اسید سولفونیک، از دسته اسیدهای ارگانیک حاوی گوگرد و با فرمول کلی RSO3H است که در آن R یک ترکیب ارگانیک است (آریل های آلی و یا گروه های آلکیلی). اسیدهای سولفونیک یکی از مهم ترین ترکیبات ارگانوسولفور هستند. اسیدهای آزاد به طور گسترده به عنوان کاتالیزورها در سنتز آلی استفاده می شوند، در حالی که نمک ها و سایر مشتقات، اساس تولید مواد شوینده، رنگ های محلول در آب و کاتالیزورها، داروهای سولفونامید و رزین های تبادل یونی را تشکیل می دهند.
اسید سولفونیک آروماتیک برای سنتز فنل ها به عنوان واسطه یا مواد اولیه مفید هستند. گروه اسید سولفونیک می تواند به طور قابل توجهی حلالیت در آب ترکیبات را افزایش دهد. ترکیبات فلزی این ماده به عنوان کاتالیزورهای همگن برای سنتز ترکیبات آلی در سیستم های دو فاز (به عنوان مثال، در مخلوط آب و یک حلال آلی) در صنعت و آزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد.
اتم هیدروژن باعث اسیدی شدن ترکیب می شود، همانند هیدروژن یک اسید کربوکسیلیک. نکته ی قابل توجه این است که اسیدهای کربوکسیلیک اسیدهای ضعیفی اند (با ثابت تفکیکی در حدود 10 −5) درحالی که اسید سولفونیک ها اسیدهایی قوی هستند (با ثابت تفکیکی در حدود 10 −2). از آنجایی که اسید سولفونیک بسیار اسیدی است، عموما به صورت نمک وجود دارند و بنابراین در آب کاملا محلول هستند.
نحوه ی تهیه اسید سولفونیک
اسیدهای سولفونیک آروماتیک به طور کلی از برهم کنش ترکیبات آروماتیک با اسید سولفوریک متراکم و افزودن گوگرد تریوکسید به دست می آید که این پروسه با نام "سولفونی کردن" یا "سولفونیزاسیون" شناخته می شود. از آنجایی که اسیدهای سولفونیک اغلب به شکل نمک های سدیم آن ها مورد استفاده قرار می گیرند، معمولا سولفونیزاسیون با خنثی سازی هیدروکسید سدیم یا کربنات سدیم همراه است. چنین عملیاتی در مقیاس صنعتی در موارد زیر کاربرد دارد:
از روش های تهیه اسید سولفونیک آلیفاتیک می توان به اکسیداسیون دیگر ترکیبات سولفوریک، واکنش آلکیل هالیدها و سولفیت های فلزی و واکنش ترکیبات فلزات آلی با ترکیبات آمین سولفور تری اکسید (به عنوان مثال Me3NSO3) اشاره کرد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
