سدیم پلی آکریلات و کاربرد آن در صنایع

سدیم پلی آکریلات (Sodium polyacrylate) پودری سفید رنگ و بدون بو است که چشمگیرترین خاصیت آن توانایی جذب مقدار زیادی مایعات است.

سدیم پلی آکریلات در درجه اول به دلیل داشتن توانایی منحصر به فرد در جذب و نگه داشتن مولکول های آب به عنوان ماده ضخیم کننده مورد استفاده قرار می گیرد، این ماده را برای استفاده در پوشک و ژل مو ایده آل می کند.

این پلیمر تا 800 برابر حجم خودش آب مقطر و مقادیر کمتری از سایر مایعات را جذب می کند. این خاصیت یکی از کاربردهای اصلی این ماده در ساخت پوشک یکبار مصرف به حساب می آید.

پوشک های ساخته شده از سدیم پلی آکریلات قادر به جذب 30 گرم ادرار در هر گرم پوشک هستند.

سدیم پلی آکریلات همچنین با سایر پلیمرهای جاذب ترکیب شده و به درون لایه های داخلی لباس های فضانوردها تزریق می شود تا از ایجاد بثورات جلدی در هنگام پرواز فضایی جلوگیری کند.

تولید و ساخت سدیم پلی آکریلات:
سدیم پلی آکریلات با واکنش بین اسید اکریلیک (H2C = CHCOOH) و نمک سدیم آن (H2C = CHCOONa) تولید و سنتز می شود.

محصول این واکنش یک کوپلیمر زنجیره ای طولانی است که از واحدهای متناوب اسید اکریلیک و سدیم آکریلات تشکیل شده است. کوپلیمر پلیمری است که از دو مونومر مختلف ساخته شده است. آنچه این پلیمر را از انواع دیگر پلیمرها متمایز می کند این است که زنجیره های پلیمری مجاور قادر به پیوند متقاطع با یکدیگر هستند.

به این صورت که هیدروژن موجود در گروه کربوکسیل (-COOH) در یک زنجیره با یک پیوند مضاعف (-C = C-) با زنجیره مجاور واکنش می دهد و پیوندی را تشکیل می دهد که این دو زنجیره را در کنارهم نگه می دارد. این پیوند متقاطع در بسیاری از نقاط پلیمر ایجاد شده و در نتیجه یک شبکه متشکل از زنجیره های پلیمری تشکیل می شود.

هنگامی که آب به پلیمر اضافه شود، گروه های کربوکسیلی را مجبور می کند از یکدیگر دور شوند بنابراین شبکه باز می شود و فضایی را برای مولکول های آب ایجاد می کند تا شکاف های موجود در پلیمر را پر کند.

با افزودن آب بیشتر، گروههای کربوکسیلی از هم دورتر می شوند و باعث می شوند که جا برای جذب مولکول های آب بیشتر در پلیمر ایجاد شود.

کاربردهای سدیم پلی آکریلات چیست ؟
بعلت قیمت خرید و فروش مناسب سدیم پلی آکریلات معمولاً در بسیاری از مواد شوینده به عنوان یک ماده جداکننده یا عامل شلاته کننده مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده قابلیت پیوند با عناصر آب سخت مانند منیزیم، کلسیم، آهن و روی را دارد تا مواد شوینده به طور مؤثر کار کنند.

سدیم پلی آکریلات عوامل شلاته کننده فلزات سنگین ( آرﺳﻨﯿﮏ، ﺑﺎرﯾﻢ، ﮐﺎدﻣﯿﻮم، ﺟﯿﻮه، . ﺳﺮب) موجود در آب، آلودگی ها و سایر موادی که ممکن است در رخت های شستنی موجود باشد را خنثی می کند و این مسئله باعث می شود شوینده در تمیز کردن و خنثی کردن بوی لباس شما موثرتر عمل کند.

این پلیمر در فرآیندهای صنعتی برای حل کردن صابون ها با جذب مولکول های آب استفاده می شود. مواد ضخیم کننده مانند سدیم پلی آکریلات باعث افزایش ویسکوزیته یا گران روی ترکیبات مبتنی بر آب می شوند.

این ترکیب در پوشک بچه مولکول های آب موجود در ادرار را جذب می کند و در عین حال با ایجاد یک محیط خشک خطر بثورات ناشی از پوشک را کاهش می دهد.

سدیم پلی آکریلات به عنوان پوشش برای محافظت از سیم ها در برابر آب و رطوبت در تجهیزات الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد.

از آنجاییکه آب و رطوبت در انتقال سیگنال های الکتریکی اختلال ایجاد می کنند استفاده از این پلیمر در پوشش لاستیکی محافظ اطراف یک سیم آن را از قرار گرفتن در معرض رطوبت محافظت می کند و انتقال ایمن سیگنال های الکتریکی را امکان پذیر می کند.

این پلیمر کاربرد گسترده ای در صنعت کشاورزی دارد و در خاک بسیاری از گیاهان گلدانی تزریق می شود تا به حفظ رطوبت کمک کند و به عنوان یک نوع مخزن آب رفتار می کند. گل فروش ها معمولاً از سدیم پلی آکریلات برای کمک به تازه نگه داشتن گلها استفاده می کنند.

عوارض و خطرات:
این پلیمر هنگام استنشاق یا بلع بسیار سمی است و باعث آسیب به چشم، پوست و ریه های شما می شود. اگر به طور تصادفی این ماده را استنشاق یا مصرف کرده اید، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.