اسید سولفونیک

اسید سولفونیک معروف به LABSA، ترکیبی شیمیایی با فرمول کلی RS(=O)2-OH است.

اسید سولفونیک یک سورفاکتانت آنیونی است که بیشتر در فرمولاسیون شوینده های خانگی مانند مایع ظرف شویی و پودرهای لباسشویی مورد استفاده قرار می گیرد.

اسید سولفونیک (C6H7NO3S) در دو گرید صنعتی و آزمایشگاهی تولید می شود و در حالت مایع قهوه ای رنگ است. اسید سولفونیک ماده ای غیر فرار، جاذب رطوبت و محلول در آب با بوی نامطبوع است که به عنوان امولسیون کننده و ماده افزودنی استفاده می شود.

این ترکیب با طیف وسیعی از سورفاکتانت های آنیونی، کاتیونی و آمفوتری سازگار بوده و یک سورفاکتانت حد واسط بسیار کارآمد در زمینه های مختلف است. اسید سولفونیک ارزان ترین و پر مصرف ترین سورفاکتانت مورد کاربرد در صنایع شوینده های پودری و مایع است. 

ویژگی های اسید سولفونیک:
اسید سولفونیک جزء ترکیبات ارگانوسولفور طبقه می شود در واقع می توان گفت که همان اسید سولفوریک است که یکی از گروه های هیدروکسیل آن با یک گروه آلی جایگزین شده است.

نمک ها و استرهای اسید سولفونیک، سولفونات نامیده می شوند و کاربردهای گسترده ای در صنایع دارند.

اسید سولفونیک یک اسید قوی است، این ماده حدود یک میلیون بار قویتر از اسید کربوکسیلیک است و به دلیل قطبیت بیشتر به شکل جامد بلوری یا مایع ویسکوز با دمای جوش بالا وجود دارد.

این ماده در حالت جامد بی رنگ و غیر اکسید کننده است که این ویژگی ها باعث می شود به عنوان کاتالیزور در واکنش های آلی مورد استفاده قرار بگیرد.

قطبیت و اسیدیته بالا باعث می شود که اسید سولفونیک در آب محلول باشد. این ماده در آب با زنجیره کوتاه یا بلند حل می شود که انواع زنجیره بلند آن خواص شبه دترجنتی دارد.

کاربردهای اسید سولفونیک:
این اسید به عنوان کاتالیزور برای تولید ترکیبات شیمیایی مختلف در صنایع استفاده می شود. این ماده باعث می شود که رنگ محکم به پارچه بچسبد و قابلیت شستشوی پشم و ابریشم را بهبود می بخشند.

نمک های سدیم اسید سولفونیک آلیفاتیک یا آروماتیک با زنجیره بلند معمولا به عنوان مواد شوینده استفاده می شوند.

برخلاف صابون های معمولی، که حاوی نمک کربوکسیلیک اسید هستند، صابون های حاوی سولفونات ها در آب سخت سفیدک ایجاد نمی کنند زیرا یون های کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت برخلاف کربوکسیلات ها باعث تشکیل رسوبات نامحلول با سولفونات ها نمی شوند.

برخی از مشتقات این اسید مثل داروهای سولفا، آنتی بیوتیک های مهمی در صنایع تولید دارو هستند.
این ماده به عنوان عامل تولید کننده کف در فرمولاسیون بسیاری از محصولات شوینده، دترجنت های خانگی، پودرهای شستشو، کیک دترجنت، صابون مایع، صابون جامد و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. اسید سولفونیک همچنین در تولید سموم دفع آفات برای بهبود کیفیت اسپری استفاده می شود.

کاربرد گسترده این ماده در صنایع مختلف خصوصا شوینده ها باعث شده که سالیانه حدود 2 میلیارد کیلوگرم آلکیل بنزن سولفانات برای اهداف مختلف صنعتی تولید شود.

این اسید در صنایع تولید رنگ نیز مورد استفاده قرار می گیرد و اکثر رنگ های قابل شستشو در فرمولاسیون خود حاوی اسید سولفونیک یا گروه عاملی سولفونیل هستند.

ایمنی و عوارض:
این ماده اسید قوی و خورنده ای است که در تماس با بدن می تواند آسیب های چشمی و پوستی ایجاد نماید. این ماده باعث تحریک چشم ها، پوست و ریه ها می شود بنابراین هنگام کار کردن با آن از تهویه محل مطمئن شوید و حتما از دستکش و ماسک استفاده کنید.

این ماده به دلیل ارزانی و عملکرد خوب بیشترین حجم سورفاکتانت های سنتتیک را تشکیل می دهد که می تواند خشک شود و به پودر پایدار تبدیل شود و به دلیل داشتن زنجیره مستقیم محیط زیست دوست و زیست تخریب پذیر می باشد.

این اسید را در ظرف اصلی نگهداری نمایید و هرگز آن را بو نکنید زیرا بخارات آن باعث سوختگی شیمیایی دستگاه تنفسی می شود.