کلرید کبالت و ویژگیهای متمایز آن

کلرید کبالت (cobalt chloride) یک ترکیب غیر آلی از ترکیب کبالت و کلر با فرمول CoCl 2 و به شکل جامد بلوری آبی رنگ است.

کلرید کبالت یک ترکیب جذاب است که در پاسخ به رطوبت تغییر رنگ می دهد. با افزایش رطوبت، کلرید کبالت از آبی آسمانی به بنفش و صورتی تغییر رنگ می دهد. چنین تغییراتی چشمگیر در رنگ باعث می شود که کلرید کبالت به عنوان اندیکاتور برای تشخیص رطوبت در هواشناسی مفید باشد.

این ترکیب چندین هیدرات CoCl2 • nH 2O تشکیل می دهد ولی ادعاهای تشکیل تری و تتراهیدراتها تأیید نشده است. رنگ این ترکیب برحسب مقدار آب جذب شده متفاوت است به عنوان مثال دی هیدرات بنفش و هگزاهیدرات صورتی است.

این ماده معمولاً به عنوان هگزاهیدرات CoCl2 · 6H2O عرضه می شود که یکی از رایج ترین ترکیبات کبالت در آزمایشگاه است.

این ترکیب در سنتز آلی و آبکاری اجسام با فلز کبالت مورد استفاده قرار می گیرد و به عنوان ماده مشکوک به سرطان، توسط آژانس شیمی اروپا طبقه بندی شده است.

کاربرهای کلرید کبالت:
اگر بتوانیم کلرید کبالت جامد آبی رنگ را با یک میکروسکوپ بسیار قدرتمند بررسی کنیم، الگوی سه بعدی تکراری کبالت و کلر را می بینیم که به عنوان ساختار بلوری شناخته می شود. این چیدمان منظم و تکراری داخلی اتم ها باعث می شود که دانه های منفرد به صورت کریستال های ریز دیده شوند.

به دلیل سهولت واکنش هیدراتاسیون / دهیدراتاسیون و تغییر رنگ حاصل این ترکیب به عنوان اندیکاتور در دستگاه های خشک کن استفاده می شود.

افزایش رطوبت و جذب آب توسط CoCl2 باعث می شود که این ترکیب ساختار بلوری خود را تغییر دهد تا جایی برای مولکول های آب ایجاد کند.

ابتدا دو مولکول آب هر اتم کبالت را احاطه کرده و دی هیدرات را تشکیل می دهند، کلرید کبالت دی هیدرات بنفش رنگ است. واکنش هیدراتاسیون با افزایش بیشتر رطوبت ادامه یافته و ساختار کریستال دوباره تغییر می کند این بار خود را مرتب می کند تا چهار مولکول آب دیگر برای احاطه هر اتم کبالت فراهم شود و هگزاهیدرات تشکیل شود.

این ترکیب هنگامی که در محلول سوسپانسیون می شود می تواند به صورت نامرئی در سطح قرار بگیرد هنگامی که همان سطح متعاقباً در معرض گرمای قابل توجهی قرار گیرد جوهر به طور دائمی / برگشت ناپذیر به رنگ آبی در می آید بنابراین به جوهر نامرئی معروف است.

این ماده یک عامل شیمیایی تثبیت شده در پاسخ های هیپوکسی مانند گلبول قرمز است. استفاده از مکمل کبالت ممنوع نیست و با آزمایش ضد دوپینگ فعلی نیز قابل تشخیص نخواهد بود.

مصرف این ماده شیمیایی یکی از روشهایی است که برای القای فشار خون شریانی ریوی در حیوانات برای تحقیق و ارزیابی اثربخشی درمان استفاده می شود.

ویژگیهای کلرید کبالت:
کلرید کبالت بی آب در دمای اتاق دارای ساختار کلرید کادمیوم (II)است که در آن یونهای کبالت (II) به صورت هشت وجهی کئوردینه هستند. اعتقاد بر این است که در حدود 706 درجه سانتی گراد (20 درجه زیر نقطه ذوب) کئوردیناسیون به حالت چهار ضلعی تغییر می کند.

این ترکیب تقریبا در آب محلول است و تحت فشار اتمسفر غلظت جرمی محلول اشباع 2 CoCl در آب حدود 54٪ نقطه جوش یعنی 120.2 درجه سانتی گراد است.

عوارض و خطرات کلرید کبالت:
کبالت برای بیشتر موجودات ضروری است، اما مصرف بیش از چند میلی گرم آن در روز مضر است. اگرچه به ندرت مسمومیتی از ترکیبات کبالت حاصل شده است اما بلع مزمن آنها باعث ایجاد مشکلات جدی در سلامتی در دوزهای بسیار کمتر از دوز کشنده شده خواهد شد.

در سال 1966، افزودن ترکیبات کبالت برای ایجاد ثبات کف آبجو در کانادا منجر به شکل خاصی از کاردیومیوپاتی ناشی از سم شد که به کاردیومیوپاتی نوشیدنی آبجو معروف است.

به علاوه، کلرید کبالت (II) طبق مونوگرافهای آژانس بین المللی تحقیقات سرطان مشکوک به سرطانزایی است و در سال های 2005- 2006 به عنوان هشتمین ماده آلرژی زا شناخته شد.