لوله فولادی را می توان لوله استوانه ای بلندی دانست که دو سر باز و تو خالی است و سطحی دایره ای شکل دارد.
لوله در جنس های مختلف پلاستیکی، فولادی، بتنی، پی وی سی، استیل، آلومینیوم و غیره به تولید می رسد. این لوله برای جابه جایی و انتقال سیالات استفاده می شود.
لوله های فلزی، لوله هایی هستند که بیشترین استفاده را در لوله کشی صنعتی دارند.
این نوع از لوله ها از بهترین موارد در فرآیندهای صنعتی، پالایشگاهی و نیروگاه ها به دلیل استحکام و مقاومت بالا در مقابل گرما هستند.
انواع لوله های فلزی:
لوله ها دارای انواع مختلفی هستند. لوله های چدنی، آهنی و فولادی را می توان از مهترین انواع لوله ها دانست.
لوله های چدنی:
لوله های چدنی قدمتی طولانی در حدود 2 قرن پیش دارند. این نوع از لوله ها از چدن و به صورت ریخته گری ساخته شده اند. بر اساس نوع کابرد این نوع لوله ها می توان مقدار آلیاژ، شکل و گونه آن را تغییر داد.
در اتصالات مختلف، طول لوله متفاوت می باشد. بیشترین کاربرد لوله ها در سیستم لوله کشی فاضلاب می باشد.
لوله هایی که در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند دارای انواع مختلفی مانند سرتوپی و دو سر تخت هستند. به لوله های چدنی با سرتوپی و سرتخت به ترتیب لوله های بوشن دار و بدون بوشن نیز گویند.
این نوع از لوله ها معایب و مزایای مختلفی دارند. از جمله مزایای این لوله ها می توان به استحکام و مقاومت بالای آن ها در برابر فشار به جداره آن ها، فرسودگی کمتر آن نسبت به لوله های فلزی اشاره کرد.
از دیگر مزایای لوله های چدنی می توان به استفاده از آن ها در جهت باز گردن و رفع گرفتگی لوله استفاده کرد. قیمت این لوله نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است.
علاوه بر مزایای که برای لوله های چدنی ذکر کردیم، این لوله ها دارای معایبی نیز هستند. از جمله این معایب می توانیم به سرعت نصب کند لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی اشاره کنیم.
لوله های چدنی به دلیل تأثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند و این در حالی است که نمی توان از زنگ زدگی آن ها جلوگیری نمود.
علاوه بر این، در نصب لوله های چدنی لازم است که از نصب قطعات و اتصالات زیادی استفاده نمود که این مسئله را می توان یکی دیگر از معایب لوله های چدنی دانست.
تفاوت ها و شباهت های لوله چدنی توپی دار و سر تخت:
لوله فلزی نشکن (DIP):
این نوع از لوله را می توان لوله فشاری دانست که برای کابردهای مختلفی مثل لوله کشی آب آشامیدنی و فاضلاب استفاده می شود.
پوشش این لوله از چدن گرافیتی کروی و فلز نشکن می باشد. همزمان با پیشرفت صنعت، لوله های چدنی قدیمی بی اعتبار شدند.
با اینکه یکی از ویژگی های مثبت لوله های فلزی استحکام و مقاومت بالا است، اما با این حال باز هم احتمال شکستگی در آن ها وجود دارد.
لوله های فولادی:
نوع دیگری از لوله ها وجود دارد که هم اکنون پیشرفت زیادی در آن ها صورت گرفته است. این لوله ها در دهه 1800 میلادی وارد صنعت شدند. قطر این لوله ها بزرگ است و از جنس فولاد کربن ساخته شده اند.
لوله های فولادی را می توان در لوله کشی آب و فاضلاب و در زیر خاک استفاده کرد.
انواع شیوه ها برای ساخت لوله فولادی:
برای ساخت لوله های فولادی از روش های مختلفی استفاده می شود. در اینجا به برخی از این روش ها اشاره خواهیم کرد.
روش های ساخت لوله فولادی:
روش جوش دادن:
در این روش ورق های فولادی را دور قالبی می پیچند و بعد از آن درز لوله را لحیم کاری می کنند. این عمل را در اصطلاح جوش دادن می گویند.
لوله های که به این روش تولید می شوند، از قیمت مناسبتری برخوردار هستند. با این حال، این نوع لوله ها به اندازه لوله هایی که به روش ذیل تولید می شوند، پایدار نیستند.
روش قالب خمیری و یا بدون درز:
در این روش فولاد داغ را وارد قالب کرده و به این ترتیب به لوله شکل داده می شود. در این روش می توان لوله هایی با قطر 500 mm تولید کرد. این لوله ها از قیمت زیادی برخوردار هستند و کیفیت و اطمینان بیشتری دارند.
روش قالب گیری:
این روش تولید لوله، روش رایجی نمی باشد. در روش قالب گیری، مایعی داغ را درون قالب ها ریخته و به لوله تبدیل می کنند. این روش به اندازه روش بدون درز قابل اطمینان نمی باشد و به آسانی در برابر ضربه ترک نمی خورد.
مزایای لوله های فولادی:
لوله های فولادی مزایای مختلفی دارند. دراینجا قصد داریم تا برخی از این مزایا را شرح دهیم:
مقاومت فشاری بالا:
لوله ها را می توان بر اساس جنس، کابرد و نحوه اتصالات آن ها به دسته های مختلفی تقسیم بندی کرد. بیشترین استفاده لوله ها در سیستم آب رسانی و فاضلاب می باشد. در ذیل به برخی از انواع لوله ها اشاره خواهیم کرد.
لوله های گالوانیزه:
این نوع از لوله ها به دو دسته لوله های فولادی گالوانیزه و لوله های آهنی گالوانیزه تقسیم می شوند. در بازار آهن این نوع از لوله ها با عنوان لوله های آهنی سفید شناخته می شوند.
با اینکه لوله های گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن ها سبک تر و براق تر هستند، اما بین این دو نوع لوله در بازار تفاوتی وجود ندارد.
لوله های فولادی گالوانیزه:
به منظور تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک از لوله های فولادی گالوانیزه استفاده می شود. با این حال، استفاده اصلی این لوله ها در تهویه می باشد.
این فولاد از جنس نرمی است که در ساختن آن ورقه فولاد را با فشار داخل قالب عبور داده و درز آن را جوش می دهند.
بعد از آن برای بالا بردن مقاومت این لوله در برابر زنگ زدگی ها در یک وان آبکاری روی اندود می کنند.
در مقایسه با لوله های آهنی، این نوع از لوله ها از مقاومت کمتری برخوردار هستند. کلیه اسیدهایی که برای لوله های چدنی مضر است، می تواند لوله های گالوانیزه را نیز خراب کند.
لوله های آهنی گالوانیزه:
این نوع از لوله از آهن سفید نورد داده شده است. در این لوله درزها توسط دستگاه های درز جوش به هم جوش داده می شوند.
در ادامه لوله را در فلز مذاب فرو می برند. به این ترتیب، این نوع از لوله ها را با نام لوله های با درز نیز می گویند.
معمولا لوله گالوانیزه آهنی از رنگ خاکستری و تیره ای که دارند در بازار شناخته می شوند. در حالت کلی این نوع از لوله ها به دو دسته سبک و متوسط تقسیم بندی می شوند.
به طور کلی، همه لوله های آهنی گالوانیزه و فولادی در شاخه های 6 متری و دو سر دنده تا 8 اینچ تولید می شوند.
این نوع از لوله ها با استفاده از مواد مناسب آب بندی می شوند و به وسیله دنده پیچی به یکدیگر متصل می شوند.
در اتصال به روش جوش کاری باید دقت کرد، زیرا در هنگام جوش کاری این نوع از لوله ها دود غلیظ و سفید رنگی تولید می شود که باعث آلودگی محیط خواهد شد. این گاز برای تنفس مضر است و باعث آسیب رسیدن به دستگاه تنفسی خواهد شد.