تعریف بی سولفیت سدیم و کاربرد آن

بی سولفیت سدیم (Sodium bisulfite) که با نام سدیم هیدروژن سولفیت نیز شناخته می شود ماده ای با فرمول شیمیایی NaHSO3 است.

بی سولفیت سدیم را می توان با عبور دادن دی اکسید گوگرد از محلول سدیم کربنات در آب تهیه نمود.
بی سولفیت سدیم در حقیقت یک ترکیب واقعی نیست بلکه ترکیبی از نمک هایی است که در آب حل می شوند تا محلول هایی از یون های سدیم و بی سولفیت را تولید کنند.

این ترکیب شیمیایی جامدی سفید رنگ با بوی دی اکسید گوگرد است که صرف نظر از ماهیت آن به عنوان افزودنی غذایی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. 

این ماده به شدت برای پوست و سایر بافت ها تحریک کننده است و به صورت موضعی برای بیماری های انگلی پوست و به عنوان ضدعفونی کننده دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می گیرد.

بی سولفیت سدیم در تصفیه آب میوه های تازه قبل از شروع تخمیر استفاده می شود و در دوزهای بالا به صورت محلول در آب برای ضد عفونی بطری ها و تجهیزات کاربرد دارد. این ماده برای کاهش برخی از اثرات منفی ذخیره سازی مانند اکسیداسیون و بد شدن طعم، به شراب اضافه می شود.

در حال حاضر بحث هایی در این رابطه وجود دارد که این ماده باعث ایجاد واکنش های آلرژیک در افراد می شود.

کاربرد بی سولفیت سدیم در صنایع غذایی:
بی سولفیت سدیم محصولی بسیار با ارزش و همه کاره است که در فرآیند تولید شراب چندین نقش اساسی دارد و تقریباً بدون استثنا در کلیه شراب های تجاری مورد استفاده قرار می گیرد.

بی سولفیت سدیم به دلیل ظرفیت آنتی اکسیدانی آن در حفظ مواد غذایی، در تهیه مواد غذایی پخته شده، شراب، میوه های خشک و مربا استفاده می شود.

همچنین از آن به عنوان یک عامل کاهش دهنده در تولید کوکی ها و کراکرها استفاده می کنند. این ماده به تجزیه ماتریس گلوتن موجود در کراکرها کمک کرده و خمیر را شل و پایدار می کند تا احتمال پاره شدن آن زیر غلتک ها کمتر شود.

این ماده در کنسروهای میوه میکروب ها را می کشد و از قهوه ای شدن آنها جلوگیری می کند و جهت حفظ طراوت بصری سبزی ها به سبزیجات برگ سبز اضافه می شود.

بی سولفیت سدیم هنگام افزودن به آب، گاز دی اکسید گوگرد را آزاد می کند و تقریباً 24 ساعت قبل از تخمیر وقتی به شراب اضافه می شود مخمرها، قارچ ها و باکتری ها را می کشد.

هنگام استفاده از این ماده باید احتیاط کرد چون برخی افراد نسبت به این ماده حساسیت نشان می دهند. از طرفی سولفیت ها ممکن است پس از پخت، طعم ناخوشایندی در محصول نهایی به وجود بیاورند بنابراین در صورت استفاده بیش از ppm 10 باید بر روی برچسب محصول درج شود.

شایان ذکر است که این ترکیب شیمیایی منبع مهمی از ویتامین B1 است که به عنوان یک افزودنی در مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.

گاز سولفور آزاد شده از این ماده به عنوان ضدعفونی کننده عمل کرده و باکتریها، میکروب ها و میکروارگانیسم های مضر موجود در مواد غذایی را از بین می برد.

محلول بی سولفیت سدیم برای دکلراسیون فاضلاب شهری، کاغذ و خمیر کاغذ و در تصفیه خانه های نساجی کاربرد دارد. این ماده برای اکسیژن زدایی، تصفیه آب دیگ های بخار، نگهدارنده در فرآیند عکاسی، دسولفوراسیون گاز دودکش ها و به عنوان یک کاهش دهنده ملایم در سنتز آلی مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده به راحتی مقادیر اضافی برم، ید، استرهای اسمات، تری اکسید کروم و پرمنگنات پتاسیم را از محلول حذف می کند.

عوارض و خطرات بی سولفیت سدیم:
هنگام استفاده از این ماده مراقب باشید زیرا باعث تحریک دستگاه تنفسی، گلو و بینی خواهد شد و آن را در محل خشک و خنک و با تهویه مناسب نگهداری کنید.

در صورت تماس با چشم ها ابتدا ماده اولیه را از روی صورت پاک کرده و سپس چشم ها را آب فراوان شستشو دهید.

در صورت تماس با پوست ابتدا لباس های آلوده را عوض کرده و محل را با مقدار فراوان آب حداقل به مدت 60 دقیقه شسشتو دهید.