کاربرد و ویژگی های تری اکسید آنتیموان

تری اکسید آنتیموان (Antimony Trioxide) که اکسید آنتیموان (III) نیز نامیده می شود یک ترکیب شیمیایی با فرمول Sb2O3 است.

تری اکسید آنتیموان (ATO) یک ماده جامد سفید رنگ و در واقع یکی از رایج ترین ترکیبات آنتیموان است.آنتیموان یک عنصر شیمیایی با نماد Sb (لاتین: stibium) و عدد اتمی 51 است. آنتیموان یک فلز خاکستری براق است که در طبیعت به عنوان ماده معدنی سولفید استیبنیت (Sb2S3) یافت می شود.

بزرگ ترین کاربردهای این فلز آلیاژ با سرب و قلع است که باعث بهبود خواص لحیم می شود. ترکیبات آنتیموان مواد افزودنی برجسته ای برای مهارکننده های حریق کلر و برم هستند که در بسیاری از محصولات تجاری و داخلی وجود دارد. 

ویژگیهای تری اکسید آنتیموان:
این ماده با عوامل اکسید کننده واکنش می دهد تا پنتوکسید آنتیموان را تشکیل دهد، ترکیب اکسید آنتیموان (III) با عوامل احیا کننده، آنتیموان یا استیبین را تولید می کند. این ماده با اسیدهای غلیظ واکنش داده و نمک های آنتیموان (III) تشکیل می دهد و در بازهای قوی نیز حل می شود.

اکسید آنتیموان (III) یک اکسید آمفوتریک است این ماده در محلول آبی هیدروکسید سدیم حل می شود و متا آنتیمونیت NaSbO2 تولید می کند که می تواند به عنوان تری هیدرات جدا شود.

اکسید آنتیموان (III) در اسیدهای معدنی غلیظ نیز حل می شود و نمک های مربوطه را می دهد که پس از رقیق شدن با آب هیدرولیز می شوند. این ماده در ترکیب با اسید نیتریک به اکسید آنتیموان (V) اکسیده می شود.

وقتیکه این ترکیب شیمیایی همراه با کربن گرم می شود، اکسید به فلز آنتیموان تبدیل می شود و با سایر عوامل احیا کننده مانند بوروهیدرید سدیم یا هیدرید آلومینیوم لیتیوم، گاز ناپایدار و بسیار سمی استیبین تولید می شود. این ماده هنگامی که با بی ترات پتاسیم گرم می شود، کمپلکس تارتارت آنتیموان پتاسیم نمکی، KSb (OH) 2 • C4H2O6 ایجاد می شود.

کاربردهای تری اکسید آنتیموان:
تری اکسید آنتیموان برای اطفاء حریق، تولید پلاستیک، لاستیک، رنگ، کاغذ، منسوجات و وسایل الکترونیک مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب همچنین برای کاتالیز پلیمریزاسیون پلی اتیلن ترفتالات مورد استفاده قرار می گیرد.

این ترکیب یک رنگدانه سفید برای ساخت رنگ های خاص است. هنگامی که ATO به عنوان بازدارنده شعله استفاده می شود اغلب در ترکیب با ترکیبات هالوژنه استفاده می شود.

از تری اکسید آنتیموان به عنوان هم افزا یا سینرژیست برای افزایش فعالیت بازدارنده های شعله هالوژنه استفاده می شود. در غیاب تری اکسید آنتیموان تقریباً دو برابر ترکیب هالوژنه برای رسیدن به همان سطح از بازدارندگی مورد نیاز است.

میزان مصرف سالانه ATO در ایالات متحده و اروپا به ترتیب تقریباً 10000 و 25000 تن است. کاربرد اصلی این ماده به عنوان سینرژیست بازدارنده شعله در ترکیب با مواد هالوژنه است.

ترکیبی از هالیدها و آنتیموان عامل مهار کننده شعله در پلیمرها است و به شکل گیری شعله های کمتر اشتعال پذیر کمک می کند. بازدارنده های شعله از این قبیل در دستگاه های الکتریکی، منسوجات، چرم و پوشش ها یافت می شوند.

اکسید آنتیموان (III) ماده ای مات کننده برای تولید عینک، سرامیک و مینای دندان است. برخی از رنگدانه های خاص حاوی آنتیموان هستند. این ترکیب یک کاتالیزور مفید در تولید پلی اتیلن ترفتالات (PET پلاستیک) و ولکانیزاسیون لاستیک است.

عوارض و خطرات تری اکسید آنتیموان:
مطالعات صورت گرفته نشان داده است که ATO از راه پوست جذب می شود. سطح بالای آنتیموان مشخص شده در آزمایش ادرار و خون افرادی که با آنتیموان کار می کنند، نشان می دهد که آنتیموان از راه تنفس نیز جذب بدن شده و می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد.

اکسید آنتیموان (III) احتمالا برای انسان خطر سرطان زایی دارد. خطرات دیگری برای سلامتی انسان و محیط زیست در رابطه با این ترکیب مشخص نشده است و هیچ خطری برای سلامتی انسان از تولید و استفاده تری اکسید آنتیموان در زندگی روزمره مشخص نشده است.