تعریف و اهمیت زیست کره (بیوسفر)

زیست کره (بیوسفر) لایه نسبتاً نازکی از سطح زمین است که از حیات روی زمین حمایت می کند و از چند کیلومتری جو تا دره های عمیق اقیانوس گسترش یافته است.

زیست کره یک اکوسیستم جهانی است که از موجودات زنده و عوامل غیر زنده تشکیل شده و از آنها انرژی و عناصر غذایی می گیرد. مبحث زیست کره چیست پایه نهم و زیست کره چیست زیست دهم به این مبحث می پردازد.

بیوسفر بخشی از زمین است که شامل تمام موجودات زنده است. این بخش یک پله بالاتر از اکوسیستم است و شامل ارگانیسم هایی است که در اجتماعات گونه ها یا جمعیت انسان ها زندگی می کنند و با یکدیگر تعامل دارند.

اکوسیستم همه این جوامع و موجودات زنده به علاوه تمام اجزای غیر زنده آن محیط ها را در بر می گیرد. هنگامی که شما علوم زمین یا سایر علوم زیست محیطی را مطالعه می کنید، مهم است که به یاد داشته باشید که زیست کره شامل تمام زندگی روی زمین است. 

تعریف زیست کره (بیوسفر):
زمین شناس ادوارد سوئس اولین کسی بود که اصطلاح زیست کره را به کار برد. وی این اصطلاح را با افزودن کلمه حیات به کره (شکل زمین) ایجاد کرد تا مناطق روی زمین را با اشکال مختلف حیات نشان دهد. سوئس به کلمه جدیدی احتیاج داشت تا به جای منطقه بندی در گونه های خاص یا موجودات در سطح زمین، به کل زندگی اشاره کند.

زیست کره فعلی به معنای ارجاع به تمام زندگی روی زمین در لیتوسفر (پوسته سنگی زمین)، جو (هوا) و هیدروسفر (آب) می باشد که شامل تمام اکوسیستم ها، بیوم ها و موجودات موجود در کره زمین می شود. زیست کره یک لایه یا ناحیه نسبتاً نازک از زندگی است که شامل همه چیز، از باکتری گرفته تا انسان است.

شبکه زندگی روی زمین:
مولفه ها و منابع مختلفی در زیست کره وجود دارد. تمام زندگی به منابع زیستی و غیرزنده ای در اکوسیستم آنها بستگی دارد که شامل نور خورشید، غذا، آب، پناهگاه و خاک می باشد. حیوانات و گیاهان نمونه هایی از عوامل زیستی و سنگ و خاک از عوامل غیر زنده هستند.

همه اکوسیستم ها با قرار گرفتن در زیست کره به یکدیگر متصل می شوند. بیوسفر یک شبکه پیچیده از ارگانیسم ها و منابع غیر زنده ایجاد می کند که نیاز به تعادل ظریفی دارد. برای اینکه بیوسفر کارایی داشته باشد، بسیاری از چیزها باید کنار هم جمع شوند تا امکان زندگی در زمین را فراهم کنند، از فاصله مناسب از خورشید تا شیب زمین، عوامل مختلفی در ظهور حیات نقش داشته اند. با تغییر ترکیب و ویژگی های کره زمین، بیوسفر نیز با گذشت زمان تکامل یافته تر می شود.

چه چیزی روی زیست کره (بیوسفر) تأثیر می گذارد؟
موجودات زنده و غیر زنده، هر دو روی بیوسفر تأثیر می گذارند. از سواحل آفریقا تا قطب شمال، زیست کره دائما در حال تغییر است. فاکتورهای بزرگی مانند شیب زمین به طرز بسیار موثری روی بیوسفر تأثیر می گذارد، زیرا در تغییرات آب و هوایی فصلی دخیل می باشد.

سایر عوامل غیر زنده مانند الگوهای آب و هوا، صفحات تکتونیک، فرسایش و بلایای طبیعی نیز بر بیوسفر تأثیر می گذارد.

بلاهایی طبیعی می توانند تأثیر بسیارزیادی بر پایداری زیست کره داشته باشند. به عنوان مثال، فوران های آتشفشانی می توانند با پخش گازها، گدازه ها، سنگ ها و خاکستر که اکوسیستم ها را از بین می برند، زندگی را در خشکی تغییر دهند. فوران آتشفشان در کف اقیانوس نیز می تواند آب اطراف را گرم کند و زندگی موجودات آن اکوسیستم را به خطر بیندازد.

آتشفشان ها می توانند هم به عنوان یک نیروی مخرب و هم به عنوان یک نیروی خلاق عمل کنند. با گذشت زمان، آتشفشان ها همچنین می توانند فرم های زمینی جدیدی ایجاد کنند و ظاهر سیاره را به طرز چشمگیری تغییر دهند.

با مطالعه الگوهای جهانی، دانشمندان می توانند در مورد آنچه بر بیوسفر تأثیر می گذارد اطلاعات بیشتری کسب کنند. برای حفظ حیات روی زمین، سازمان ملل متحد برنامه ای را ایجاد کرد که بر توسعه پایدار متمرکز بوده و 563 ذخیره گاه زیست کره را در 110 کشور ایجاد کرده است.

چرخه های زیست کره (بیوسفر):
چرخه های بیوژئوشیمیایی قسمت مهمی از زیست کره می باشد. چرخه بیوشیمیایی مسیر یا جریان عناصر در میان موجودات زنده و محیط هستند. از آنجا که ماده در جهان نگهداری می شود، در سراسر زیست کره بازیافت می شود. به عنوان مثال، حیوانات گیاهان را می خورند و مواد مغذی در بدن علفخواران گنجانده شده و پس از مرگ مجدداً به داخل خاک برمی گردند.

زیست کره بسیاری از چرخه های طبیعی را بهم متصل می کند. برخی از نمونه ها عبارتند از:

• چرخه سنگ: به این ترتیب است که سنگ ها با گذشت زمان از طریق هوازدگی، فرسایش، حمل و نقل، تراکم و سایر عوامل تغییر می کنند.
• چرخه آب: این چرخه چگونگی حرکت آب در اکوسیستم ها توسط تبخیر، چگالش، بارش، روان ابها و تعرق را توصیف می کند.
• چرخه های غذایی: این چرخه مسیرهای نیتروژن، کربن و سایر مواد مغذی که از طریق اکوسیستم ها منتقل می شود را نشان می دهد.
• فتوسنتز: چرخه ای است که گیاهان برای تولید انرژی از آن استفاده می کنند. گیاهان با تبدیل نور و دی اکسیدکربن به انرژی قابل استفاده، بنیاد تقریباً همه موجودات زنده را ایجاد می کنند. برخی از باکتری ها، پروتئین ها و گیاهان از انرژی خورشیدی و دی اکسید کربن برای تولید اکسیژن و قند استفاده می کنند که برای سایر چرخه های غذایی و شبکه های غذایی بسیار مهم است.

زیست کره برای چرخه کربن از اهمیت ویژه ای برخوردار است، موجودات زنده دی اکسید کربن را گرفته و آن را به اکسیژن تبدیل می کنند، بنابراین موجودات مانند مخازن فسیلی و درختان به مخازن کربن تبدیل می شوند.

حقایقی در رابطه با زیست کره (بیوسفر):
بیوسفر تا 12، 500 متر از سطح زمین امتداد دارد. شامل بلندترین کوههای موجود در زمین تا انتهای عمیق ترین دره های اقیانوس است. بیوسفر یک تکه کوچک از کل کره زمین است، اما حاوی میلیون ها موجود زنده می باشد.

تخمین زده می شود که 8.7 میلیون گونه مختلف در زیست کره وجود دارد. حدود 6.5 میلیون گونه در خشکی زندگی می کنند، در حالی که 2.2 میلیون گونه در آب زندگی می کنند.

آب یا هیدروسفر، بزرگ ترین قسمت زیست کره است و 71 درصد از سطح کره زمین را پوشش می دهد. اقیانوس ها حاوی 96.5 درصد آب هستند و فقط 1 درصد به عنوان آب شیرین برای موجودات زنده ای که به آن نیاز دارند قابل دسترسی است.

بیوم ها در زیست کره (بیوسفر):
بیوم یک جامعه زیست محیطی است که شامل همه چیز زندگی در یک محیط خاص می باشد. بیوم یک گروه طبیعی از گیاهان و حیوانات است که در یک زیستگاه زندگی می کنند. بیوسفر حاوی تمام بیوم های موجود در کره زمین است. گاهی اوقات تشخیص بین بیوم های مختلف دشوار است و یک بیوم می تواند حاوی بیش از یک اکوسیستم باشد.

شش بیوم مهم در زمین وجود دارد: آب شیرین، آب دریا، کویر، جنگل، چمنزار و تندرا. با این حال، روش های دیگری برای طبقه بندی بیوم ها وجود دارد و سیستم های مختلفی در این رابطه تعریف شده است. مثلا یک سیستم طبقه بندی گسترده تر، بیوم ها را به گروه های خشکی و آبزی تقسیم می کند.

زمین، آب و هوا و سایر ویژگی های یک منطقه جغرافیایی بر نوع گیاهان و حیواناتی که می توانند در آن زنده بمانند تأثیر می گذارد. با گذشت زمان، بیوم ها می توانند تغییر کرده و متحول شوند.

فعالیت های انسانی، بلایای طبیعی و سایر عوامل می توانند بر بیوم ها تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، فعالیت های کشاورزی می تواند پوشش گیاهی منطقه را تغییر داده و گونه های مختلف را بیرون رانده یا جذب کند. وقتی گیاه و جانور در یک اکوسیستم خاص تغییر کرد، این مسئله می تواند کل بیوم را تحت تأثیر قرار دهد. از آنجا که انسان تأثیر زیادی بر تنوع زیستی دارد، مطالعه کل زیست کره برای حفاظت از گونه ها و محیط زیست بسیار مهم است.

ذخیره گاه زیست کره یونسکو کجاست؟
در حال حاضر، تنها بیوسفر شناخته شده در جهان زیست کره زمین می باشد که از آن به عنوان زیست کره 1 یاد می کنند.

با این وجود، انسان ها زیست کره های مصنوعی از جمله زیست کره 2 را ایجاد کرده اند. بیوسفر 2 آزمایشگاهی بود که برای انجام مطالعات کنترل شده در اوراکل آریزونا ساخته شده است. امکانات خود گردان مانند یک گلخانه بزرگ به نظر می رسد. بین سال های 1991 و 1994، گروههایی از افراد سعی کردند در این مرکز زندگی و کار کنند.

در سال 1991، زیست کره 2 دارای پنج بیوم مختلف بود که در سه هکتار گسترش یافته بود. دانشمندانی که در این آزمایشگاه زندگی می کردند می خواستند آن را پایدار کنند بنابراین از تعاملات با دنیای خارج اجتناب کردند. هدف اصلی این بود که 100 سال در این زیست کره مصنوعی بمانند با این حال مأموریت آنها فقط چهار سال به طول انجامید.

تیم ها با چالش های بسیار زیادی از جمله سوسک و مورچه، گرسنگی مداوم، تضاد غیر منطقی، درگیری قدرت داخلی و سطح اکسیژن بسیار پایین روبرو شدند.

اگرچه افراد به طور تمام وقت در آن زندگی نمی کنند اما بیوسفر 2 هنوز یک مرکز تحقیقاتی مهم می باشد. حتی می توانید در آن گشت بزنید و ببینید چگونه دانشمندان از آزمایشگاه برای یادگیری بیشتر در مورد زیست و زیست بوم ها استفاده می کنند.

ذخیره گاه زیست کره یونسکو در ایران کجاست؟
در این 13 ذخیره گاه وجود دارد که شامل ذخیره گاه زیست کره گلستان، ارسباران، ارژن- پریشان، گنو، حرا، کویر، ذخیره گاه های میانکاله، تنگ صیاد و سبزکوه، دنا، هامون، توران و ارومیه هستند.