آشنایی با مزایا و کاربردهای کود سولفات آمونیوم

کود سولفات آمونیوم (Ammonium sulfate) یکی از پرمصرف ترین کودهای ازت دار است که برای رشد محصولات زراعی مورد استفاده قرار می گیرد.

کود سولفات آمونیوم به ویژه در جایی که گوگرد مورد نیاز باشد بسیار با ارزش است و حلالیت بالایی فراهم می کند.

سولفات آمونیوم یک نمک معدنی است که بیشترین کاربرد آن به عنوان کود است. این ماده حاوی 21٪ نیتروژن و 24٪ گوگرد است. این کود شیمیایی به دلیل تطبیق پذیری برای بسیاری از کاربردهای کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.

تولید کود سولفات آمونیوم:
سولفات آمونیوم که گاهی به اختصار AS یا AMS نامیده می شود بیش از 150 سال است که تولید می شود. در ابتدا، این ماده از آمونیاک آزاد شده هنگام تولید گاز ذغال سنگ ساخته می شد و برای روشنایی شهرها مورد استفاده قرار می گرفت. این ماده از کک زغال سنگ که برای تولید فولاد استفاده می شود نیز تولید می شود.

این کود به صورت پودری، کریستاله و همچنین گرانوله تولید می شود که نوع گرانوله به دلیل سایز یکنواخت برای مخلوط کردن با سایر کودها، حلالیت بالا در آب و حمل و نقل آسان مناسب تر است.

سولفات آمونیوم از واکنش اسید سولفوریک و آمونیاک گرم ساخته شده است. اندازه کریستال های حاصل با کنترل شرایط واکنش تعیین می شوند. با رسیدن به اندازه دلخواه، بلورها خشک می شوند و برای رسیدن به اندازه خاص غربال می شوند.

بیشتر تقاضای فعلی این ماده با استفاده از محصولات جانبی صنایع مختلف تأمین می شود. مثلا سولفات آمونیوم یک محصول مشترک در فرآیند تولید نایلون است. برخی فرآورده های جانبی که حاوی آمونیاک یا اسید سولفوریک هستند معمولاً برای استفاده در کشاورزی به کود سولفات آمونیوم تبدیل می شوند.

این ترکیب به عنوان یک بلور بسیار محلول فروخته می شود که دارای خواص ذخیره سازی عالی است. اندازه ذرات کود تولیدی بسته به نوع می تواند متفاوت باشد.

مزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم:
با استفاده از سولفات آمونیوم به جای کود اوره می توان تولید برنج را تا 800 کیلوگرم در هکتار افزایش داد. این کود بر خلاف کود اوره هدر رفت ازت کمتری در مزارع دارد. همچنین گوگرد موجود در این کود باعث بهبود کیفیت و افزایش برداشت محصول خواهد شد.

سولفات آمونیوم حاوی ازت آمونیاکی است که با کمترین میزان مصرف انرژی توسط گیاه به سرعت جذب و مورد مصرف قرار می گیرد. وجود گوگرد به شکل سولفات در این کود به همراه ازت موجب تنظیم pH خاک و تسهیل جذب سایر ریز مغذی های موجود در خاک از جمله آهن، روی، مس و منگنز می شود.

می توان از این کود برای محصولات حساس به اوره مانند مرکبات، انگور و پسته استفاده کرد. سولفات آمونیوم علاوه بر رفع زردی برگهای پیر که به دلیل کاهش ازت خاک رخ می دهد زردی برگهای جوان را نیز که به دلیل کمبود گوگرد رخ می دهد برطرف می کند.

شایان ذکر است که در میان کودهای ازته دیگر سولفات آمونیوم کمترین جذب آب را دارد که این ویژگی باعث کاهش کلوخ شدن آن و افزایش مدت زمان نگهداری آن در انبار می شود.

کاربردهای کود سولفات آمونیوم:
سولفات آمونیوم در درجه اول در جاهایی که نیاز به مکمل های N و S برای تأمین نیاز غذایی گیاهان در حال رشد وجود دارد، استفاده می شود. از آنجا که سولفات آمونیوم حاوی تنها 21٪ نیتروژن است، منابع کود دیگری نیز وجود دارند که اقتصادی تر هستند.

با این حال ازت موجود در این کود اتلاف بسیار کمتری با آب شویی نسبت به سایر کودهای ازته دارد و همچنین سولفات آمونیوم یک منبع عالی از گوگرد می باشد که برای گیاهان به خصوص در تولید پروتئین ها نقش مهمی دارد.

از آنجا که در این کود نیتروژن به شکل آمونیوم موجود است، سولفات آمونیوم غالباً در خاکهای غرقابی برای تولید برنج مورد استفاده قرار می گیرد، جایی که کودهای حاوی نیترات به دلیل دنیتریفیکاسیون انتخاب مناسبی نیستند.

استفاده اولیه سولفات آمونیوم به عنوان کود در خاک های قلیایی است. در خاک یون آمونیوم آزاد می شود و مقدار کمی اسید تشکیل می دهد و این امر pH خاک را کاهش می دهد، در حالی که ازت موجود در آن یک عنصر ضروری است که به رشد گیاه کمک می کند.

مهم ترین بدی استفاده از سولفات آمونیوم میزان کم ازت آن نسبت به نیترات آمونیوم است که هزینه حمل و نقل را بالا می برد.

این کود همچنین به عنوان اسپری کمکی در کشاورزی برای حشره کش های محلول در آب، علف کش ها و قارچ کش ها استفاده می شود. در این حالت عملکرد آن اتصال به کاتیون های آهن و کلسیم موجود در چاه آب و سلولهای گیاهی است. این ماده به ویژه به عنوان ماده کمکی برای علف کش های 2، 4-D (آمین)، گلیفوزات و گلوفوزینات موثر است.

مدیریت استفاده از کود سولفات آمونیوم:
پس از افزودن به خاک، سولفات آمونیوم به سرعت به اجزای خود یعنی آمونیوم و سولفات تجزیه می شود. اگر آن را بر روی سطح خاک استفاده کنید آمونیوم ممکن است در شرایط قلیایی مستعد از دست رفتن گازها باشد. در این شرایط، اختلاط مواد در داخل خاک در اسرع وقت یا استفاده قبل از آبیاری یا پیش بینی بارش باران توصیه می شود.

بیشتر گیاهان قادر به استفاده از هر دو فرم آمونیوم و نیترات ازت برای رشد هستند. در خاک های گرم، میکروب ها به سرعت شروع به تبدیل آمونیوم به نیترات طی فرآیند نیتریفیکاسیون خواهند کرد.

سولفات آمونیوم به دلیل فرآیند نیتریفیکاسیون می تواند خاک را اسیدی کند که این مسئله ربطی به حضور سولفات ندارد زیرا اثر ناچیزی بر pH دارد. پتانسیل تولید اسید توسط کود سولفات آمونیوم از نیترات آمونیوم بیشتر است زیرا تمام N در سولفات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود در حالی که تنها نیمی از N موجود در نیترات آمونیوم به نیترات تبدیل می شود.

موارد مصرف کود سولفات آمونیوم:
سولفات آمونیوم برای بسیاری از محصولات کشاورزی به خصوص پسته، مرکبات، یونجه، ذرت، کلزا، پنبه، سیب زمینی، برنج و گندم مورد استفاده قرار گرفته و باعث بهبود کیفیت و رشد بهتر این محصولات می شود.