بیس پلیت و کاربرد آن در استقامت ساختمان

در زمان ساخت و ساز یک سازه یا ساختمان محصولات فولادی نقش بسزایی در ساختمان سازی دارد.یکی از این محصولات فولادی که نقش مهمی در ساختمان سازی دارد، بیس پلیت یا صفحه ستون است.

بیس پلیت یک صفحه فولادی مسطح فولادی است که واسط بین بتن و ستون درفونداسیون فولادی، می باشد.

بیس پلیت باعث می شود که اتصال بین ستون ها بهتر و قوی تر شود و استحکام و تحمل وزن آن بالا می رود و فشاری که از ستون به بتن وارد می شود را پخش کند.

ابعاد صفحه ستون معمولا 30 در 30 سانتی متر و ضخامت آن 8 الی 20 میلیمتر است و میزان تحمل وزن آن بستگی به مقاومت فولادی است که در آن استفاده می شود.

تحمل بیس پلیت از فولاد یا هم ماده ی دیگری که تحمل فشار و تنش بالایی را داشته باشد ساخته می شود.

ضخامت صفحه ستون باید به نسبت به سطح مقطع ستون فولادی عریض تر باشد تا بتواند فشار را انتقال دهد و فشار کمتری به بتن و فونداسیون وارد شود.هر چه این سطح بزرگ تر باشد فشار کمتر می شود.

این ابعاد ارتباط مستقیمی با بار ثقلی انتقال یابنده از طرف ستون و بار لنگری که ممکن است در مواقع زلزله ایجاد شود، دارد.

وظیفه بیس پلیت چیست؟
مسلما توانایی تحمل فشار و تنش بین بتن و فولاد متفاوت است و فولاد تحمل بار بیشتری نسبت به ستون دارد و با استفاده از بیس پلیت یا صفحه ستون فشار و تنش پخش می شود و به بتن یا فونداسیون وارد می شود.

ولی اگر از صفحه ستون در ساخت بنا استفاده نشود باعث می شود که ستون داخل بتن فرو رود و استقامت آن کمتر شود.

دو دلیل اصلی استفاده از صفحه ستون در بنا به طور کلی موارد زیر است:

• بیس پلیت در واقع عضو واسط برای اتصال ستون به پی و افزایش سطح تماس ستون و فونداسیون است.
• بیس پلیت وظیفه تعدیل و توزیع نیروهای کششی، لنگری، خمشی، برشی و فشاری را بر عهده دارد.
• بیس پلیت در واقع وزن سقف را تحمل می کند و باعث افزایش استحکام ساختمان می شود.

نصب بیس پلیت چگونه است؟
صفحه ستون ها را می توان از نظر نوع مدل نصبشان به چند گروه تقسیم بندی کرد:

اتصال گیردار بیس پلیت:
اتصال گیردار بیس پلیت به صورت صلب است و صفحه ستون و ستون در هیچ کدام از جهات محورهای X,Y,Z قادر به حرکت نخواهد بود.

در اتصال گیردار بیس پلیت، باید ارتفاع انکربولت ها را به قدری انتخاب کرد که صفحه ستون توانایی چرخش نداشته باشد، همچنین باید صفحه ستون با ضخامت بالاتر را انتخاب کرد.

این نوع از اتصال توانایی انتقال فشارهای خمشی، برشی و فشاری را دارد.

در این نوع از اتصال، انتهایی از ستون که به بیس پلیت متصل می شود باید به شکل گونیا برش داده، صاف شده و سنگ زده شود تا اتصال کاملی با صفحه ستون برقرار کند.

در اتصال گیردار صفحه ستون گاهی برای اینکه ضخامت بیس پلیت کاهش یابد، از ورق های سخت کننده ذوزنقه ای یا مثلثی استفاده می شود.

اتصال مفصلی بیس پلیت:
بیشتر برای ساخت ساختمان های چند طبقه کاربرد دارد و فقط قادر به تحمل فشارهای فشاری و برشی است.

فونداسیون ساده در ساختمان، نیروی کششی بین بتن و بیس پلیت را کاهش می دهد، بنابراین در این مواقع می توان از اتصال مفصلی بیس پلیت (صفحه ستون) استفاده کرد.

در این نوع از اتصال، بالا و پایین اتصال را توسط جوش زدن به ستون ها وصل می کنند.

مراحل و روش اجرای بیس پلیت:
از آنجا که بیس پلیت ها جزو اعضای تأثیرگذار در امنیت ساختمان ها هستند، در هنگام نصب و اجرای بیس پلیت باید به نکاتی توجه کرد که در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

با توجه به محاسبات کارشناسانه مکان دقیق و معینی برای قرارگیری بیس پلیت تعیین می شود و اجرای آن باید کاملاً دقیق و توسط نیروهای ماهر انجام گیرد.

اگر این مکان ها اشتباه طراحی یا اجرا شوند، سقف در جای درست خود قرار نمی گیرد و انتقال وزن توازن خود را از دست می دهد و صدمات بسیاری را در آینده به بار می آورد.

از آنجا که صفحه ستون باید به طور مستقیم روی سطح پی یا فونداسیون قرار بگیرد و هیچ فاصله ای از بتن نداشته باشد و اغلب سطح بتن صاف و هموار نیست از ماده ای به نام گروت یا دوغاب برای این منظور استفاده می کنند.

گروت ماده ای با مقاومت بالا در برابر تغییرات دمایی و زلزله است که به ضخامت حداکثر 2٫5 سانتی متر روی بتن ریخته می شود و سپس بیس پلیت را روی آن قرار می دهند.

بعد از این که کار ریختن گروت و پر کردن تمام فضای بین بتن و بیس پلیت تمام شد و صفحه ستون در سر جای خودش قرار داده شد، ستون به صفحه ستون با جوش متصل می شود.

نکته ای که باید به آن توجه شود این است که عملیات دوغاب ریزی باید در یک مرحله و به صورت پیوسته انجام شود و دمای آبی که مورد استفاده قرار می گیرد باید کمتر از 20 درجه سانتی گراد باشد.

گروت ها انواع مختلفی دارند:

• سیمانی منبسط شونده، اپوکسی و پلیمری

باید دقت شود که سطوحی که قرار است در معرض گروت ریزی قرار بگیرند کاملاً تمیز و بدون هر گونه آلودگی اعم از روغن یا گرد و خاک و غیره باشند.

محل مورد نظر را حدود دوالی سه ساعت با آب پر می کنند و قبل از گروت ریزی آب آن را خالی و سطوح را خشک می نمایند.

وسط صفحه ستون یا بیس پلیت یک سوراخ تعبیه می کنند تا هوا را عبور داده و برای عملیات هواگیری از آن استفاده شود.

بعضی از انواع بیس پلیت ها در کارخانه سازنده روی ستون جوش داده شده و نصب هستند و فقط نیاز است که از گروت استفاده شود و توسط بولت ها به بتن یا فونداسیون متصل شوند. این روش اگر با دقت و صحیح انجام شود، کیفیت بسیار خوبی خواهد داشت.

صفحه ستون ها جزو قطعاتی هستند که در معرض رطوبت قرار دارند و اگر به خوبی محافظت نشوند ممکن است دچار مشکل شوند.

برای محافظت این صفحه ستون ها چند روش وجود دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اول اینکه اطراف بیس پلیت ها را با بتن می پوشانند. ولی قبل از این کار باید سطح بیس پلیت کاملاً تمیز شده باشد و هیچ گونه آلودگی نداشته تا بتن بتواند به راحتی به صفحه ستون بچسبد.

در روش بعدی، فقط روی صفحه ستون ها را با رنگ می پوشانند تا بتواند در مقابل رطوبت از آن محافظت کند.

در بعضی از ساختمان های صنعتی، از مواد قیری که با ماسه نرم مخلوط شده اند برای پوشاندن دور صفحه ستون ها استفاده می شود تا آن ها را محافظت کند.

بولت چیست؟
بولت ها میله هایی برای اتصال بیس پلیت به فونداسیون یا پی ها است و نقش بسیار مهمی برای استقامت ساختمان دارد.

زیرا عدم دقت در انتخاب آن ها از لحاظ اندازه، کیفیت، تعداد و نحوه ی پیاده سازی آن باعث به وجون آمدن صدمات و خسارات جبران نا پذیری برای ساختمان می شود.

تعداد بولت ها برای اجرا در بیس پلیت برحسب نوع کارایی ساختمان و سایر خصوصیات پروژه تعیین می شود و همیشه بیشتر از دو عدد است و تعداد آن ها همیشه باید زوج باشد.

حداقل قطر بولت ها میلگرد شماره 20 می باشد. طول بولت ها به گونه ای است که فشار لنگری را نیز تحمل کنند.

بولت ها یا میله های مهاری حتماً باید از قبل گریس کاری شده باشند تا در هنگام بتن ریزی آلوده نشوند و در مرحله هواگیری وقتی می خواهیم بولت ها را جدا کنیم، مشکل ایجاد نکنند.

قیمت صفحه ستون:
همان گونه که می دانید جنس صفحه ستون ها از فولاد است و قیمت محصولات فولادی با توجه به وزن آن ها با قیمت روز محاسبه می شود.

وزن بیس پلیت ها نسبت به ضخامت و طول آن ها متغیر است.

نتیجه گیری:
برای افزایش استقامت و طول عمر ساختمان باید با متعادل سازی فشار ساختمان را از طریق ستون ها به پی ها و پس از آن به زمین منتقل کرد.

عاملی که باعث انتقال این تنش ها به زمین است، بیس پلیت یا صفحه ستون است.صفحه ستون از جنس فولاد است و اولین قطعه ی فولادی است که در ساختمان اجرا می شود.