اسکلت فلزی ساختمان یکی از مهم ترین شیوه های اجرایی نوین برای انواع سازه های ساختمانی و صنعتی می باشد که از نظر مهندسی مورد نظارت قرار می گیرد.
در گذشته از اسکلت های چوبی برای پایه و تکیه گاه ساختمان ها استفاده می شد. اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و علم مهندسی اکثراً از سازه های فلزی ساخته شده با انواع فولاد برای اسکلت بندی ساختمان استفاده می شود.
اسکلت فلزی نقش مهمی در ساختمان دارد به همین دلیل لازم است نصب آن مانند طراحی مورد توجه قرار گیرد البته یادگیری نصب آن برای کارگران اهمیت بسیار زیادی دارد، چون برخی از خطاها و سهل انگاری های هنگام نصب هرگز جبران پذیر نخواهد بود.
آموزش ساخت اسکلت فلزی ساختمان:
امروزه اکثر سازه ها با اسکلت فلزی ساخته می شوند، بنابراین آموزش نصب آن به افرادی که قصد فعالیت در این رشته را دارند اهمیت زیادی دارد.
آیا می دانستید خطا در نصب اسکلت فلزی می تواند چه پیامدهایی داشته باشد؟
اگر نصب این سازه به درستی انجام نشود ایمنی ساختمان و مقاومت آن در برابر بلایای طبیعی، مانند سیل و زلزله افزایش پیدا خواهد کرد.
اما در صورت عدم دقت و آگاهی لازم هنگام نصب این سازه ممکن است موارد اشتباهی صورت گرفته و کل ساختمان به دلیل یک سهل انگاری از بین برود و یا حتی خسارات جانی ایجاد شود.
این سازه ها معمولا برای ساختمان های چند طبقه بکار برده می شوند و به همین دلیل از نظر مهندسی اهمیت زیادی در ساختمان دارند.در ساختمان های تک طبقه نیز می توان از این اسکلت ها استفاده کرد.
نصب اسکلت فلزی، دقت و دانش کافی می خواهد و نیاز به تجربه و مهارت دارد. چرا که نصب صحیح این سازه اهمیت به سزایی دارد و در صورت انجام ناصحیح آن محاسبات و نتیجه ی کار تغییر خواهد کرد.
تمام نکات مهندسی شده هنگام طراحی با نصب صحیح واگر این کار به درستی انجام نشود این محاسبات و نتیجه آن نیز تغییر خواهد کرد.
مراحل ساخت اسکلت فلزی:
برای نصب اسکلت فلزی ساختمان باید آموزش ها به صورت تئوری و عملی داده شود چون هر اسکلت فلزی از قسمت های مختلفی تشکیل شده است.
بر همین اساس سازمان های فنی و حرفه ای وجود دارند که در برخی زمان های سال دوره های مهارتی برگزار می کند.
نصب بولت های صفحه ستون در اسکلت فلزی:
مهم ترین مرحله برای بالا بردن یک ساختمان نصب این سازه است که اولین قطعات این اسکلت شامل بولت های صفحه ستون می باشد. بولت ها باید به طور دقیق در محل خود یعنی آکس صفحه ستون ها نصب شوند.
صفحه ستون چیست؟:
صفحه ستون باید درمکان دقیق و معینی قرار بگیرد. بایستی حتما برای تعیین مکان صفحه ستون از ترازهای آکس و ریسمان کشی استفاده کرد.
چگونه بفهمیم که آکس بندی و ریسمان کشی به درستی صورت گرفته است؟
پس از آکس بندی و ریسمان کشی، نقاطی هستند که ریسمان ها با یکدیگر تقاطع دارند؛ در صورتی که این تقاطع ها نود درجه باشند آکس بندی به درستی و در غیر این صورت آکس بندی به اشتباه انجام شده است.
این نقاط محل انتقال وزن ساختمان به پی می باشد که محل قرارگیری آن دقیقا بر روی وسط مکان نصب صفحه ستون می باشد.
ساخت و نصب ستون ها در مسیر نصب اسکلت فلزی:
ستون ها همیشه نماد استحکام و پابرجا بودن هر چیزی هستند. وظیفه اصلی این ستون ها در هر سازه انتقال بارهای وارد شده به پی یا فنداسیون آن می باشد، بنابراین باید طوری نصب شوند که بتوانند این نقش را به خوبی ایفا کنند.
بهترین نوع مقاطع برای ستون ها از نظر مهندسی مربعی شکل و H شکل هستند. چرا که این مقاطع مقاومت بالاتری نسبت به شکل های دیگر دارند همچنین برای زدن ستون ها می توان هم از مقاطع نورد تک و هم از نوع مرکب استفاده کرد.
نوع مرکب معمولاً برای تحمل نیروهای فشاری بیشتر و لنگرهای خمشی وارد شده بر ستون استفاده می شوند، بنابراین اینکه از چه ستونی استفاده کنیم به بار کل سازه بستگی دارد.
به عنوان مثال برای ساخت مقطع IPE دوبل روی یک سطح صاف دو تیرآهن را طوری باید قرار داد که بال تیرآهن ها به سمت بالا قرار بگیرند.
سپس ابتد و انتهای بال ها را به هم جوش داده و در نهایت ستون را برگردانده و وجه زیرین را به همین ترتیب جوش می دهید.
این کار از پیچیدگی ستون به خاطر حرارت جوشکاری جلوگیری می کند. البته ممکن است نیاز باشد که بارهای بیشتر ستون ها با استفاده از ورق های تقویتی مقاوم سازی کرد.
بعد از ساخت ستون های مورد نظر طبق نقشه اجرایی آن ها را در مکان دقیق خود قرار داده و جوشکاری آن را تکمیل می کنیم و با رنگ آمیزی و زنگ زدایی کار ستون ها تکمیل می شود.
در برخی از پروژه ها، ستون ها در مکان پروژه آماده و برخی از آن ها در کارگاه ساخته می شوند. البته این موضوع بیشتر به نظر کارفرما و مکان پروژه بستگی دارد.
قبل از نصب ستون ها بایستی محل دقیق نشیمن ستون با جوش دادن نبشی و ورق های سخت کننده روی کف ستون مشخص شود تا ستون ها دقیقاً در محل طراحی شده قرار بگیرند.
بعد از قرارگیری نیز باید با استفاده از شاقول تراز ستون کنترل شده و بعد عملیات جوش انجام شود. انجام این عملیات (قرارگیری ستون ها) به درستی اهمیت بسیار زیادی دارد و در صورتی که به درستی انجام نشود احتمال سقوط ستون با کوچک ترین باد وجود دارد.
در نهایت اگر ارتفاع ستون ها بیشتر از 12 متر بود و نیاز بود که ارتفاع ستون ها افزایش پیدا کند، همه مراحل قبلی مجدد برای اتصال ستون بعدی انجام می شود.
ساخت و نصب تیرها برای تکمیل نصب اسکلت فلزی:
بعد از ستون ها نوبت به ساخت و نصب تیرها می رسد. این عملیات به طور مستقیم به نوع اتصال شامل جوشی، پیچی یا پرچی و همچنین گیردار بودن یا ساده بودن اتصالات بستگی دارد.
هنگام نصب تیرها باید به نکات زیر توجه کامل داشته باشید.
برای ساخت و نصب تیرها معمولاً یکی از چهار روش زیر بسته به شرایط پروژه و نظر کارفرما یا پیمانکار انتخاب می شود.
ساده ترین نوع روش از این موارد ذکر شده در بالا برای نصب این سازه، روش کشویی است.
نصب بادبندها در اسکلت فلزی:
بادبندها یک نوع مصالح مقاوم سازی به شمار می آیند که وظیفه ی مهار نیروهای جانبی اضافی مانند نیروی باد و زلزله را به عهده دارند.
به همین دلیل از اهمیت ویژه ای برخوردارند و باید دقیقاً طبق نقشه اجرا شوند تا عملکرد صحیحی داشته باشند.
نصب بادبندها با توجه به نوع بادبند و اسکلت فلزی انجام می شود و پروفیل های مشخص شده برای بادبندها باید درمحل خود قرار بگیرن و جوشکاری های لازم برای آن ها انجام شود. معمولاً قطعات بادبندها بر اساس نوع آن بین ستون ها و تیرها جوش داده می شوند.
کنترل نهایی نصب اسکلت فلزی:
کنترل نهایی باید بعد از کامل شدن مراحل نصب اسکلت فلزی ساختمان توسط پیمانکار و مهندسین ناظر انجام شود. در این کنترل نکات زیر باید در نظر گرفته شوند.
نصب اسکلت فلزی ساختمان مهم ترین قسمت ساخت یک سازه بعد از فونداسیون آن می باشد. هر نوع محاسبات انجام شده و احتمالات سنجیده شده توسط مهندس طراح در این سازه نهفته است.
در صورتی که نصب اسکلت فلزی به درستی انجام شود یک ساختمان با ایمنی بالا و مهندسی شده خواهیم داشت. درغیر این صورت این سازه دوام زیادی نخواهد داشت و معلوم نیست چه خسارات مالی و جانی، ایجاد می کند.