فولاد دمشقی، از معرفی تا فرآیند تولید آن

در صنایع یکی از پرکاربردترین آلیاژها، فولاد می باشد. فولاد کاربرد بسیاری در زمینه تجهیزات صنعتی و ساختمان سازی دارد.

همچنین فولاد انواع و روش های مختلفی برای ساخت دارد.

فولاد دمشقی یکی از انواع فولاد می باشد، در گذشته این فولاد در دمشق خرید و فروش میشد پس ممکن است که به این دلیل اسم این نوع فولاد، فولاد دمشقی نامیده می شود.

یکی از کاربرد دیگر فولاد دمشقی استفاده برای ساخت ابزار مختلف به خصوص چاقو می باشد که معروف ترین نوع چاقو می باشد که طرفداران بی شماری دارد.

فولاد دمشقی به دلیل زیبایی ظاهری که دارد مورد توجه بسیاری از صنعتگران قرار می گیرد بنابراین یکی از بهترین و معروفترین نوع فولاد می باشد.

این فولاد طرح هایی تیره، روشن و موج دار دارد به همین دلیل ظاهری خاص دارد.

فولاد دمشق غیر از زیبایی به علت استحکام، انعطاف پذیری بالا، مقاومت به ضربه و قابلیت تیز بودن بسیار ارزشمند می باشد.

وسایل ساخته شده توسط فولاد دمشق نسبت به اجناس ساخته شده با آهن از کیفیت بالاتری برخوردار می باشد.

اما لازم است بدانید که در قرن 19 فولادهای پرکربنی ساخته شده که توسط فرآیند بسمر از کیفیت فولاد دمشق پیشی گرفته ولی همچنان برای دوره خود یک فولاد برجسته می باشد.

فولاد دمشقی فرآیند ساخت بسیار دشواری دارد به همین علت در مقایسه با بقیه انواع دیگر فولاد قیمت گرانتری دارد.

فولاد دمشق چندین فرآیند ساخت دارد که یکی از روش های ساخت آن با قرار دادن ورق های فولادی و جوش دادن آنها با فرآیند خاصی انجام می شود.

برای دوام بیشتر این فولاد لازم است که از رطوبت دور بماند و همیشه تمیز باشد تا دوام بیشتری داشته باشند.

انواع فولاد دمشق:
فولاد دمشق در دو نوع تولید می شود:

• فولاد دمشقی ریخته گری.
• فولاد دمشقی با الگوی جوش داده شده.

فولاد دمشقی ریخته گری:
روش اصلی ساخت این فولاد به صورت ناشناخته می باشد.

شایان ذکر است که فعالان این حوزه برای کپی و شبیه سازی فولاد دمشقی تلاشهایی انجام داده اند اما به علت تفاوت در مواد خام اولیه و تفاوت در تکنیک ساخت موفقیت چندانی نداشتند که روش های ساخت نسخه اصلی را بتوانند به دست بیاورند.

از ماده ای به اسم ووتز، فولاد دمشقی ساخته می شود. این ماده نوعی فولاد می باشد که بیش از 2000 سال پیش در هند ساخته میشد.

با ذوب شدن آهن و فولاد به همراه ذغال سنگ با حداقل اکسیژن ووتز تولید می شود. در این شرایط فلز کربن از ذغال سنگ جدا می شود.

فولاد دمشقی با الگوی جوش داده شده:
امروزه اگر از بازار فولاد دمشقی خریداری کنید این فولاد صرفا دارای الگوی موج دار تیره و روشن می باشد اما این فولاد دمشقی نیست و با سایش می تواند از بین برود.

امروزه چاقوها از فولاد دمشقی با الگوی جوش داده شده، ساخته می شود و بسیاری از خواص فولاد دمشق را دارد.

چاقوی فولاد دمشق:
آهن و فولاد در این روش کنار هم قرار می گیرد و در دمای بالا به وسیله یک چکش آنها را فورج می کنند تا اتصال آنها برقرار شود.

برای جلوگیری از نفوذ اکسیژن، محل اتصال توسط یک فلاکس آب بندی می شود.

فرآیند تولید فولاد دمشق:
ساخت فولاد دمشقی روش های زیادی دارد که از هر منطقه به منطقه ی دیگر متفاوت می باشد.

رایج ترین روش ساخت فولاد دمشقی جوش دادن فولاد بر روی هم دیگر می باشد. در ادامه به بررسی مراحل مختلف ساخت این فولاد میپردازیم بنابراین با مجموعه آهن ملل همراه باشید.

مراحل ساخت فولاد دمشق شامل:

• تهیه ورق به تعداد مورد نیاز.
• جوشکاری دیسک های فولادی.
• کشش و صاف کردن یا نورد بلوک یکپارچه.

می باشد. که در ادامه به صورت مختصر درباره هریک شرح میدهیم.

تهیه ورق به تعداد مورد نیاز:
ابتدا برای ساخت فولاد دمشقی، تعدادی ورق فولادی یا دیسک فولادی روی هم قرار می گیرند.

این دیسک ها باید به صورت یکی در میان سخت و نرم می باشند که منظور از سخت و نرم میزان کربن و نیکل درون آنها می باشد.

شایان ذکر است که ورق های با محتوای کربن بیشتر در مقایسه با ورق های نیکل دار سخت تر می باشند.

تعداد ورق ها بسته به اندازه تیغه ای که تولید می شود متغیر می باشد و رقم ثابتی نیست.

جوشکاری دیسک های فولادی:
برای ایجاد بلوک لایه لایه، به صورت یکی در میان دیسک های سخت و نرم را در کوره قرار داده می شود تا با ایجاد گرمای زیاد به هم متصل شوند.

بلوک حاصله سپس طوری کوبیده می شود که نازک تر شود و دیسک ها به هم جوش خورده و یکپارچه شوند.

بلوک هربار در کوره قرار گرفته باشد با شار جوشکاری قبل از سرد شدن پوشانده می شود.

شار جوشکاری را روی بلوک داغ ریخته می شود تا ذوب شده و به همه لایه های فولاد نفوذ کند.

هنگام ساخت فولاد دمشقی، استفاده از شار جوشکاری بسیار حائز اهمیت می باشد زیرا با نفوذ به تمام لایه ها از اکسیداسیون و زنگ زدگی فولاد جلوگیری می شود.

کشش و صاف کردن یا نورد بلوک یکپارچه:
در این قسمت بلوک یکپارچه تحت حرارت زیاد قرار گرفته تا نورد شود.

هنگامیکه طول بلوک یکپارچه دو برابر شد آن زا از وسط دو نیم می کنند سپس مرحله ی دوم بار دیگر اتفاق میفتد.

بلوک چندین بار تحت عملیات نورد و برش قرار می گیرد تا به شکل مورد نظر در آید.

یک بلوک پنج لایه اگر به عنوان مثال شش بار تحت عملیات برش و نورد قرار گیرد یک فولاد دمشق با 320 لایه برای ما تولید می کند.