سیترات سدیم و کاربردهای آن

سیترات سدیم نمک سدیم اسید سیتریک با فرمول شیمیایی Na3C6H5O7 و طعم ترش است.

سیترات سدیم که تری سدیم سیترات نیز نامیده می شود یک پودر سفید با بلورهای سفید رنگ است که در هوای مرطوب به آرامی آب می شود.

در آب حل می شود ولی در الکل نامحلول است و در پزشکی به عنوان ماده قلیایی کننده و برای درمان اسیدوز متابولیک استفاده می شود. اسید سیتریک و سدیم سیترات هر دو عامل قلیایی ساز هستند.

ترکیبی از اسید سیتریک و این ترکیب برای جلوگیری از نقرس، سنگ کلیه یا اسیدوز متابولیک در افرادی که مشکلات کلیوی دارند استفاده می شود. 

روش تولید سیترات سدیم:
این ماده پرکاربرد از طریق فرآیند خنثی سازی اسید سیتریک با هیدروکسید سدیم تولید می شود که به طور طبیعی در بسیاری از میوه ها و مواد غذایی صورت می گیرد.

یکی دیگر از روش های تولید این ماده تخمیر مخمرها و با روش جداسازی حلال است. در مقیاس صنعتی و انبوه تولید این ترکیب از طریق فرایند تخمیر انجام می شود. این ماده در بسته بندی های 25 کیلویی با درصد خلوص 99% به بازار عرضه می شود.

کاربردهای سیترات سدیم در صنایع مختلف:
کاربرد سیترات سدیم در پزشکی:
این ترکیب در پزشکی برای اسیدی شدن ادرار استفاده می شود. ادراری که کمی اسیدی است به کلیه ها کمک می کند تا از اسید اوریک خلاص شوند و به جلوگیری از نقرس و انواع خاصی از سنگ کلیه (اورات) کمک می کند.

این ترکیب همچنین می تواند از بروز برخی مشکلات متابولیکی (اسیدوز) ناشی از بیماری کلیه، پیشگیری و آن را درمان کند.

اسید سیتریک و نمک های سیترات (که حاوی پتاسیم و سدیم هستند) متعلق به دسته ای از داروها هستند که به عنوان قلیایی کننده های ادرار شناخته می شوند.

از آنجا که برخی شرایط شما را ملزم به محدود کردن مصرف پتاسیم و سدیم می کند، ممکن است انتخاب آنها توسط پزشک به میزان پتاسیم و سدیم شما بستگی داشته باشد.

کاربرد تری سدیم سیترات در صنایع غذایی:
این ترکیب طور گسترده ای به عنوان تنظیم کننده اسیدیته و نگهدارنده در صنایع غذایی استفاده می شود. سدیم سیترات به عنوان تنظیم کننده اسیدیته در کیک و مرباها، در سوسیس برای بهبود طعم و به عنوان بافر کننده در تولید نوشابه های گاز دار استفاده می شود.

این ماده برای تنظیم اسیدیته در ژله ها و به عنوان بهبود دهنده طعم در بسیاری از مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. سدیم سیترات در نقش امولسیفایر در آبمیوه، لبنیات و بستنی نیز کاربرد دارد.

علاوه بر این به عنوان پف کننده در خامه و به عنوان امولسیون کننده در پنیرهای فرآوری شده کاربرد دارد و به عنوان یک نگهدارنده برای جلوگیری از کپک در میوه و سبزیجات استفاده می شود.

کاربرد در سایر صنایع:
این نرکیب به عنوان پاک کننده در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان ماده شوینده سازگار با محیط زیست جایگزینی مناسب برای تری سدیم فسفات است. این ترکیب در مواد شوینده برای بهبود اثر شستشو و در بتن برای بهبود خواص مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرد.

صنایع آرایشی و بهداشتی:
این ترکیب در تمام انواع محصولات آرایشی، محصولات کودک، محصولات حمام، صابون ها و مواد شوینده، رنگ مو و محصولات مراقبت از مو و پوست استفاده می شود. تولید کنندگان لوازم آرایشی با استفاده از این ترکیب PH فرمولاسیون مورد نظر خود را تنظیم کنند تا باعث تحریک پوست نشوند.

ایمنی سیترات سدیم:
برای حفظ ایمنی هنگام کار کردن با این ترکیب باید از استنشاق گرد و غبار، تماس با چشم و تماس طولانی مدت آن با پوست خودداری کرد و با استفاده از وسایل حفاظتی مناسب از تماس مستقیم با آن پیشگیری کرد.