نیترات آمونیوم و کاربرد آن در صنایع

نیترات آمونیوم یک ترکیب شیمیایی با فرمول N2H4O3 است که کاربردهای مختلفی دارد.

نیترات آمونیوم ماده ای کریستالی و سفید رنگ است که در آب بسیار محلول است و بیشتر به عنوان کود در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده به عنوان ماده انفجاری در استخراج معدن استفاده شده و در ساخت و سازهای عمرانی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.نیترات آمونیوم ماده اصلی سازنده ANFO، یک ماده منفجره صنعتی محبوب است که 80٪ مواد منفجره مورد استفاده در آمریکای شمالی را تشکیل می دهد.

علیرغم کاربردهای بیشمار، استفاده از این ترکیب به دلیل استفاده نادرست توسط بسیاری از کشورها به تدریج کاهش یافته است. نیترات آمونیوم یکی از عناصر اصلی مواد منفجره ای است که در بمب گذاری های دهلی 2011 و انفجار سال 2013 در حیدرآباد مورد استفاده قرار گرفت.

کاربردهای نیترات آمونیوم چیست ؟
این ماده از ترکیب گاز آمونیاک با اسید نیتریک از طریق یک واکنش گرمازا تولید می شود و به صورت گرانول و در ترکیب با سولفات آمونیوم برای کاهش خاصیت انفجاری در کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از عناصر اصلی بسیاری از کودها است زیرا از نظر نیتروژن کاملاً غنی است و مانند اوره، نیتروژن را وارد جو نمی کند.این ماده دارای طبیعت بسیار فراری است که باعث می شود در صنایع خاص مفید باشد.

این ماده به عنوان ماده نگهدارنده در صنایع غذایی نیز استفاده می شود. این ترکیب می تواند برای تولید بسته بندی های سرد مواد غذایی مورد استفاده قرار بگیرد زیرا به سرعت دما را 2 تا 3 درجه سانتی گراد کاهش می دهد.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی نیترات آمونیوم:
نیترات آمونیوم نمکی یونی است که از کاتیون آمونیوم + (NH4) و آنیون نیترات - (NO3) تشکیل شده است. حلالیت این ماده در دمای 20 درجه سانتیگراد 150 گرم در 100 میلی لیتر است و با افزایش دما حلالیت آن افزایش می یابد.

هنگامی که نیترات آمونیوم با هیدروکسیدهای فلزات قلیایی واکنش نشان می دهد، نیترات فلزات قلیایی به همراه آمونیاک تشکیل می شود.

این ماده پس از گرم شدن به اکسید نیتروژن (N2O) و آب تجزیه می شود و پس از انفجارN2، O2 و آب را به عنوان محصولات فرعی تولید می کند.

با اینکه آمونیوم نیترات یکی از اجزاء بسیاری از مواد منفجره است اما به خودی خود یک ماده منفجره محسوب نمی شود و برای تولید یک ماده انفجاری باید با مواد منفجره اولیه مانند آزیدها ترکیب شود.

ایمنی و خطرات:
گرمایش یا هر منبع احتراقی ممکن است باعث احتراق یا انفجار شدید آمونیوم نیترات شود. از آنجاییکه این ماده یک آنتی اکسیدان است با مواد قابل احتراق و احیاء کننده واکنش می دهد.

این ماده برای سلامتی خطرناک نیست و LD50 آن 2217 میلی گرم بر کیلوگرم است که برای مقایسه باید گفت حدود دو سوم نمک سفره است.

استفاده از نیترات آمونیوم در کشاورزی:
برای باغداری و پرورش گل و گیاه استفاده از کود یک ضرورت است و این ماده یکی از کودهای شیمیایی بسیار مهم در صنعت کشاورزی است که نه تنها ازت بالایی دارد بلکه بسیار مقرون به صرفه است.

نیتروژن یک ماده مغذی اساسی برای گیاهان است که به رشد گیاهان و فرآیندی مانند فتوسنتز کمک می کند. نیتروژن به اشکال مختلفی تولید می شود. این ماده مغذی مهم گیاه توسط گیاهان از طریق ریشه یا منافذ موجود در برگ ها و ساقه ها جذب می شود.

منابع اضافی نیتروژن اغلب در مناطقی که منابع طبیعی کافی نیتروژن وجود ندارد، به خاک و گیاهان اضافه می شود. یکی از اولین منابع جامد نیتروژن که در مقیاس وسیعی تولید می شود، نیترات آمونیوم است.

استفاده از این کود در باغها و مزارع کشاورزی در مقیاس وسیع باعث تقویت رشد گیاهان می شود و یک منبع نیتروژن آماده را برای جذب گیاهان فراهم می کند. این ماده به عنوان آنتی کیک نیز به کودهای دیگر استفاده می شود.