار کمی از انواع اتصال در آرماتور بندی را به خودش اختصاص می دهد و اکثرا اتصالات مکانیکی و در سازه های صنعتی و انبوه از وصله های مکانیکی و فورج استفاده می شود.
نکته دوم، در مورد جوشکاری استاندارد AWS D1.4 به عنوان مرجع است که در این استاندارد بسته به گرید استحکام فولاد و روش تولید الکترود مناسب و همچنین روش های بازرسی متناسب تعریف شده است.
میلگرد های غیر ترمکسی کربن معادلی نزدیک به 0.6 دارند که طبعا در شرایط معمول قابل جوشکاری نیستند و بایستی الزامات پیش گرم و پس گرم رعایت بشود.
روش ترمکس در حال حاضر به عنوان متداول ترین روش تولید در دنیا شناخته می شود و کشورهای زلزله خیزی مانند فیلیپین و تایلند و نیوزلند از استانداردهای مرجع انگلیسی استفاده می کنند.
در مجموع هیچ کجای دنیا از DRI با بالاترین کیفیت و فروآلیاژهای با ارزش برای تولید محصولی مثل میلگرد استفاده نمی کنند.
شاهد دیگر به مدعای عدم مشکل میلگردهای ترمکسی الزام خستگی هست که در استاندارد BS وجود دارد ولی در استانداردهای آمریکایی وجود ندارد و نکته بارز در این استاندارد ترمکسی بودن محصول است.
استانداردهای جدید روسیه نیز به طبع استانداردهای اروپایی میلگردهایی را در گروه محصولات جای دادند که به روش ترمکس تولید می شود.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
