ایزوپروپیل الکل چیست؟

تاریخچه استفاده از الکل توسط بشر به چند هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی گردد، تقطیر الکل از شراب به طور تقریبی اولین بار توسط الکندی شیمیست عرب در کتابش شرح داده شده، اما اتانول را اولین بار زکریای رازی پزشک، کیمیاگر، ریاضیدان و فیلسوف ایرانی(854-925 میلادی) از تقطیر شراب به صورت خالص تهیه کرد، تا به عنوان کاشف الکل شناخته شود.

رازی مایع به دست آمده را الکحل نامید، بعد ها پروفسور واندیک آمریکایی آن را به طور ساده تبدیل به کلمه الکل کرد. هرچند هنوز در نوشتار انگلیسی به صورت الکحل به کار برده می شود. بعد از کشف الکل بسیاری از الکل های نوع اول- دوم و سوم نیز توسط دانشمندان مختلف کشف و یا ساخته شدند. اما الکل ایزوپروپیل یا ایزوپروپانول تا هزار سال بعد از درگذشت دانشمند بزرگ ایرانی هنوز به طور وسیع تولید نشده بود.

هر چند امکان این وجود دارد که دانشمندان دیگر از جمله زکریای رازی به ساخت این الکل به روش های غیر صنعتی دست پیدا کرده باشند. اما آنچه مستندات تاریخی نشان می دهد، این الکل در دهه 1920 توسط دانشمندان شرکت استاندارد اویل(standard oil) در زمان مطالعه محصولات نفتی، توسط هیدراته کردن، پروپان یا همان متیل اتیلن، به دست آمده است.

در آن زمان استفاده اصلی ایزوپروپیل الکل بر خلاف حال حاضر -الکل مالشی- در پزشکی جهت جلوگیری از عفونت نبود، بلکه کارکرد اصلی آن اکسیداسیون استون(Aceton) بود که در جنگ جهانی اول استفاده زیادی در آماده سازی گلوله هایی به نام کردایت(نوعی گلوله بدون دود) داشت. الکل مالشی به طور صنعتی برای اولین بار توسط این کارخانه با حل کردن گاز پروپیلن در اسید سولفوریک ساخته شد.

ایزوپروپیل در ابتدا پتروکمیکال نام داشت، روش تولید هیدراسیون غیرمستقیم تنها روش تولید این الکل تا سال 1951 بود. در سال 1951 روش هیدراسیون مستقیم در اسید سولفوریک به روش های تولید پروپانول اضافه شد، هر یک از این دو روش هنوز هم مزایا و معایب خود را دارد.

برای نشان دادن این موضوع کافی است بدانیم که روش هیدراسیون مستقیم خورندگی کمتری نسبت به هیدراسیون غیرمستقیم دارد، اما روش غیرمستقیم به جریانی رقیق از گاز پروپیلن احتیاج داشته و در مقایسه با آن در آن روش مستقیم حتما باید از پروپیلن کاملا خالص استفاده شود.علی رغم خطرات و صدماتی که برای کارگران آمریکایی در سال های 1981 -1983 به علت در معرض ایزوپروپیل قرار گرفتن، اتفاق افتاد و این صدمات گریبانگیر 4,7 میلیون نفر( که تقریبا 2.1 میلیون نفر از آن زنان بودند) شد.

فروش ایزوپروپیل و خرید این الکل به روند رو به رشد خود ادامه داد تا جایی که در سال 1994 تنها یک و نیم میلیون تن ایزوپروپیل الکل در آمریکا، اروپا و ژاپن تولید شد. ارزش بازار جهانی این محصول در سال 2018، 3.8 بیلیون دلار(چیزی حدود 2 تا 3 درصد کل بازار الکل در جهان) بود که نشان دهنده 5.7 درصد رشد از سال های 2011 تا 2018 است، طبق این روند پیش بینی می شود که ارزش این مارکت به 4.8 بیلیون دلار در سال 2023 برسد.