تعریف کود سولفات پتاسیم یا سولو پتاس

کود سولفات پتاسیم ( Potassium sulfate) با نام تجاری سولوپتاس یک کود شیمیایی پرمصرف است که به عنوان منبع پتاسیم و گوگرد مورد استفاده قرار می گیرد.

کود سولفات پتاسیم با جذب سریع می تواند به صورت خشک برای کوددهی یا به صورت محلول توسط آبیاری قطره ای و اسپری استفاده شود. 

کود پتاسیم (K) معمولاً برای بهبود عملکرد و کیفیت گیاهان در حال رشد به خاک هایی که قادر به تأمین کافی این ماده مغذی نیستند، اضافه می شود. بیشتر کود K از محل رسوبات نمکی قدیمی واقع در سراسر جهان تامین می شود.

روش تولید کود سولفات پتاسیم:
پتاسیم عنصر نسبتاً فراوانی در پوسته زمین است به همین دلیل تولید کود پتاس در هر جایی از دنیا به راحتی صورت می گیرد. پتاسیم سولفات به ندرت به صورت خالص در طبیعت یافت می شود. در عوض به طور طبیعی با نمک های حاوی منیزیم، سدیم و کلرید (به ترتیب منیزیم، سدیم و کلسیم) مخلوط می شود. این مواد معدنی برای جداسازی نیاز به پردازش اضافی دارند.

در قدیم این کود از واکنش KCl با اسید سولفوریک تولید می شد ولی محققان بعداً فهمیدند که می توانند تعدادی از مواد معدنی خاک را برای تولید K₂SO که امروزه متداول ترین روش تولید است دستکاری کنند.

به عنوان مثال، مواد معدنی طبیعی حاوی K (مانند کائینیت و شونیت) با استفاده از محلول های آب و نمک با دقت شسته می شوند تا فرآورده های جانبی را حذف کرده و K₂SO₄ را تولید کنند. صنعت معدن نیز از فرآیندی مشابه برای برداشت K₂SO₄ از دریاچه نمک بزرگ در یوتا و از ذخایر معدنی زیرزمینی استفاده می کند.

در برخی نقاط جهان این کود از واکنش مینرال های langbeinite با محلول KCl که مواد جانبی (مانند منیزیم) را حذف می کند، تولید می شود. بسته به نوع مواد اولیه قابل استفاده، روش های پردازش مشابهی در بسیاری از نقاط دنیا برای تولید کود سولفات پتاسیم استفاده می شود.

مصارف کود سولفات پتاسیم در کشاورزی:
پتاسیم برای تکمیل بسیاری از عملکردهای اساسی در گیاهان از جمله فعال کردن واکنش های آنزیمی، سنتز پروتئین ها، تشکیل نشاسته و قندها و تنظیم جریان آب در سلول ها و برگ ها مورد نیاز است. غالباً غلظت K در خاک برای حمایت از رشد گیاه سالم بسیار کم است.

سولفات پتاسیم منبع عالی K برای تغذیه گیاهان است. بخش پتاسیم از K₂SO₄ هیچ تفاوتی با سایر کودهای پتاسیمی متداول ندارد. با این وجود سولفات پتاسیم منبع مهمی از S نیز دارد که گیاهان برای سنتز پروتئین و عملکرد آنزیم ها به آن نیاز دارند. مانند پتاسیم، گوگرد نیز می تواند برای رشد کافی گیاه بسیار مورد نیاز باشد.

علاوه بر این، در برخی از خاک ها و محصولات زراعی از مصرف Cl اضافی باید خودداری شود. در چنین مواردی K₂SO₄ یک منبع K بسیار مناسب است.سولفات پتاسیم فقط یک سوم KCl محلول است بنابراین به اندازه کلرید پتاسیم برای افزودن به خاک از طریق آب آبیاری حل نمی شود و در صورتی ترجیح داده می شود که نیاز به S اضافی باشد.

کود سولفات پتاسیم به صورت گرانول هایی در اندازه های مختلف تولید می شود ولی تولید کنندگان معمولا ذرات ریز (کوچک تر از 0.015 میلی متر) تولید می کنند تا قدرت انحلال این کود برای آبیاری یا اسپری شاخ و برگ افزایش یابد.

برخی از پرورش دهندگان اسپری شاخ و برگ ها با K₂SO₄ را روش مناسبی برای استفاده از K و S اضافی در گیاهان می دانند. با این حال، اگر غلظت بیش از حد زیاد باشد، می تواند باعث آسیب برگ ها شود.

اهمیت استفاده از کود سولفات پتاسیم:
سولفات پتاسیم به عنوان ماده ای مغذی در هر مرحله از رشد گیاه قابل استفاده است و علاوه بر تامین پتاسیم همزمان نیازهای گیاه به سولفات را تا حد مورد نیاز تامین می کند.

مصرف این کود در سیستم آبیاری قطره ای و خاکهای قلیایی باعث اسیدی شدن منطقه اطراف ریشه شده و جذب فسفات و ریزمغذی های موجود در خاک را تسهیل می کند. همچنین لازم به ذکر است که پتاسیم بهترین گزینه در کشت هیدروپونیک به عنوان منبع پتاسیم است.

کود سولفات پتاسیم باعث فعال کردن بیش از50 آنزیم، ساخت پروتیین ها، دخالت در فتوسنتز، تنظیم فشار اسمزی، بزرگ شدن سلول ها، تحریک تقسیم سلولی و رشد، تنظیم حرکات روزنه ها، کمک به انتقال شیر پرورده، تنظیم موازنه آنیون و کاتیون در گیاهان شده و به افزایش مقاومت به خشکی، سرمازدگی و شوری، مقاومت نسبت به خوابیدگی و یا ورس در غلات کمک می کند.

مدیریت استفاده از کود سولفات پتاسیم:
پرورش دهندگان گیاهان غالباً از K₂SO₄ برای محصولاتی استفاده می کنند که کلرید اضافی - کودهای KCl متداول - برای آنها نامطلوب است.

شاخص نمک نسبی K₂SO₄ نسبت به سایر کودهای K معمولی پایین تر است، بنابراین شوری کل کمتری به ازای هر واحد K به زمین اضافه می شود.

میزان نمک (EC) حاصل از محلول K₂SO₄ کمتر از یک سوم غلظت مشابه یک محلول KCl است. در جایی که نرخ بالایی از K₂SO₄ مورد نیاز است مهندسین کشاورزی معمولاً استفاده از این کود را در دوزهای متعدد توصیه می کنند. این امر به جلوگیری از تجمع اضافی K توسط گیاه و همچنین به حداقل رساندن هرگونه آسیب احتمالی ناشی از نمک کمک می کند.

روش و زمان درست استفاده کود سولفات پتاسیم:
سولفات پتاسیم به بهبود تولید محصولاتی مانند گندم، ذرت، پنبه، یونجه و بادام زمینی کمک می کند. از آنجاییکه اکثر گیاهان پتاسیم مورد نیاز خود را در مراحل اولیه رشد جذب می­کنند، بنابراین بهترین زمان کوددهی هنگام کاشت محصول و یا در مراحل اولیه رشد است.

برای اثربخشی بهتر این کود در درختان میوه توصیه می شود مصرف آن به بعد از گلدهی و در طول دوره رشد میوه موکول شود. شایان ذکر است که کودهای پتاسیم کاملا در آب قابل حل بوده و در بعضی موارد دارای شاخص نمک بالا هستند. در نتیجه هنگامی که به دانه و یا پیوند نزدیک می­ شوند ممکن است به جوانه زنی گیاه آسیب برسانند.

توجه داشته باشید که این آسیب ها در خاک­های شنی، تحت شرایط آب و هوایی خشک و در غلظت بالای کود بیشتر رخ می­ دهند. بنابراین بهترین مکان برای قرارگیری کود در خاک با فاصله 1.5 اینچ از زیر دانه و به فاصله 3 اینچ از کنار آن است.

از دیگر نکات مهمی که باید در رابطه با کود سولفات پتاسیم به آن توجه کنید این است که مصرف پاییزه پتاسیم در خاکهای لومی شنی، شنی یا خاکهای آلی توصیه نمی شود زیرا بارش های این فصل به راحتی باعث شست و شوی کود می شود.