کاربردهای آسکوربیک اسید

افزودنی غذایی

مصرف اصلی L-آسکوربیک اسید و نمک های آن به عنوان افزودنی غذایی مجاز و به جهت مبارزه با اکسیداسیون مواد غذایی است. این ماده توسط اتحادیه ی اروپا (با عدد E300)، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، استرالیا و نیوزلند به عنوان افزودنی مجاز شناخته می شود.

مکمل های غذایی

دیگر مصرف اصلی L-آسکوربیک اسید در تولید مکمل های غذایی مانند قرص جوشان ویتامین ث یا مولتی ویتامین ها است.

مصارف غیرغذایی

آسکوربیک اسید به سادگی اکسید می شود؛ لذا به عنوان نگهدارنده و کاهنده (به همراه دیگر مواد) در محلول های ظهور عکس استفاده می شود.در میکروسکوپی فلئورسنس و دیگر روش های آزمایشگاهی بر پایه ی فلئورسنس، از آسکوربیک اسید به عنوان آنتی اکسیدان به جهت افزایش سیگنال های فلئورسنت و نور رنگ بری مواد رنگی استفاده می شود.

از این ماده به شکلی رایج برای پاک کردن لکه های فلزی تجزیه شده، مانند آهن، از سطوح فایبرگلاس استخرها استفاده می شود.مصرف کنندگان هروئین به طور شایعی از ویتامین C برای تبدیل کردن ماده ی پایه ای هروئین به نمکی محلول در آب استفاده می کنند. به این ترتیب هروئین قابل تزریق کردن می شود.

در صنایع تولید پلاستیک، این ماده می تواند سرعت تشکیل زنجیره های مولکولی را افزایش دهد و باعث کاهش پرتی در خط تولید گردد. روش های تولید پلاستیک که از آسکوربیک اسید بهره می برند، نسبت به روش های سنتز سنتی به صرفه تر و بهتر هستند.

همانطور که احتمالاً مطلع هستید، برای استریل کردن آب در مراحل مختلف تصفیه، از قرص های ید استفاده می شود. آسکوربیک اسید با ید واکنش داده و اثرات قرص های ید را خنثی می کند. واکنش این ماده با آب استریل موجب از بین رفتن بو، مزه و رنگ ید در آب می شود. در بسیاری از موارد در فروشگاه های لوازم ورزشی و کمپینگ، قرص های اسید آسکوربیک به عنوان مکمل قرص های پتاسیم یدید به عنوان ضد عفونی کننده ی آب قابل حمل به فروش می رسد.تزریق داخل وریدی دوزهای بالای آسکوربات برای مصارف شیمی درمانی و تغییر دهنده ی پاسخ زیستی فعلاً تحت پژوهش و بررسی قرار دارد.

اهمیت آسکوربیک اسید در بدن ما

همانطور که در ابتدای متن قول داده بودیم، به دلیل اهمیت آسکوربیک اسید در بدن موجودات زنده و به ویژه انسان، لازم است گریزی به نکات مهم بیولوژیک بزنیم.

اسکوروی یا اسکوربوت

بیماری اسکوروی ناشی از کمبود ویتامین C است. اگر حدود یک ماه هیچ ویتامین C مصرف نکنید، علائم بیماری آرام آرام پدیدار می شوند. ویتامین ث در بدن ما نقشی اساسی در سنتز پروتئین های کلاژن دارد. این پروتئین ها اساس ساختاری بافت های بدن ما را تشکیل می دهند. نبود ویتامین ث باعث اختلال در سنتز کلاژن و بروز علائمی مانند خونریزی لثه ها می شود.

عفونت ها

تأثیر ویتامین ث بر سرماخوردگی یکی از باورهای قدیمی در مورد این ویتامین است. این موضوع تا حد بسیار خوبی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است. به طور کلی پژوهش ها نشان می دهند که ویتامین ث تأثیری در پیشگیری از سرماخوردگی ندارد اما می توان دوره ی ابتلا سرماخوردگی در کودکان را تا 14 درصد و در بزرگسالان را تا 8 درصد کاهش دهد. البته این در صورتی است که مصرف ویتامین ث به طور مداوم باشد، نه این که تا سرما خوردیم، شروع به خوردن چندین لیتر آب لیمو شیرین و پرتقال کنیم.

دیگر بیماری ها

ویتامین C تأثیری در درمان یا پیشگیری از آلزایمر، آرتریت روماتوئید و آب مروارید مرتبط با سن ندارد. برخی پژوهش ها نشان می دهند که مصرف ویتامین C می تواند از بروز مشکلات قلبی عروقی پیشگیری کند.
یکی از مواردی که باعث ایجاد سرطان در بدن می شود، رادیکال های آزاد هستند. با وجود این که آسکوربیک اسید باعث خنثی شدن رادیکال های آزاد می شود، تا کنون شواهدی مبنی بر خاصیت ضد سرطانی ویتامین C یافت نشده است.

سنتز

آسکوربیک اسید در بسیاری از حیوانات و گیاهان از طریق مسیرهای مختلف شیمیایی، سنتز می شود.

تولیدات صنعتی

حدود 80 درصد از تولیدات آسکوربیک اسید جهان به چین اختصاص دارد. این ماده در مقیاس صنعتی از گلوکز و به کمک فرآیند تاریخی رایش اشتین صورت می گیرد. فرآیند رایش اشتین، روشی برای تولید آسکوربیک اسید از D-گلوکز است که در 5 مرحله صورت می گیرد. این فرآیند در سال 1933 توسط تادئوس ریش اشتین (برنده ی جایزه ی نوبل) و همکارانش اختراع شد.

فرآیند رایش اشتین، روشی شیمیایی-زیستی است. در مرحله ی اول گلوکز به کمک کاتالیزور هیدروژنه شده و به سوربیتول تبدیل می شود. سوربیتول توسط میکروارگانیسمی به نام اسنتوباکتر ساب اوکسدانس، اکسیده شده و به سوربوس تبدیل می شود. تنها یکی از 6 گروه هیدروکسیل توسط این واکنش آنزیمی اکسید می شود. باقی مراحل به کمک روش های شیمیایی انجام می شود.البته امروزه از روش بیوتکنولوژیک جدیدتری استفاده می شود که ابتدا در دهه ی 1960 در چین توسعه یافت و امروزه هم بیشتر در این کشور مورد استفاده قرار می گیرد.