معرفی عمده مکمل ها و افزودنی های لاستیکی

مکمل ها و افزودنی های لاستیکی باعث می شوند تا ویژگی های ترکیبات لاستیکی ارتقا یابد؛ در نتیجه مقاومت این محصولات بالاتر رفته و در موارد گسترده ای می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. ترکیبات خام و پردازش نشده لاستیکی برای مصارف گوناگون کارایی بالایی ندارند. به همین جهت باید با برخی مواد که به آن ها افزودنی های لاستیکی گفته می شود تقویت شوند.

در ادامه این مطلب، ابتدا توضیحاتی مقدماتی درباره مواد اولیه لاستیکی ارائه می گردد. درباره پلیمرها و ترکیبات پتروشیمی مطالبی شرح داده می شوند؛ سپس به معرفی عمده مکمل ها و افزودنی های لاستیکی می پردازیم و انواع مکمل ها و افزودنی های لاستیکی را به اختصار مورد بررسی قرار خواهیم داد.

مواد پلیمری و مواد اصلی ترکیبات لاستیکی

پیش از آن که به شرح درباره مکمل ها و افزودنی های لاستیکی باعث می شوند تا ویژگی های ترکیبات لاستیکی ارتقا یابد؛ در نتیجه مقاومت این محصولات بالاتر رفته و در موارد گسترده ای می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. بپردازیم، لازم است با ساختار اولیه ترکیبات لاستیکی آشنا باشیم.

مواد پلیمری، عناصر اصلی و پایه در تشکیل ترکیبات لاستیکی هستند. گام اول در ساخت ترکیبات پلاستیکی انتخاب پلیمر است. پلیمرها را باید با توجه به خواص و ویژگی هایشان انتخاب کرد و سپس وارد مرحله فرمولاسیون شد. البته این به آن معنا نیست که در ترکیبات لاستیکی تنها یک نوع پلیمر به کار می رود؛ بلکه نسبت های مختلفی از پلیمرها با توجه به خواصشان در تولید این ترکیبات به کار گرفته می شوند.
انواع پلیمرها که ماده اصلی ساخت ترکیبات لاستیکی هستند عبارتند از:

• پلیمر طبیعی
• پلیمر مصنوعی
• پلاستیکهای حاصل از بازیافت

با توجه به این که کاربرد محصول لاستیکی مورد نظر چیست و در چه مصارفی به کار می رود نسبت های مختلفی از هر یک از این پلیمرها استفاده می شوند. مثلا پلیمرهای مصنوعی در برابر نوسان و حرکات شدید و پردامنه مقاومت خوبی نشان می دهند. پلیمرهای طبیعی نسبت به فرسودگی و سایش و تحمل فشار و سنگینی مقاومت قابل توجهی دارند. با توجه به این که از محصول مورد نظر چه انتظاری داریم می توان ترکیبی از این پلیمرها را استفاده کرد.

1) نرم کننده ها از مکمل ها و افزودنی های لاستیکی

یکی از اصلی ترین مکمل ها و افزودنی های لاستیکی نرم کننده ها هستند. نرم کننده ها جز اصلی ترین موادی هستند که در فرآیند تبدیل لاستیک خام به لاستیک فرآوری شده صنعتی به کار می روند. نرم کننده های لاستیک هم انعطاف پذیری و قالب پذیری محصول را افزایش می دهند و هم موجب جلوه بهتر و زیباتر محصول نهایی می شوند. چرا که موجب می شوند لاستیک فرآوری شده ظاهری شفاف و غیرکدر داشته باشد.علاوه بر آن، نرم کننده ها جدا شدن مواد پلاستیکی از غلتک های دستگاه ها را آسان تر می کنند. از جمله مهم ترین نرم کننده ها به روغن و ترکیبات روغنی می توان اشاره کرد.

2) فعال کننده ها

فعال کننده ها نقش گسترده ای در فراوری لاستیک ندارند. اما همان تأثیر محدودشان نیز بسیار مهم است. فعال کننده ها به تسریع کننده ها کمک می کنند تا موثرتر عمل کنند و به این ترتیب سرعت کار را افزایش می دهند. بدون فعال کننده ها سرعت تولید بهینه نخواهد بود و کار به کندی پیش می رود. البته انواع محدود و خاصی از فعال کننده ها سرعت فراوری لاستیک را کاهش می دهند که موارد استفاده از آن ها بسیار خاص و نادر است.

3) مکمل ها و افزودنی های لاستیکی تقویتی

افزودنی های تقویتی معمولا در خواص فیزیکی و ظاهری محصول فراوری شده نقش مهمی دارند. افزودنی های تقویتی در راستای تقویت برخی ویژگی ها مانند مقاومت در برابر سایش و فرسودگی، افزایش قدرت کششی ضمن حفظ انسجام، مقاومت در برابر پاره شدن و… به کار می روند.

از جمله مهم ترین افزودنی ها و مکمل های تقویتی می توان به کربن ها، پرکننده ها و سیم های طوقه اشاره کرد. کربن مهم ترین افزودنی تقویتی لاستیک است. کربن از راه های مختلفی به دست می آید و به همین دلیل خواص گوناگونی دارد. هر چه ذرات کربن مورد استفاده کوچک تر باشد، مقاومت و قدرت محصول نهایی بیشتر خواهد بود. هر چه ذرات کربن درشت تر باشند، محصول از انسجام پایین تری برخوردار خواهد بود.

4) مکمل ها و افزودنی های لاستیکی محافظتی

یکی دیگر از مکمل ها و افزودنی های لاستیکی باعث می شوند تا ویژگی های ترکیبات لاستیکی ارتقا یابد؛ در نتیجه مقاومت این محصولات بالاتر رفته و در موارد گسترده ای می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. افزودنی های محافظتی هستند. همان طور که از اسم این ترکیبات پیداست، وظیفه آن ها افزایش تحمل و مقاومت لاستیک است. این مکمل ها موجب محافظت از لاستیک فراوری شده در برابر عوامل آسیب زایی مانند اکسیژن و ازن می شوند. افزودنی های محافظتی معمولا در پایان فرایند فرآوری لاستیک به آن افزوده می شوند.

5) حلال ها و مکمل های متفرقه

منظور از حلال در اینجا، ترکیبات نفتی سبک است. این ترکیبات با هدف جلوگیری از چسبندگی لاستیک به قالب های صنعتی و هم چنین ساختن چسب لاستیک مورد استفاده قرار می گیرند. علاوه بر موارد ذکر شده، مکمل ها و افزودنی های لاستیکی دیگری نیز در فرآیند فراوری به کار می روند؛ از جمله مهم ترین این افزودنی ها می توان به مواد معدنی و کانی هایی نظیر میکا، تالک و ترکیبات کربناتی اشاره کرد. این دسته از افزودنی ها برای کاهش چسبندگی و افزایش کیفیت نهایی محصول به کار می روند. اگرچه این افزودنی ها در فرآیند فرآوری لاستیک خام به لاستیک نهایی نقش اساسی ایفا نمی کنند اما فقدان آن ها موجب کاهش کیفیت محصول می شود.