هر آنچه باید در مورد محصولات ترا ریخته و غیر ترا ریخته بدانید

محصولات ترا ریخته (products Transgenic) محصولاتی هستند که توسط بشر برای افزایش مقاومت در برابر آفات و بهره وری مطلوب از نظر ژنتیکی اصلاح شده اند.

محصولات ترا ریخته یا محصولات اصلاح شده ژنتیکی (GM) ممکن است خطراتی از جمله سمیت و افزایش آلرژی را برای سلامتی انسان ایجاد کنند.با این حال، به ویژه در اروپا، مقرراتی برای اطمینان از ایمنی کافی فن آوری های GM طراحی شده که ممکن است تولید این محصولات را بیش از پیش افزایش دهد.

در واقع دستکاری ژنتیکی مواد غذایی توسط انسان با اهلی کردن گیاهان و حیوانات از طریق انتخاب انواع مفید آنها قبل از میلاد مسیح آغاز شد. ولی مفهوم مدرن اصلاح ژنتیکی با کشف DNA در اوایل دهه 1900 و پیشرفت های مختلف در تکنیک های ژنتیکی تا دهه 1970 ایجاد شد و امکان تغییر مستقیم DNA و ژن ها در مواد غذایی را فراهم کرد.

تفاوت محصولات ترا ریخته و غیر ترا ریخته چیست؟
روشهای مهندسی ژنتیک گیاهان بیش از 30 سال پیش توسعه یافته و از آن زمان به بعد، محصولات اصلاح شده ژنتیکی (GM) یا ترا ریخته به صورت تجاری در دسترس بوده و به طور گسترده ای پذیرفته شده اند. در سال 2009، محصولات زراعی GM در 10 درصد از زمین های قابل کشت زمین تولید می شدند.

در این گیاهان برخلاف گیاهان غیر ترا ریخته یک یا چند ژن کد کننده صفات مطلوب درج شده است. این ژن ها ممکن است از یک گونه یا گونه های گیاهی دیگر یا از ارگانیسم های کاملاً نامربوط حاصل شوند. صفاتی که از طریق مهندسی ژنتیک مورد هدف قرار می گیرند، غالباً مشابه مواردی است که توسط پرورش معمولی دنبال می شود.

با این حال، از آنجا که مهندسی ژنتیک امکان انتقال مستقیم ژن در گونه ها را فراهم می کند، اکنون بروز برخی از صفات که قبلاً دشوار یا غیرممکن بود با سهولت نسبی تولید می شوند.

بعد از اصلاح ژنتیکی، محصولات زراعی نسل اول بهبود صفات مطلوب را نشان می دهند. به عنوان مثال، دانه های سویا و ذرت مقاوم در برابر آفت کش به طور موثرتری رشد کرده، کمتر سمی بوده و نسبت به محصولات مشابه ارزان تر هستند.

از دیگر موارد می توان به پنبه و ذرت اصلاح شده با ژنهای (Bt) Bacillus thuringiensis اشاره کرد. این محصولات پروتئین هایی تولید می کنند که فقط برای آفات لارو سمی هستند. محصولات زراعی همچنین می توانند برای جلوگیری از ویروس های گیاهی یا قارچ ها اصلاح شوند.

اگرچه این بذرها گران تر هستند اما محصولات GM با کاهش استفاده از ماشین آلات، سوخت و سموم دفع آفات شیمیایی هزینه های تولید را کاهش می دهند. علاوه بر این، به دلیل کنترل موثرتر آفات، بازدهی محصول اغلب بیشتر است.

محصولات زراعی GM برای بهبود برداشت محصول از طریق کاهش فشار حشرات، افزایش ارزش مواد مغذی و تحمل تنش های محیطی تولید شده است. از سال 2018، محصولات زراعی ترا ریخته بیشتر محدود به محصولاتی مانند پنبه، سویا، ذرت و کلزا شده اند و اکثر آنها برای افزایش تحمل علف کش ها یا مقاومت نسبت به حشرات اصلاح ژنتیکی شده اند.

مزایای محصولات ترا ریخته نسبت به غیر ترا ریخته:
یکی از مزایای مهم زیست محیطی محصولات ترا ریخته کنترل رواناب مزرعه هاست که سیستم های آب را آلوده می کنند. با کاهش استفاده از حشره کش های شیمیایی و علف کش ها آلودگی محیط زیست و آب ها به شدت کاهش می یابد.

علاوه بر این کاهش علف های هرز به جلوگیری از هدر رفتن خاک سطحی کمک می کند و مزایای سلامتی ناشی از کاهش قرار گرفتن در معرض سموم دفع آفات برای کشاورزان و کارگران روستایی و باقی مانده سموم دفع آفات برای مصرف کنندگان از اهمیت بالایی برخوردار است.

با رشد بیشتر محصولات Bt در کشورهای در حال توسعه به نظر می رسد که این فناوری باعث افزایش اشتغال می شود زیرا به کارگران بیشتری برای برداشت محصولات با بازدهی بالا نیاز است. یکی از مطالعات انجام شده در هند نشان می دهد که پنبه ترا ریخته درآمد بالاتری برای خانواده های کوچک در مقایسه با پنبه معمولی ایجاد می کند که باعث سود قابل توجه و درنتیجه رفاه اقتصادی بیشتر خواهد شد.

دانه های سویا و ذرت GM که به طور گسترده در آمریکای شمالی و جنوبی و همچنین آفریقای جنوبی و چند کشور دیگر نیز رشد می کنند سودهای رفاهی کلانی را تولید می کنند که هم اکنون 5 میلیارد دلار در سال در سطح جهانی تخمین زده می شود. علاوه بر این فواید بی شماری برای آینده محصولات زراعی ترا ریخته که نسبت به خشکسالی تحمل بیشتری دارند یا در استفاده از مواد مغذی کاراتر هستند پیش بینی می شود.

یکی دیگر از مزایای محصولات ترا ریخته رفع کمبودهای مختلف در انسان و حیوانات است. مثلا کمبود ویتامین A باعث می شود که نیم میلیون کودک هر ساله به طور جزئی یا کاملاً نابینا شوند. از آنجاییکه برنج بخش بزرگی از غذای جمعیت جهان است و روشهای تولید سنتی در تولید محصولات زراعی حاوی غلظت بالای ویتامین A ناموفق هستند.

محققان با تولید برنج ترا ریخته باعث افزایش تولید بتاکاروتن به عنوان پیش ماده ویتامین A در این دانه شده اند. این برنج ممکن است ابزاری مفید برای درمان مشکل کمبود ویتامین A در کودکان خردسال باشد.

استفاده از زمین های حاشیه ای که به دلیل شوری یا قلیایی بودن برای کشت سنتی قابل استفاده نیستند یکی دیگر از مزایای استفاده از محصولات ترا ریخته است. تحقیقات نشان داده است که گیاهان ترا ریخته تحمل بیشتری نسبت به غلظت های بالاتر نمک دارند و تکنیک ترانس ژنیک باعث توسعه استفاده از اراضی حاشیه شهرها برای کشت محصول شده است.

علاوه بر این با استفاده تکنولوژی DNA نوترکیب می توان پروتئین های درمانی برای بیماریهای انسان را با استفاده از محصولات ترا ریخته کشت داد. این پروتئین های درمانی شامل آنتی بادی، پروتئین و واکسن هستند که می توان از آنها برای درمان آرتریت روماتوئید، وبا، مالاریا، برخی سرطانها، HIV، ویروس آنفلوانزا، ویروس هپاتیت B و ویروس تبخال در انسان استفاده کرد.

لازم به ذکر است محصولات GM هنگامی برداشت می شوند هنوز سبز هستند و هنگام حمل و نقل می رسند، بنابراین ماندگاری بیشتری دارند. این محصولات حتی طی مدت طولانی حمل و نقل و ذخیره سازی بدون فاسد شدن به مقصد می رسد.

مضرات محصولات ترا ریخته:
استفاده از محصولات ترا ریخته سالهاست که مورد بحث است. نگرانی های زیادی مطرح شده است که به طورکلی در دو دسته قرار می گیرند. یکی نگرانی درباره تأثیر مواد اصلاح شده ژنتیکی بر سلامتی انسان است. مثلا گفته می شود محصولات ترا ریخته باعث ایجاد آلرژی در برخی از افراد می شود، اگرچه هنوز مشخص نیست که محصولات ترا ریخته منبع این واکنش هستند یا خیر.

علاوه بر این، ژنهای مقاومت آنتی بیوتیکی که در این محصولات زراعی قرار گرفته اند باعث مقاومت آنتی بیوتیکی در انسان ها می شوند که باعث عدم پاسخ به درمان آنتی بیوتیکی خواهد شد.

همچنین نشان داده شده است برخی از محصولات ترا ریخته ترکیباتی سمی در گرده خود تولید می کنند که با باد بیش از 60 متر پراکنده می شود. در این محدوده، این ترکیبات روی گیاهان دیگر در مزارع نشسته و می تواند توسط ارگانیسم های غیر هدف از جمله پروانه مصرف شده و آنها را از بین ببرد.

با اینحال غذاهای GM که در حال حاضر در بازار بین المللی موجود هستند ارزیابی های ایمنی را پشت سر گذاشته اند و احتمالا سلامتی انسان را در معرض خطر قرار نمی دهند. علاوه بر این مصرف چنین غذاهایی توسط جمعیت عمومی در کشورهایی که تأیید شده اند هیچ تأثیری بر سلامتی انسان نشان نداده است.

استفاده مداوم از ارزیابی های ایمنی بر اساس اصول Codex Alimentarius و در صورت لزوم، نظارت کافی پس از تولید، باید پایه ای برای اطمینان از ایمنی محصولات ترا ریخته در آینده باشد.