آشنایی با ضایعات PVC
پلی وینیل کلراید یا PVC جز پرکاربردترین محصولات پتروشیمی در سراسر دنیاست. سالانه میلیون ها تن PVC در دنیا تولید می شوند که در موارد گوناگونی به کار می روند. هر سال حجم قابل توجهی از ضایعات PVC تولید می شوند و بزرگ ترین مسئله در قبال این ضایعات، بازیافت کردن آن هاست.
تشخیص بار ضایعات PVC بی کیفیت و نامرغوب از ضایعات مرغوب و با کیفیت از ضروریت های بازیافت این پلیمر است.در ادامه این صفحه، ضمن معرفی انواع مختلف ضایعات PVC، به بررسی آن ها می پردازیم. هم چنین راه های تشخیص بار ضایعات PVC بی کیفیت را به صورتی مختصر و مفید شرح می دهیم.
انواع ضایعات پی وی سی
پیش از آن که به شرح راه های تشخیص بار ضایعات PVC بی کیفیت بپردازیم، لازم است با ضایعات پلیمر PVC و انواع آن آشنا شویم. ضایعات پی وی سی را به صورت کلی می توان در دسته های زیر قرار داد:
1) ضایعات تأسیساتی
هنگام استفاده از محصولات تولید شده با PVC مانند شلنگ ها، کابل های برق، کفپوش ها و… بخش هایی از این محصولات برش داده می شوند. دلیل این کار نیز جاسازی و دادن شکل مناسب به این محصولات است. حجم ضایعاتی که از این طریق تولید می شوند نسبتا زیاد است. جمع آوری این نوع ضایعات و بازگرداندن آن ها به چرخه صنعت PVC به فرایند بازیافت کمک شایانی می کند. به این ترتیب هم به تولید محصولات جدید با استفاده از ضایعات بازیافتی کمک می شود و هم در منابع صرفه جویی انجام می گیرد.
2) بقایای تولیدات کارخانه ها
همواره در چرخه تولید محصولات گوناگون با استفاده از پلیمر PVC، بخشی از مواد به کار رفته باقی می ماند. این اضافه های باقی مانده در کارخانه ها و مراکز تولید می توانند بسیار کارآمد باشند. بخش اندکی از این نوع ضایعات به دلیل غیرقابل استفاده بودن باید سوزانده یا دفن بشوند. اما بخش قابل توجه دیگری قابلیت مصرف مجدد را دارند، با بازگرداندن این بقایا به چرخه صنعت و استفاده از آن ها می توان محصولات پلاستیکی که عمدتا در مصارف روزمره کاربرد دارند تولید کرد.
3) ضایعات واقعی
بسیاری از محصولات تولید شده با پی وی سی که در زندگی روزمره و صنعت کاربرد دارند عمر مفید بالایی دارند. اما آن دسته از محصولاتی که عمر مفیدشان به پایان رسیده یا رو به اتمام است جز ضایعات به حساب می آیند. بیشتر این نوع ضایعات به هنگام تعمیرات ساختمانی یا تعویض قطعات محصولات مختلف به چرخه بازیافت وارد می شوند.
راه های تشخیص ضایعات PVC بی کیفیت
سالانه حجم بسیار زیادی از محصولاتی با استفاده از PVC تولید می شوند و بنابراین حجم ضایعات تولیده شده نیز بالاست. بازگرداندن بار ضایعات پی وی سی به چرخه تولید یکی از مهم ترین مسائل در حوزه صنعت پلیمر PVC است. یکی از اصلی ترین دلایل آن، تجزیه ناپذیری این محصولات در طبیعت و آسیب آن ها به محیط زیست است. علاوه بر آن ضایعات PVC به عنوان مواد اولیه در مراکز تولید محصولات پلاستیکی به کار می روند.
راه های تشخیص ضایعات پی وی سی بی کیفیت
در واقع ضایعات PVC جز مهم ترین منابع برای کارخانه های تولید پلاستیک است. اما از همه ضایعات نمی توان به عنوان مواد اولیه استفاده کرد. تنها آن دسته از بار ضایعاتی که دارای کیفیت هستند می توانند برای تولید پلاستیک به کار بروند.
تفکیک کردن و تشخیص بار ضایعات PVC بی کیفیت از بار ضایعات با کیفیت و مرغوب یک مرحله بسیار مهم در این فرایند است. ضایعات پی وی سی انواع مختلفی دارند و از راه های گوناگونی گردآوری می شوند. برای تشخیص بار ضایعات PVC بی کیفیت از میان حجم گسترده ای از ضایعات و جدا کردن آن از ضایعات باکیفیت باید به موارد زیر توجه کرد:
رنگ ضایعات PVC
اولین چیزی که در ظاهر ضایعات به چشم می خورد، رنگ آن است. اگر در محیطی با نور مناسب، یک محصول پلاستیکی کهنه و آفتاب دیده را با یک محصول تازه و نو مقایسه کنید، متوجه تفاوت در ظاهر و رنگ آن ها می شوید. اگر محصول تازه باشد رنگ روشن و شفاف تری دارد و اگر کهنه باشد، کدر و مات و تیره تر است. به همین ترتیب ضایعاتی که عمر مفیدشان رو به اتمام است یا به پایان رسیده، رنگ کدر و ماتی دارند. اگر بار ضایعات PVC مات باشد کیفیت آن پایین است و نمی توان برای تولید محصولات جدید از آن استفاده کرد.
شکل ظاهری کلی ضایعات
یکی از راه های تشخیص بار ضایعات پی وی سی بی کیفیت، توجه به شکل ظاهری کلی آن است. محصولاتی که عمر مفیدشان به پایان نرسیده و هنوز نسبتا تازه هستند، رنگ شفاف و روشن تری دارند، نرمی قابل توجهی داشته و انعطاف پذیری خود را حفظ کرده اند. البته نه تا آن حد که بسیار شل و نرم باشند.
اما بار ضایعات PVC بی کیفیت، رنگ کدر و تیره دارد و شکل هندسی خاصی به خود گرفته است. اکثر ضایعات بی کیفیت سفت و سخت هستند و انعطاف پذیریشان بسیار پایین است؛ برخی از موارد نیز بیش از حد نرم و شل بوده اند.
ترکیب ضایعات PVC
ضایعات PVC با خلوص بیشتر و پیچیدگی کمتر، برای استفاده مجدد کارآمدتر هستند. ضایعاتی که دارای ترکیبات پیچیده و زیاد باشند برای تجزیه و استفاده به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارند.درصد ترکیبات سخت و نرم و نسبت این ها در ترکیب کلی، میزان یکنواختی و همگنی ضایعات PVC را تعیین می کند. اگر بیشتر قطعات از پلیمر نرم یا بیشتر قطعات از پلیمر سخت باشند، درصد خلوص و همگنی کلی ضایعات بالاتر خواهد بود. هر چه قدر ترکیب دارای درصد یکنواختی و همگنی بالاتری باشد هم استفاده از آن راحت تر است.
آلودگی های بار ضایعات
یکی دیگر از شاخص های تشخیص ضایعات پی وی سی بی کیفیت، بررسی میزان آلودگی آن است. قطعات ضایعات با موارد مختلفی مانند روغن، مواد شیمیایی، خاک و گل و آب آلوده و … آغشته هستند. برخی از آلاینده ها مانند گل و لای به سادگی قابل جداسازی هستند اما برخی دیگر مانند ترکیبات شیمیایی و نفتی به سختی قابل پاکیزه سازی هستند. هرچه آلاینده های قطعات پلیمر سخت تر قابل جدا سازی باشند، کیفیت بار ضایعات نیز کمتر خواهد بود.