ساکارز چیست و چه تفاوتی با شکر سفید دارد ؟
ساکارز که نام علمی شکر است، یک دی ساکارید با فرمول شیمیایی C12H22O11 بوده که از دو مونو ساکارید گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است.
این ترکیب به طور طبیعی در گیاهانی همچون نیشکر و چغندر قند یافت می شود و از آن جایی استفاده از آن به صورت شربت حاصل از عصاره گیری چندان راحت نیست، صنعت گران آن را به صورت گرانول های سفید رنگ تولید می کنند.
مدت هاست که دانشمندان به دنبال یافتن شیرین کننده های طبیعی و یا حتی شیرین کننده های مصنوعی هستند که بتوانند به عنوان جایگزینی مطمئن برای ساکارز مورد استفاده قرار گیرند. چرا که بسیاری از ما با مضرات استفاده از شکر سفید آشناییم و تأثیرات مخرب آن بر وضعیت افراد مبتلا به دیابت را می دانیم.
سوالی که وجود دارد آن است که آیا واقعا ً استفاده از ساکارز برای سلامتی ما مضر است؟ اصلاً تفاوت ساکارز و شکر سفیدی که هر روز در چای صبحانه خود می ریزیم چیست؟
ماهیت ساکارز و تفاوت های آن با شکر:
ساکارز یک ترکیب آلی 12 کربنه است که مزه شیرینی داشته و بدون بو می باشد. این ترکیب که این روزها نقش اساسی در خوراکی های مصرفی روزانه مان دارد، در بدن توسط آنزیم ها به گلوکز و فروکتوز تجزیه شده و سپس به مصرف سلول ها می رسد.
از آن جایی که ساکارز ساختار پیچیده تری نسبت به گلوکز دارد، شاخص گلیسمی آن کمتر از گلوکز و برابر 63 می باشد. این در حالی است که گلوکز که سوخت اصلی سلول های بدن است، دارای شاخص گلیسمی 100 است.
شاخص گلیسمی نشان دهنده سرعت اثر و میزان قابلیت یک ماده در بالا بردن قند خون می باشد و طبق اعداد گفته شده مشاهده می کنید که سرعت اثر ساکارز در بالا بردن قند خون از گلوکز کمتر می باشد.
سوالی که در این میان مطرح می شود آن است که آیا ساکارز و شکر سفید هر دو یک ترکیب هستند و تفاوتی با یکدیگر ندارند؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، با وجود آن که این روز ها دو عبارت ساکارز و شکر را به سادگی به جای یکدیگر به کار می بریم؛ اما تفاوت هایی میان این دو کلمه وجود دارد. ساکارز استخراج شده از گیاهان به صورت شربتی است که مقداری پروتئین و ویتامین را نیز در خود جای داده است.
این در حالی است که شکر سفید حاضر در سفره های صبحانه ما تصفیه شده و پروتئین و ویتامین های خود را از دست داده است. در حقیقت شکر فرم تصفیه شده و فرآوری شده ای از ساکارز بوده که سفید شده و به صورت گرانول های قابل مصرف در بازار به خرید و فروش می رسد.
آشنایی با کاربرد های ساکارز در صنعت:
همانطور که می دانید بزرگ ترین کاربرد ساکارز در صنایع غذایی می باشد. تولید کنندگان فعال در این حوزه از ساکارز به عنوان یک شیرین کننده، حجم دهنده یا حتی نگه دارنده در فرآورده هایی همچون نوشابه، نوشیدنی های مختلف، شیرینی جات، مربا، ژله، قهوه های فوری، انواع دسر، بستنی، شکلات، آب میوه و… استفاده می کنند. البته این ترکیب در فرآورده هایی مثل سس حتی به عنوان یک عامل غلیظ کننده نیز به کار می رود.
گرچه عمده ترین نوع مصرف ساکارز، فرم تصفیه شده و تبدیل شده آن به شکر سفید می باشد که در هر خانه ای موجود بوده و عضوی ثابت از رژیم غذایی ما به حساب می آید.
به غیر از صنایع غذایی، ساکارز در داروسازی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از آن جایی که کودکان از مصرف داروهای تلخ امتناع می کنند؛ بنابراین تولیدکنندگان فعال در این صنعت، ساکارز را به عنوان شیرین کننده داروهای کودکان به کار می برند.
آیا مصرف ساکارز برای بدن مضر است؟
این روزها بسیاری از افراد به جای شکر به استفاده از شیرین کننده های رژیمی روی آورده اند؛ اما آیا واقعاً ساکارز برای سلامت بدن ما مضر است؟
همانطور که گفته شد، شکر تصفیه شده و سفیدی که در بازار موجود است، تمام پروتئین و ویتامین های خود را از دست داده است و بنابراین تنها به عنوان یک منبع برای بالا بردن کالری مورد نیاز بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
به عبارت دیگر استفاده از شکر هیچ سودی برای بدن نداشته و حتی همانطور که فکرش را کرده بودید، دارای مضراتی نیز می باشد!
از جمله مضرات استفاده بیش از اندازه این ترکیب می توان به موارد زیر اشاره نمود: