فواید استفاده از کودهای ریزمغذی در کشت محصول

کودهای ریزمغذی (Micronutrient fertilizer) برای تامین عناصری مانند روی، مس، منگنز، آهن، مولیبدن و غیره بسیار حائز اهمیت هستند.

کودهای ریزمغذی برای بهره گیری بیشتر باید بعد از آزمایش خاک و مشخص شدن فقر خاک از نظر این ریزمغذی ها مورد استفاده قرار بگیرد.

لازم به ذکر است که PH خاک یکی از ویژگیهایی است که بیشترین تأثیر را بر دسترس بودن ریزمغذی ها می گذارد و در بیشتر موارد هرچه PH خاک بالاتر باشد دسترسی گیاهان به ریزمغذی های کمیاب کمتر خواهد بود.

از دیگر خصوصیات خاک که برای فراهمی زیستی ریزمغذی ها مهم است محتوای ماده آلی، به ویژه برای مس، شرایط اکسیداسیون / احیاء به ویژه برای آهن و منگنز، بافت خاک، محتوای اکسید آهن و آلومینیوم و شرایط رطوبت خاک است.

کاربرد کودهای ریزمغذی در کشاورزی:
به جزء سه ماده مغذی اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK)، سایر مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاه و سلامت خاک مواد مغذی ثانویه (S، Ca، Mg) و همچنین ریز مغذی هایی شامل آهن، منگنز، روی، بور، مولیبدن و مس هستند.

این ریزمغذی های ثانویه از نظر تجاری به اشکال مختلفی از جمله به صورت کودهای جانبی در کنار کودهای N، P و K در دسترس هستند. ترکیبات ریز مغذی گرانوله همگن، هم به صورت مستقیم و هم به عنوان اجزای نسبتاً جزئی ترکیبات NPK تولید و استفاده می شوند.

مواد مغذی ثانویه، به ویژه گوگرد، غالباً به صورت قرص های استوانه ای یا پلت تهیه می شوند. محصولات حاوی منیزیم و کلسیم نیز از نظر تجاری به صورت گرانولی در دسترس هستند.

کودهای ریز مغذی مانند سایر مواد موجود در کود می توانند از نظر فیزیکی و در طول زمان تجزیه شوند و مورد استفاده قرار می گیرند.

البته این کودها طی مراحل تولید، ذخیره سازی، حمل و نقل و استفاده و مراحل متعدد دستکاری ممکن است باعث تولید گرو غبار شوند. پوشش مناسب و سیستم کنترل گرد و غبار و برنامه کاربردی مناسب می تواند مشکلات مرتبط با تولید گرد و غبار و خراب شدن محصول را به حداقل برساند.

مزایای استفاده از کودهای ریزمغذی در کشاورزی:
یکی از مسائل مهمی که باید در استفاده از این کودها مورد نظر قرار داد، ترکیب آنها با سایر کودها به دلیل اختلاف در اندازه و خصوصیات فیزیکی مانند حجم، تراکم و شکل ذرات است.

پخش کودهای ریز مغذی به صورت یکنواخت در کل کود علاوه بر تأثیر بر رنگ و ظاهر می تواند در سرکوب گرد و غبار حاصل نیز موثر باشد. از مزایای مهم این کودها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• محصولاتی متمایز برای تقویت کشت و زرع هستند.
• کاهش خسارات اقتصادی با بهبود بازدهی محصولات.
• بسیار سازگار با سایر کودها در کارهای ترکیبی.
• بهبود راندمان مواد مغذی در مزرعه در نتیجه کیفیت بهتر محصول.

در واقع اگر محصولاتی که به عنوان غذا برای انسان مصرف می شوند بدون وجود مقدار کافی ریز مغذی ها رشد کنند، می تواند باعث مشکلات روده ای، تولید کم پروتئین، مشکلات پوستی، ریزش مو، اختلالات جنسی، نقص هنگام تولد و تاخیر در رشد شوند.

تأثیر کودهای ریزمغذی بر رشد گیاهان:
کودهای ریزمغذی حاوی ترکیباتی هستند که هریک به نوعی سلامت گیاهان و محصولات کشاورزی را ارتقاء می دهند.

به عنوان مثال آهن به گیاهان رنگ سبز می بخشد این ریزمغذی بخشی از ترکیب آنزیم هایی است که به سنتز پروتئین، فتوسنتز و عملکرد متابولیسمی گیاه کمک می کند. آهن برای سنتز کلروفیل نیز مورد نیاز است.

روی (Zn) سرعت سوخت و ساز گیاه را سرعت می بخشد. گیاهان با کمبود روی عملکرد سلولی ناقصی دارند. روی همچنین بخشی از ترکیب آنزیم هایی است که برای سرعت سوخت و ساز گیاه بسیار مهم و ضروری هستند.

منگنز (MN) بخشی از ترکیب آنزیم ها است که همچنین در فتوسنتز و عملکردهای متابولیکی گیاه نقش دارد. منیزیم (Mg) ریز مغذی ضروری دیگری برای گیاهان است که برای استفاده از آن ph خاک باید بیش از 4.5 باشد.

بور (B) به عملکرد متابولیکی گیاه و به تقسیم سلولی کمک می کند. مولیبدن بخشی از ترکیب آنزیم ها است و به عملکردهای متابولیکی گیاه کمک می کند.

سولفور (S) گوگرد بخشی از ترکیب آنزیم ها و پروتئین ها است و در عملکردهای متابولیکی گیاه نقش دارد.

مقدار و روش استفاده از کودهای ریزمغذی:
متداول ترین روش کاربرد کودهای ریزمغذی استفاده در خاک است. میزان کاربرد توصیه شده معمولاً کمتر از 10 پوند در هکتار (به صورت مقدماتی) است، بنابراین استفاده یکنواخت از منابع ریزمغذی به طور جداگانه در این زمینه دشوار است.

بنابراین، کودهای دانه ای و مایع NPK معمولاً به عنوان حامل ریز مغذی ها مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از ریز مغذی ها با کودهای مختلط یک روش مناسب برای کاربرد است و امکان توزیع یکنواخت تر با تجهیزات کاربردی معمولی را فراهم می آورد. هزینه ها نیز با حذف یک برنامه جداگانه کاهش می یابد.

این عناصر معمولا به شکل کاتیون مورد استفاده قرار می گیرند تا احتمال تثبیت آن ها توسط خاک افزایش یابد. از طرف دیگر کاتیون ها با محلول پاشی بهتر روی برگ ها قرار می گیرند.

کودهای ریزمغذی معمولا به صورت نواری در خاک مورد استفاده قرار می گیرند و یا همراه با کود هایی با واکنش اسیدی به خاک اضافه می شوند.

استفاده از این کودها به صورت نواری در خاک چند کیلو گرم در هر هکتار است ولی در صورتی که بخواهید آن ها را در سطح خاک بپاشید مقدار بیشتری از این کودها مورد نیاز است.

به طورکلی مقدار مصرف سولفات کاتیون های مس و روی و منگنز به مقدار 34 تا 44 کیلو گرم در هکتار و مقدار مصرف بورات در حدود 5 کیلو گرم در هکتار می باشد.