کاربردهای فنیتروتیون (سومیتیون) در صنایع

فنیتروتیون (Fenitrothion) یک حشره کش غیرسیستمیک است که با نام تجاری سومیتیون در بازار خرید و فروش می شود.

این سم از گروه ارگانو فسفره و با اثرات تماسی - گوارشی است بنابراین با مهار آنزیم کولین استراز باعث اختلال در سیستم عصبی حشرات شده و آنها را از بین می برد.

این حشره کش را می توان برای کنترل حشرات برگ خوار و انواع حشرات مکنده و کنه ها مورد استفاده قرار داد.

لازم به ذکر است که فینتروتیون یکی از کم خطرترین سموم ارگانو فسفره برای انسان است و قیمت آن در بازار با نوسانات قیمت ارز تغییر می کند.

موارد مصرف سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
این حشره کش را می توان برای کنترل انواع حشرات سرخرطومی، تریپس ها، ملخ ها، لارو پروانه ها، سوسک و مگس بکار برد.

علاوه بر این فنیتروتیون برای از بین بردن حشرات مکنده مانند شته پسیل، شپشک، سن گندم، جو، برنج، آفات درختان میوه، سبزیجات، مو، پسته، نیشکر، یونجه، توتون، پنبه، مرکبات و همچنین از بین بردن حشرات مزاحم در مراتع و جنگل ها مورد استفاده قرار می گیرد.

مکانیسم اثر سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
این حشره کش مانند سایر سموم ارگانوفسفره با اثر ضربه ای شدید آفات گیاهی را به سرعت از بین می برد و میانگین دوره حفاظتی آن حدود 10 تا 15 روز است.

همانطور که گفته شد این آفت کش با مهار آنزیم کولین استراز در سیستم عصبی عمل می کند. استیل کولین یک ناقل عصبی است که موجب تحریک اکسون بعدی می شود. با مهار کولین استراز تحریک رشته عصبی بعدی به صورت مداوم ادامه یافته و منتهی به فلجی حشرات خواهد شد.

مقدار و موارد مصرف سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):

• برای کنترل و مبارزه با سن های زیان آور غلات در گندم و جو 1/2 لیتر در هکتار.
• برای کنترل و مبارزه با انواع ملخ ها در غلات و مراتع 1/5 لیتر در هکتار.
• برای کنترل و مبارزه با کرم سیب، پسیل گلابی و تریپس در درختان میوه سردسیری 1/5 تا 2 در هزار.
• برای کنترل و مبارزه با سن های ناقل نماتوسپور و سوسک سرشاخه خوار پسته 1/5 تا 2 در هزار.
• برای کنترل و مبارزه با شته های غلات 1/5 لیتر در هکتار.
• برای کنترل و مبارزه با کرم ساقه خوار برنج 1/5 لیتر در هکتار.
• برای کنترل و مبارزه با ملخ آسیایی نیشکر 1/5 لیتر در هکتار.

سازگاری واختلاط سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
این سم با بسیاری از سموم قارچ کش و حشره کش به جز ترکیبات قلیایی مثل سم بردو قابل اختلاط است زیرا در محیط های قلیایی به سرعت هیدرولیز می شود. شایان ذکر است که این سم در محیط اسیدی نیز به آهستگی تجزیه شده و اثر خود را از دست می دهد.

مصرف این سم در غلضت های بالاتر از میزان توصیه شده بر روی برچسب می تواند در برخی از سبزیجات مانند کلم حساسیت و برای برخی از انواع سیب زنگار ایجاد کند. این آفت کش در محیط قلیایی با سرعت بالا و در محیط اسیدی به آهستگی هیدرولیز می شود.

ملاحظات زیست محیطی سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
این حشره کش پس از محلول پاشی به سرعت وارد بافت گیاه شده و طی 24 ساعت اول بیش از 50% آن تجزیه می شود.

سرعت تجزیه آن در خاک نیز بالاست بنابراین باعث تجمع در خاک و مشکلات زیست محیطی نخواهد شد. این آفت کش را می توان برای از بین بردن مگس، پشه و سوسک نیز در امکان عمومی و خانه ها مورد استفاده قرار داد.

این سم برای زنبورهای عسل خطرناک است و حتی تماس آنها با بقایای خشک شده سم نیز می تواند آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

همچنین این حشره کش برای موجودات آبزی و ماهی ها خطرناک است بنابراین باید از سمپاشی در اطراف آبهای جاری یا شستشوی ظروف آلوده به سم در رودخانه ها و آبهای جاری خودداری کرد.

ملاحظات عمومی سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
علائم مسمومیت در انسان شامل تهوع، سر گیجه و تنگ شدن مردمک چشم است که در این شرایط فرد مسموم را باید وادار به استفراغ کرد. پادزهر این سم سولفات آتروپین است که تحت نظر پزشک مورد استفاده قرار می گیرد.

برای پیشگیری از این وضعیت حتما هنگام استفاده از سم باید از ماسک، دستکش و لباس محافظ استفاده کنید و در طول سمپاشی از خوردن، آشامیدن و کشیدن سیگار خودداری نمائید.

در صورت مشاهده علائم مسمومیت با همراه داشتن برچسب سم به اولین مرکز درمانی مراجعه نمائید.

روش نگهداری سم حشره کش فنیتروتیون (سومیتیون):
فنیتروتیون را مانند هر سم دیگری باید به دور از تابش مستقیم آفتاب و رطوبت در ظروف در بسته نگهداری کرد. این سم در دمای بین 20 تا 25 درجه سانتی گراد به مدت 2سال ماندگاری دارد.