آشنایی با برلیانت بلو و کاربردهای آن

برلیانت بلو یا آبی درخشان یک ترکیب آلی سنتتیک است که به عنوان رنگ آبی در غذاهای فرآوری شده، داروها، مکمل های غذایی و مواد آرایشی مورد استفاده قرار می گیرد.

برلیانت بلو جزء رنگ های تری اتیل متان طبقه بندی شده و تحت نام های مختلفی شناخته می شود.

این ترکیب در آب و گلیسرول محلول است و حداکثر جذب آن در حدود 628 نانومتر است. برلیانت بلو یکی از قدیمی ترین افزودنی های رنگی مورد تأیید FDA است و به طور کلی غیر سمی و بی خطر در نظر گرفته می شود.

روش تولید برلیانت بلو:
برلیانت بلو معمولا نمک دی سدیم با فرمول شیمیایی C37H34N2Na2O9S3 است که نمک های کلسیم و پتاسیم آن نیز رنگ خوراکی مجاز محسوب می شوند.

یک رنگ مصنوعی است که از میعانات 2- فرمیل بنزن سولفونیک اسید و آنیلین متعاقب اکسیداسیون تولید می شود. این ماده می تواند با تارترازین ترکیب شود تا طیف های مختلفی از رنگ سبز را نیز ایجاد کند.

تلاش های زیادی برای تولید رنگ آبی طبیعی صورت گرفته است ولی تاکنون هیچ جایگزینی برای برلیانت بلو پیدا نشده است زیرا بسیاری از رنگ های آبی طبیعی ناپایدار یا سمی هستند اما مشتقات آنتوسیانین و تریکوتومین کاندیداهای خوبی برای تحقیقات بیشتر برای تولید رنگ آبی می باشند.

رنگدانه های آبی باید دارای خصوصیات شیمیایی از جمله پیوند کنژوگه، حلقه های آروماتیک، گروه های هترواتوم و بارهای یونی برای جذب فوتون های کم انرژی قرمز باشند که این موارد در ترکیبات مختلف مورد آزمایش وجود ندارد.

کاربردهای برلیانت بلو:
این رنگ خوراکی مانند بسیاری از افزودنی های غذایی دیگر برای ایجاد رنگ آبی یا تقویت آن در محصولات مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده در آب نبات، بستنی، ژله، کنسرو نخود فرنگی، سوپ های بسته بندی، نوشیدنی ها، محصولات با طعم زغال اخته، داروهای کودکان، لبنیات، شیرینی ها یافت می شود.

برلیانت بلو برای تولید صابون، شامپو ها و دهانشویه ها و بسیاری از لوازم آرایشی - بهداشتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده همچنین به طور گسترده ای به عنوان ماده ردیاب مورد استفاده قرار می گیرد زیرا به دلیل پایداری رنگ، از سایر ردیاب های رنگی بهتر عمل می کند و با توجه به سمیت پایین مشکلی برای محیط زیست ایجاد نمی کند.

این ماده به دلیل اندازه بزرگ ذرات و بار یونی به راحتی جذب خاکهای اسیدی می شود البته ترکیب خاک و سرعت جریان آب نیز سطح جذب برلیانت بلو را تحت تأثیر قرار می دهد.

برلیانت بلو به دلیل خواص غیر سمی به عنوان یک رنگ بیولوژیک در آزمایشگاه های پزشکی و تحقیقات زیستی برای رنگ کردن دیواره های سلولی، باکتریها و سلولهای قارچی مورد استفاده قرار می گیرد و از رشد هیچ ارگانیسمی جلوگیری نمی کند.

ایمنی برای سلامتی انسان:
به عنوان یک رنگ خوراکی مورد تائید FDA است و حتی در فرمولاسیون دارویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده در افرادی که مبتلا به بیماری آسم هستند می تواند باعث واکنش آلرژیک شود.

مقدار مجاز مصرف این ماده برحسب نوع ماده غذایی mg/kg 150-300 است. محدوده ایمنی برلیانت بلو در مواد غذایی و داروها، روزانه mg 0.1 به ازاء هر کیلوگرم وزن بدن است.

با اینحال گزارش شده که جذب این ماده از طریق مصرف آب نبات های سخت و آب نبات چوبی می تواند باعث ورود مستقیم این ماده به جریان خون شده و باعث اختلال عملکرد میتوکندری ها شود.

این امر می تواند توانایی سلول برای تبدیل مواد غذایی به انرژی را تحت تأثیر قرار دهد و سلامت انسان را تهدید کند.