گلوکونات سدیم (Sodium gluconate) که با نام های دیگری مانند مونو سدیم گلوکونات، نمک مونو سدیم، سدیم گلوکونات نیز شناخته می شود یک ماده ی شیمیایی با فرمول C₆H₁₁O₇Na است. این ماده بیشتر به عنوان عامل کی لیت مورد توجه مصارف مختلفی از جمله صنعت پزشکی است، املاح ماده شیمیایی گلوکونات سدیم قدرت کی لیت بسیار بالایی دارد و چنگاله (کی لیت)های پایدار، مقاوم و محکمی با فلزات سنگین از جمله با آهن، کلسیم، آلومینیوم و مس تشکیل می دهد. این ماده شیمیایی یا نمک سدیم اسید گلوکونیک به روش تخمیر گلوکز تهیه و تولید می شود.
شکل و رنگ
شکل ظاهری آن پودر گرانولی سفید، زرد یا قهوه ای است و بوی مشخصی ندارد. گلوکونات سدیم ماده ای حلال در آب و نامحلول در اتر است، این ماده به سرعت در آب حل شده ولی در موادی مانند الکل کمتر حل می شود.از مشخصات و خواص فیزیکی و شیمیایی این ماده می توان به این موارد نیز اشاره کرد:
جرم مولکولی
جرم مولکولی سدیم گلوکونات 218/137 گرم بر مول، نقطه ذوب آن بین 170 تا 175 درجه سانتی گراد، چگالی سدیم گلوکونات 1,8 گرم بر سانتی مترمکعب و نقطه اشتعال آن 250 درجه سانتی گراد است. این ماده شیمیایی به صورت جامد و مایع و در دو نوع پودر یا گرانول وجود دارد. رنگ سدیم گلوکونات سفید است گاهی در رنگ زرد و به ندرت در رنگ قهوه ای نیز وجود دارد، این ماده بدون بو است.
حلالیت
این ماده محلول در آب نیز است. هر 59 گرم در 100 میلی لیتر آب حل می شود. سدیم گلوکونات در الکل، اتانول و اتر حلالیت کمتری دارد و نامحلول است.
نحوه ی تهیه ی گلوکونات سدیم
گلوکونات سدیم نوعی نمک سدیم اسید گلوکونیک است و به روش تخمیر گلوکز تولید می شود. تولید این اسید با استفاده از روش های مختلف تخمیری انجام می شود.این ماده در نتیجه اکسیداسیون نخستین کربن گلوکز ایجاد می شود. استوباکتر سنگالنسیس در کشت ناپیوسته در غلظت های مختلف قند، دماها و اسیدیته های مختلف کشت می شود. با پیشرفت تخمیر و در فاز یک جمعیت سلولی واگرا می شود. می توان از استوباکتر سنگالنسیس به عنوان باکتری برای تولید گلوکونات سدیم در دمای بالا استفاده کرد.