معمولا بهای اولیه ی فلزات غیر آهنی در مقایسه با فلزات آهنی بسیار بیشتر می باشد.
البته بالا بودن این بهای اولیه به علت مزیت هایی گسترده ای که از نظر مقاومت در برابر پوسیدگی و کارایی دارد، قابل چشم پوشی می باشد.
انواع فلزات غیرآهنی:
فلزات غیر آهنی شامل مواردی چون:
می باشد. که در ادامه به نقد و بررسی هریک میپردازیم.
مس:
مس به خوبی شکل مورد دلخواه را به خود می گیرد.
تغییر رنگ مس ها براساس نوع آلیاژ به کار رفته در آنها می باشد که ممکن است رنگ مس از قرمز به طلایی، زرد کمرنگ و نقره ای تغییر کند.
مس در شرایط آب و هوایی مختلف یک رویه ی مقاوم ایجاد می کند. این پدیده با روش های مصنوعی شیمیایی با سرعت بالاتری اتفاق میفتد.
در محیط های مناسب به مرور زمان زنگار سبز رنگی روی سطح آن تشکیل می شود.
مس در برابر عوامل خورنده به عنوان مثال آب دریا مقاومت بالایی دارد البته عواملی چون اسیدهای معدنی و بازها وجود دارد که به مس حمله ور شوند.
آب های مس دار سرعت زنگ زدگی ورق های فولاد گالوانیزه را افزایش می دهد.
افزایش مقاومت مس در حالت سرد و توسط نورد و چکش کاری انجام می شود همچنین مس سخت شده به خوبی مقاوم و چکش خوار می باشد.
کارآیی مس:
برای شکل دهی به مس خالص می توان آن را به کمک بازپخت به صورت نورد گرم، چکش کاری و خروج از قالب انجام داد.
مس تولید شده با این روش به طور گسترده ای قابلیت استفاده در محوطه سازی و کارهای فضای باز را پیدا می کند.
برای سختی بیشتر مس، آن را در حرارت بیشتری تا حد سرخی نگه داشته و سپس داخل آب می کنند.
کاربرد مس در ساختمان:
مس جزء اصلی برای ساخت برنج و برنز می باشد.
البته مقدار کمی مس به فلزات دیگر اضافه می شود که برای اهداف مختلفی چون افزایش مقاومت در برابر پوسیدگی و سهولت کار با چدن و افزایش مقاومت در آلومینیوم استفاده می شود.
از مس برای تهیه رنگ های شیشه و سرامیک همچنین از نمک مس برای محافظت چوب ها استفاده می شود.
نیکل:
نیکل فلزی است که به رنگ سفید می باشد و استفاده از آن در برابر بسیاری از اسیدها مقاوم هستند.
نیکل فلزی سخت بوده که به خوبی براق می شود. برای آب کاری روی ظروف غذا، وسایل صنایع شیمیایی و فولاد استفاده می شود.نیکل به عنوان آلیاژ در فولاد ضد زنگ و همچنین آلیاژ به دست آمده با مس و مقدار کمی آهن، منگنز و سیلیسیم، به علت عواملی چون
اهمیت صنعتی به سزایی دارد.
قلع:
قلع از فلزات گرانبها، نرم، ضعیف با درجه ی ذوب پایین می باشد.فلز قلع در برابر خوردگی مقاومت بالایی داشته و از آن به عنوان روکش ورقه های فولادی (حلبی) استفاده می شود.هاویه کاری به کمک مفتول قلع انجام می شود که برای اتصال قطعات فلزی مورد استفاده قرار می گیرد.
کروم:
کروم فلزی بسیار سخت و ضد خش می باشد همچنین در برابر پوسیدگی مقاومت بالایی دارد.بنابراین از این فلز برای آب کاری قطعه های فلزی، تولید فولاد ضد زنگ و سایر آلیاژهای ضد پوسیدگی استفاده می شود.
تیتانیوم:
استفاده از تیتانیوم در ساختمان اهمیت بسیار زیادی دارد همچنین تیتانیوم با وزن متوسط مقاومت مکانیکی خوبی دارد.از فلز تیتانیوم به عنوان پوشش نمای ساختمان استفاده می شود.
این فلز در برابر اکسید شدن و مواد خورنده مقاومت بسیاری داشته همچنین در برابر کلیه ی عوامل خورنده و فاسد کننده ی موجود در آب دریا مقاومت بالایی دارد.
تیتانیوم در برابر اسید نیتریک با هر غلظتی مقاوم بوده همچنین در برابر نمک های خورنده با یون کلر مقاومت خوبی دارد.
البته عیب تیتانیوم که باعث محدودیت در مصرف آن می شود این است که تیتانیوم به راحتی شکل پذیر نیست.
تیتانیوم:
ورق تیتانیوم میل به لوله شدن به حالت فنری داشته که جوش کاری قطعات آن باید در شرایط ویژه ای انجام شود.
روی:
روی با استفاده از روش الکترولیت یا از ذوب سنگ های دارای سولفید روی تولید می شود.چگونگی قرارگیری ذرات مشخص کننده ی خصوصیات مکانیکی روی می باشد.
روی خاصیت تاشوندگی مناسبی داشته همچنین شکل پذیر و چکش خوار است اما در دمای پایین شکننده می شود.
آلیاژ روی، مس و تیتانیوم از نظر ویژگی های کاربردی و مکانیکی به مراتب بهتر از روی خالص می باشند.
در صورت قرارگیری فلز روی در فضای باز برای مدت 3 تا 6 ماه سطح براق آن به خاکستری کدر متمایل می شود.
لایه ای که از هوازدگی روی جلوگیری می کند کربنات روی می باشد.
فلز روی مقاومت خوبی در محیط های خشک و دریا داشته اما در شرایط فضاهای آلوده به اسیدهای گوگردی مورد تهاجم قرار می گیرد.
در شرایط عادی استفاده از فلز روی به عنوان مثال روکش های بام که به ورق های روی انجام شده است بدون نیاز به نگهداری برای 40 سال دوام خواهند داشت.
در محل های استفاده از فلز روی همه ی پیش بینی های لازم درباره هم جواری با سایر مصالح باید در نظر گرفته شود.
روی:
به عنوان مثال به طور کل استفاده از ملات های سیمان بر روی بی تأثیر می باشد اما در محیط های دارای نمک های محلول گوگردی و کلری برای محافظت از فلز روی پیش بینی روکش های مناسب امری ضروری است.
کاربرد روی:
موارد استفاده از فلز روی در ساختمان شامل:
علاوه بر موارد ذکر شده ی بالا از فلزی روی برای ساخت وسایل بهداشتی حمام و بدنه ی کشتی ها و از ترکیبات آن برای تهیه رنگ دانه ها استفاده می شود.
سرب:
فلز سرب یکی از مقاوم ترین، نرم ترین، سنگین ترین فلزاتی می باشد که از آن در ساختمان استفاده می شود.
این فلز چکش خواری بسیار زیادی داشته و می توان در حالت سرد بدون آنکه نیازی به حرارت دهی داشته باشد به صورت شکل نهایی درآورد.
اتصال این نوع از فلز می تواند به وسیله ی هاویه کاری یا ذوب کردن موضعی سرب انجام پذیرد.
سرب:
این فلز در بین فلزات ساختمانی دارای بالاترین ضریب انبساط بوده که در صورت استفاده از فضای آزاد احتمال بروز ترک بسیار زیاد خواهد بود.سرب پایین ترین درجه ی ذوب در بین فلزات ساختمانی را دارد.
استفاده از فلز سرب به صورت محلول سمی می باشد بنابراین استفاده از رنگ هایی که پایه ی سرب دارد به صورت اسپری و تراشیدن آن و استفاده در بخش هایی که در دسترس کودکان و جانداران است مجاز نمی باشد.
آلومینیم:
ضریب انبساط آلومینیوم در طول حدود دو برابر فولاد می باشد.در شرایط عادی یک لایه ی نازک اما متراکم تقریبا به صورت آنی اکسید سفید رنگی روی فلز شکل می گیرد.
سطح فلز چنانچه در شرایط مرطوب تمیز نگه داشته نشود ممکن است سبب زبری آن شود.
آلومینیم خالص:
اگر آلومینیم به صورت سرد شکل دهی شود مقاومت آن افزایش یافته و چکش خواری آن کاهش می یابد.
آلومینیوم با گرم کردن سخت تر نمی شود و برعکس در صورت حرارت دهی ضعیف تر می شود.
آلومینیم خالص در شرایط عادی در برابر پوسیدگی مقاوم تر از آلیاژهای آن می باشد.از آلومینیوم خالص برای ریخته گری کمتر استفاده می شود.
آلومینیوم خالص، خاصیت چکش خواری بسیار زیادی داشته که به همین علت کاربرد استفاده از آن برای ساخت آب بندی همچنین کارهایی که بتوان با دست به آن شکل داد مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد دیگر محصولات آلومینیومی استفاده برای کارهای غیر سازه ای و غیر باربر مثل پوشش اتصالات می باشد.
پرداخت نهایی فلزات غیرآهنی:
معمولا فلزات غیر آهنی نیازی به محافظت در برابر عواملی چون پوسیدگی نداشته و به علت ظاهری که دارد معمولا بدون نیاز به ترمیم خاصی قابل قبول می باشد، انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرند.
پرداخت های نهایی باعث حفظ یا بهبود کیفیت ظاهری فلزات غیرآهنی هستند که این پرداخت های نهایی شامل:
روش های مکانیکی:
بر روی قطعاتی که با عملیات ریخته گری، چکش کاری، تراش کاری تولید می شوند ناهمواری های وجود دارد که در برخی موارد با مواد پر کردنی می توان آنها را اصلاح کرد.
ماسه پاشی:
ماسه پاشی سطح زبری ایجاد کرده که بافت اسیدهای معدنی و بازها بستگی به نوع ماسه، فشار باد و فاصله دهانه ماسه پاش تا قطعه دارد.
برس کاری:
معمولا انجام برس کاری به وسیله ی برس های فولاد ضد زنگ دوار انجام می شود.
زبری، ابعاد و سرعت چرخش نتیجه ی کار را تعیین می کند. این برس اگر بافت نرمی داشته باشد موجب به جای ماندن اثر انگشت بر روی جسم می شود.
که بهتر است در این حالت از روکش لاک الکل استفاده شود و برای الومینیم از پرداخت آنودایز مورد استفاده قرار می گیرد.
جلا دادن:
پولیش یا جلا دادن برای سایر روش های پرداخت به کمک پولیش هایی که در هر مرحله زبری سطح نهایی را برطرف می کند.
آب کاری:
این روش برای استفاده کنندگان از محصولات آهنی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.
انواع زیادی از فلزات در این روش مورد استفاده قرار می گیرند که عبارتند از طلا، نقره، قلع، مس، روی و آب کاری نیکل - کرم که روکش نهایی بسیار سختی را ایجاد می کنند و معمولا بر سطح فولاد و برنج و آلیاژهای روی مورد استفاده قرار می گیرد.
آنودایز کردن:
کاربرد این روش الکتروشیمیایی روکش سطحی، تنها درباره الومینیم کاربرد دارد.
روکش پرداختی:
اجرای لاک الکل و مانند آن بر روی سطح پرداخت شده ی فلزات غیر آهنی به صورت نقاشی به منظور حفظ یا زیبایی قطعه انجام می شود.
میناکاری یا لعاب شفاف:
این لعاب نوعی شیشه است ه برای پوشش بر روی مس و الومینیم و طلا و نقره استفاده می شود.