آمونیوم کلراید یک ترکیب غیر آلی با فرمول NH4Cl و یک نمک کریستالی سفید است که در آب بسیار محلول است.
آمونیوم کلراید یا نشادر در حالت محلول اسیدی ملایم است و حاصل واکنش اسید کلریدریک و آمونیاک می باشد.
سال (Sal) نام فرم طبیعی مینرالیزه کلرید آمونیوم است که از سوزاندن زباله های زغال سنگ و از تراکم گازهای مشتق شده از زغال سنگ تشکیل می شود.
همچنین در اطراف برخی از انواع منافذ آتشفشانی یافت می شود. این ماده به طور عمده به عنوان کود و طعم دهنده در برخی از نوشیدنی ها استفاده می شود.
آمونیوم کلراید یک نمک اسیدی کننده سیستمیک و ادراری است این ماده به حفظ PH کمک می کند و اثر ادرارآوری دارد. این نمک همچنین با تحریک غشای مخاطی اثر خلط آور دارد و برای تسکین سرفه استفاده می شود.
کاربردهای آمونیوم کلراید:
کلرید آمونیوم یک ماده جامد بلوری سفید محلول در آب است که حاوی یک کلرید غیر آلی و یک نمک آمونیوم است. این ماده برای ساخت سایر ترکیبات آمونیوم، به عنوان شار لحیم کاری، کود و سایر موارد استفاده می شود.
صنایع فلزی:
کلرید آمونیوم به عنوان شار در تهیه فلزات، برای پوشش قلع، گالوانیزه یا لحیم کاری استفاده می شود. این ترکیب در واکنش با اکسیدهای فلزی موجود در سطح و تشکیل کلرید فلز فرار عمل می کند. برای این منظور، در فروشگاه های سخت افزار برای استفاده در تمیز کردن نوک دستگاه لحیم فروخته می شود.
مصارف پزشکی:
در پزشکی از این ماده به عنوان خلط آور در داروهای سرفه استفاده می شود. عمل خلط آور آن در اثر عمل تحریک برونش ها ایجاد می شود زیرا باعث تولید مایع اضافی در دستگاه تنفسی شده و تنفس را راحت تر می کند. البته نمکهای آمونیوم تحریک کننده مخاط معده هستند و ممکن است حالت تهوع و استفراغ ایجاد کنند.
نشادر به عنوان یک عامل اسیدی کننده سیستمیک در درمان آلکالوز متابولیک شدید، در آزمایش اسید خوراکی برای تشخیص اسیدوز توبولار کلیوی دیستال و برای حفظ pH اسیدی ادرار در درمان برخی از اختلالات دستگاه ادراری استفاده می شود.
صنایع غذایی:
این ترکیب به عنوان افزودنی غذایی با شماره E 510 استفاده می شود و به عنوان ماده مغذی مخمر در تولید نان و به عنوان یک عامل اسیدی کننده کار می کند. این ماده یک مکمل خوراکی برای گاوها و جزئی از محیط مغذی برای مخمرها و بسیاری از میکروارگانیسم ها است.
در آزمایشگاه:
از کلرید آمونیوم در طول تاریخ برای ایجاد دمای پایین در حمام های خنک کننده استفاده می شده است. محلول های کلرید آمونیوم با آمونیاک به عنوان محلول های بافر از جمله بافر لیز کننده ACK ( آمونیوم - کلرید - پتاسیم) استفاده می شوند.
در دیرینه شناسی، بخار کلرید آمونیوم بر روی فسیل ها رسوب می کند و یک لایه سفید درخشان تشکیل می دهد که به راحتی از بین رفته و نسبتاً بی خطر و بی اثر است.
این ماده انواع رنگ فسیل را می پوشاند و با ایجاد کنتراست کیفیت عکس از نمونه های سه بعدی را افزایش می دهد.
همین روش در باستان شناسی برای از بین بردن بازتاب روی شیشه و نمونه های مشابه برای عکاسی استفاده می شود. در سنتز آلی از محلول NH4Cl اشباع شده به طور معمول برای متوقف کردن مخلوط های واکنشی استفاده می شود.
شناور سازی:
ماهی مرکب غول پیکر و برخی دیگر از گونه های ماهی مرکب بزرگ برای شناوری در آب دریا از محلول کلرید آمونیوم که در سراسر بدن آنها یافت می شود استفاده می کنند زیرا این ماده چگالی کمتری نسبت به آب دریا دارد.
باتری سازی:
تقریباً در اواخر قرن بیستم از کلرید آمونیوم در محلول آبی به عنوان الکترولیت در سلولهای Leclanché استفاده می شد که به عنوان "باتری محلی" در تأسیسات تلفنی استفاده تجاری پیدا کرد. این سلول ها بعداً تبدیل به باتری های روی - کربن شدند که هنوز از کلرید آمونیوم به عنوان الکترولیت استفاده می کنند.
سایر کاربردهای آمونیوم کلراید:
از این ماده در شامپوهای مو، چسب اتصال دهنده تخته سه لا و محصولات تمیز کننده استفاده می شود. کلرید آمونیوم در صنعت نساجی و چرم، در رنگرزی، برنزه سازی، چاپ پارچه و خوشه بندی پنبه استفاده می شود.
در نجاری، محلول کلرید آمونیوم و آب وقتی روی چوب ناتمام قرار می گیرند، در صورت قرار گرفتن در معرض تفنگ حرارتی می سوزد و لک هایی شبیه آهن ایجاد می کند.
عوارض و خطرات آمونیوم کلراید:
تماس آمونیوم کلرید (نشادر) با چشم و پوست باعث سوزش شدید شده و در صورت تماس باید به سرعت با مقدار زیادی آب شسته شده و به پزشک مراجعه شود.
بلع تصادفی این ماده باعث سوزش مخاط شده و باید بلافاصله پس از ورود به دهان مقدار زیادی آب نوشیده و فرد را وادار به استفراغ کنید. در صورت استنشاق می بایست فرد را به هوای آزاد منتقل کرد.