اسید فرمیک و کاربردهای آن در صنایع

اسید فرمیک که به نام جوهر مورچه نیز شناخته می شود اولین بار با آنالیز بخارات حاصل از تجمع گونه خاصی از مورچه کشف شد ولی در حشرات دیگر نیز وجود دارد.

اسید فرمیک که به نام جوهر مورچه نیز شناخته می شود اولین بار با آنالیز بخارات حاصل از تجمع گونه خاصی از مورچه کشف شد ولی در حشرات دیگر نیز وجود دارد.

اسید فرمیک یا اسید متانوئیک، ساده ترین اسید کربوکسیلیک موجود و مایعی بی رنگ، خورنده و فرار با بوی تند است. اسید فرمیک در آب و بسیاری از حلال های قطبی حل می شوند و تا حدودی با هیدروکربن ها قابل ترکیب است.

این ماده که به نام جوهر مورچه نیز شناخته می شود اولین بار با آنالیز بخارات حاصل از تجمع گونه خاصی از مورچه کشف شد ولی در حشرات دیگر نیز وجود دارد.

اسید فرمیک و نمک های آن در درجه اول در صنایع تولید خوراک دام به عنوان ماده نگهدارنده و آنتی باکتریال مورد استفاده قرار می گیرند. این ماده در تولید چرم و ضد یخ نیز کاربرد دارد و سایر کاربردهای آن شامل رنگ آمیزی و پرداخت منسوجات، تولید افزودنی های غذایی، تولید لاستیک طبیعی، مایعات حفاری و فرآیندهای مختلف شیمیایی است.

براساس آمار منتشر شده در سال 2019 تولید این ماده حدود 621000 تن در روز بوده است که عمدتا از طریق هیدرولیز متیل فرمات تولید می شود اما با اسیدولیز کردن نمک های فرمات نیز می توان آن را تولید کرد.

ویژگیهای شیمیایی اسید فرمیک:
اگرچه اسید فرمیک در دمای اتاق نسبتا پایدار است اما در برابر حرارت ناپایدار است و به سرعت تجزیه می شود. اسید فرمیک یک اسید آلی کارآمد و سازگار با محیط زیست برای بسیاری از کاربردها است. این ماده در صنعت داروسازی نیز برای تولید مواد دارویی فعال استفاده می شود.

این ماده شیمیایی در غلظت های بالا خطرناک است اما در محصولات غذایی با رقت های خاص به عنوان نگهدارنده عمل کرده و در محصولات کشاورزی به عنوان سموم دفع آفات استفاده می شود.

اسید فرمیک در حال حاضر برای جلوگیری از یخ زدگی جاده ها در زمستان در برخی کشورها به صورت نمک های مختلف جایگزین نمک های سنتی شده است زیرا با محیط زیست سازگارتر بوده و خیلی موثرتر عمل می کند.

در حال حاضر صنعت کشاورزی مصرف درصد بالایی از اسید فرمیک را در سراسر جهان به خود اختصاص می دهد. این ماده به دلیل خاصیت ضد باکتریایی طبیعی به عنوان نگهدارنده آنتی باکتریال مورد استفاده قرار می گیرد.

در این صنعت اسید فرمیک بیشتر به عنوان افزودنی غذایی مورد استفاده قرار می گیرد و اغلب به خوراک دام و سیلوها اضافه می شود.

این ماده در سیلوها عملکرد دوگانه دارد و علاوه بر اثرات ضد میکروبی باعث می شود سیلو در دمای پایین تری تخمیر شود و ضمن افزایش ارزش غذایی، زمان کلی برای تولید محصول نهایی را کاهش می دهد.

اقدامات احتیاطی در رابطه با اسید فرمیک:
این ماده شیمیایی بسته به غلظت آن می تواند ایمن یا خطرناک باشد. در حالت عادی ما در معرض مقدار کمی از این ماده قرار می گیریم که عوارضی در پی نخواهد داشت.

اما تماس با غلظت های بالای این ماده به دلیل خاصیت خورندگی اسید فرمیک می تواند خطرناک باشد. تماس مستقیم، استنشاق و بلع فرم غلیظ اسید فرمیک باعث آسیب دیدگی شدید می شود و باید از آن اجتناب کرد.

اگرچه این اسید در غلظت های غیر طبیعی بسیار خطرناک است اما در واقع یک ماده افزودنی بسیار مفید و کاربردی در صنایع غذایی، شیمیایی و صنعت است.

این ماده هنگام مصرف در مقادیر طبیعی، خیلی سریع و به راحتی توسط بدن ما متابولیزه می شود و به صورت ایمن و سالم از بین می رود. با این وجود، مشخص شده است که مصرف مقادیر بسیار بالای اسید فرمیک می تواند منجر به آسیب کلیه و کبد شود به همین دلیل در کاربرد این ماده باید دقت زیادی به خرج داد.

حقایق جذاب در رابطه با اسید فرمیک:
دانشمندان معتقدند که اسید فرمیک در شکل گیری حیات بر روی کره زمین نقش داشته است و این ماده در سال 1970 اولین بار در فضای بین سیاره ای یافت شد و در شهاب سنگ ها نیز وجود دارد.

این ماده شیمیایی ساختار ساده ای دارد و ممکن است در شکل گیری اسیدهای آمینه پیچیده تر و اسیدهای نوکلئیک موجود در موجودات زنده نقش داشته باشد.

اسیدهای آمینه بلوک ساختاری پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک بلوک های ساختاری DNA (دی اکسی ریبونوکلئیک اسید) و RNA (اسید ریبونوکلئیک) هستند.

بررسی منشاء حیات موضوع جالبی است که همواره مورد تحقیق است و ممکن است مواد شیمیایی ساده ای مانند این اسید که در زندگی کنونی ما بسیار حائز اهمیت هستند در گذشته های دور از اهمیت بیشتری برخوردار بوده باشند.