مورفولین یک ترکیب شیمیایی آلی با فرمول شیمیایی O (CH2CH2) 2NH است. مورفولین یک ترکیب هتروسیکل با خواص دو گروه عملکردی آمین و اتر است.
به دلیل حضور گروه آمینی این ترکیب یک باز است و اسید کنژوگه آن مورفولینیوم نامیده می شود. برای مثال ترکیب مورفولین با هیدروکلرویک اسید، نمک کلرید مورفولینیوم را تولید می کند.
مورفولین ( 1، 4 تتراهیدرو - اکسازین) یک ترکیب هتروسیکلیک ساده است که از اهمیت صنعتی و کاربردی گسترده ای برخوردار است. نامگذاری این ترکیب به لودویگ نور نسبت داده شده است، که به اشتباه معتقد بود که این ترکیب بخشی از ساختار مورفین است.
مورفولین مایعی بی رنگ و با بوی شبیه ماهی است که می تواند برای بافت های بدن سوزاننده باشد. چگالی این ماده از آب کمتر است و در آب محلول است و بخار آن از هوا سنگین تر است. این ماده در تولید مواد شیمیایی دیگر و به عنوان مهار کننده خورندگی و همچنین در دترجنت ها مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربردهای مورفولین:
مورفولین یک ماده افزودنی متداول است که در غلظت های بسیار کم و در حد PPm برای تنظیم PH در سیستم های بخار سوخت های فسیلی و نیروگاه های هسته ای مورد استفاده قرار می گیرد.
مورفولین به این دلیل استفاده می شود که فراریت آن شبیه به آب است و در صورت اضافه شدن به آب غلظت آن به طور تقریبا مساوی در هر دو فاز آب و بخار تقسیم می شود.
ویژگی تنظیم PH این ماده در سراسر سیستم ها باعث می شود که از خوردگی تجهیزات جلوگیری شود.
مورفولین اغلب اوقات همراه با هیدرازین یا آمونیاک برای تهیه یک ماده شیمیایی جامع برای محافظت در برابر خوردگی برای سیستم های بخار در کارخانه ها استفاده می شود. این ماده در دما و فشار بالا در غیاب اکسیژن در این سیستم ها به آرامی تجزیه می شود.
مورفولین بیشتر متحمل واکنشهایی می شود که مختص آمین های ثانویه هستند و به طور گسترده ای برای سنتزهای آلی مورد استفاده قرار می گیرد. به عنوان مثال این ماده یک بلوک ساختمانی برای تهیه آنتی بیوتیک های لاینزولید و ماده ضد سرطان جفی تینیب و ماده ضد درد دکسترومورامید است.
در صنعت و تحقیقات قیمت پایین و قطبیت این ترکیب باعث می شود که این ماده به عنوان یک حلال برای واکنش های شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد.
این ترکیب شیمیایی و مشتقات آن به عنوان افزودنی در تولید لاستیک، مهار کننده خوردگی، حلال، روشن کننده لنزها، آنتی اکسیدان و در ساخت طیف وسیعی از داروها و علف کش ها مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد مورفولین در کشاورزی:
مورفولین به عنوان یک امولسیفایر شیمیایی جهت وکس زدن میوه ها مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه به طور طیبعی میوه ها برای محافظت از خودشان در برابر آفات و حشرات یک پوشش مومی تولید می کنند اما این پوشش طبیعی باعث می شود که ظاهر میوه تمیز به نظر نرسد و مشتری پسندی آن کاهش یابد.
مقدار کمی مورفولین می تواند جایگزین موم طبیعی میوه ها شده و علاوه بر محافظت، به براقی و تمیزی میوه ها به عنوان یک پوشش کمک می کند، هرچند اتحادیه اروپا استفاده از این ماده به عنوان پوشش میوه را ممنوع کرده است.
ایمنی و خطرات:
هنگام کار با مورفولین حتما از دستکش استفاده کنید تا از تماس این ماده شیمیایی با پوست شما جلوگیری شود. برای محافظت از چشم باید از عینک های محافظ استفاده کنید و در صورت تماس این ماده شیمیایی با چشم ها حداقل به مدت 15 دقیقه چشم ها را با آب شستشو دهید.
قبل از کار کردن با این ماده حتما از تهویه مناسب محل اطمینان حاصل کنید و برای جلوگیری از استشمام بخارات حاصل از آن بهتر است از ماسک استفاده شود.
در صورت بلع تصادفی، بیمار را وادار به استفراغ نکنید زیرا طبیعت سوزاننده مورفولین مخاط دهان، گلو، مری را تخریب کرده و احتمال ورود آن به ریه ها باعث افزایش مشکلات پزشکی خواهد شد.