اجزای دستگاه فرزکاری

بدنه دستگاه فرز

بدنه خارجی و بعضا داخلی دستگاه فرز معمولاً از جنس چدن و به روش ریخته گری تهیه می شود. قسمت های مختلف ماشین روی این بدنه سوار می شود؛ بنابراین لازم است این قسمت از دستگاه استحکام و کیفیت بالایی داشته باشد.

جعبه دنده

دستگاه های فرز معمولا دارای دو جعبه دنده مجزا هستند:

جعبه دنده مخصوص دوران: این جعبه دنده، دوران محور اصلی با 18 دور مختلف را با ترمز مغناطیسی اجرا می کند. برای تنظیم دور ابتدا فلکه میانی آن را باید به سمت عقب کشیده و سپس طبلک تنظیم دور را چرخاند تا در قسمت بالا قرار گیرد. پس از این کار، با رها کردن حلقه میانی علامت فلش دور تنظیمی را نشان می دهد.

جعبه دنده مخصوص سرعت: این بخش سرعت پیشروی در جهت طولی، عرضی و ارتفاع به همراه حرکت خرگوشی را کنترل می کند. برای تنظیم سرعت پیشروی، حلقه دستگاه را به طرف عقب بکشید و سپس طبلک تنظیم کننده را بچرخانید تا عدد مورد نظر در قسمت بالا قرار گیرد. عدد روبه روی شاخص، مقدار پیشروی تنظیمی است.

میز دستگاه

میز دستگاه فرز قابلیت جابه جایی طولی و عمودی را دارد. همچنین در برخی مدل ها جابه جایی عرضی توسط کشابی که در قسمت بالایی دستگاه است، قابل اجرا است. هر کدام از این حرکت های طولی، عرضی و عمودی، به صورت دستی یا اتومات در دو جهت X و Z امکان پذیر است. لازم به ذکر است علاوه بر حرکت عمودی میز، محور ابزار دستگاه نیز دارای حرکت عمودی در فاصله های کوتاهی است. این حرکت امکان سوراخ کاری را مانند دریل ستونی به صورت دستی به دستگاه اضافه می کند.

میز گونیایی

میز اصلی که محل بستن قطعه کار است، روی میز گونیایی سوار می شود. هر دوی این میزها نیز روی زانویی دستگاه فرز قرار می گیرند و می توانند در راستای افقی جابجا شوند.

میز اصلی

میز اصلی محل قرار گیری قطعه کار است. میز اصلی به واسطه میز گونیایی و زانویی دستگاه در تمامی راستاها قابلیت جابه جایی دارد. بسته به نوع دستگاه، تمامی محورهای جابه جایی یا برخی از آن ها می توانند به صورت دستی یا خودکار تنظیم شوند.روی میز اصلی ماشین فرز، شیارهای T شکلی وجود دارند که برای بستن قطعه کار توسط روبند، نصب انواع گیره ها و متعلقاتی همچون دستگاه تقسیم مورد استفاده قرار می گیرند.

ستون و پایه

ستون و پایه اصلی ترین اجزای بدنه ماشین فرز هستند. چرا که سایر بخش ها و قطعات تقریبا روی آن ها سوار می شوند. در دستگاه های فرز، عموما ستون روی پایه نصب شده و شامل محفظه روغن و پمپی برای روان کاری اسپیندل است. همچنین محفظه و پمپ محلول خنک کاری که معمولا محلولی از آب صابون است، در پایه دستگاه قرار گرفته است.

زانویی ماشین

زانویی بخشی از بدنه ماشین فرز است که از جنس چدن ریخته گری ساخته می شود. مجموعه حامل میز اصلی و خود میز اصلی روی این بخش قرار می گیرند. در صنعت گاهی اوقات به این مجموعه زین گفته شود. معمولا زانویی با کمک یک شیار دم چلچله ای روی ستون دستگاه ثابت قرار می گیرد. همچنین می تواند در راستاهای عرض و ارتفاع به صورت دستی یا خودکار جابجا شود. البته برخی از دستگاه های فرز قابلیت جابه جایی خودکار در راستای عرضی را ندارند.

محور دورانی اصلی (اسپیندل)

در ماشین های فرز، اسپیندل محوری است که وظیفه تامین حرکت دورانی ابزار را بر عهده دارد. این محور به کمک یک یاتاقان روی ستون دستگاه قرار می گیرد و حرکت دورانی خود را از جعبه دنده اصلی دستگاه می گیرد.اسپیندل با کمک اهرم هایی که وضعیت چرخ دنده ها را تغییر می دهند، تغییر سرعت دورانی را امکان پذیر می کنند. مانند دستگاه تراش، برای تنظیم تعداد دور اسپیندل لازم است به جدول نصب شده روی دستگاه مراجعه شود و وضعیت اهرم ها متناسب با سرعت مورد نظر تنظیم گردد.

میله فرزگیر (درن)

تمامی تیغه فرزهای سوراخ دار برای اتصال نیازمند میله فرزگیر یا درن هستند. میله فرزگیر به وسیله یک دنباله مخروطی شکل به سوراخ محور متصل می شود. این میله وظیفه نگهداری ابزار را به عهده دارد. میله فرزگیرها در دو نوع یک طرفه و دوطرفه ساخته می شوند. در ماشین فرزهای افقی، میله فرزگیر دو طرفه از یک طرف به سوراخ محور و از طرف دیگر به یاتاقان کمکی اتصال می یابد. این یاتاقان به صفحه ای با نام صفحه نگهدارنده میله فرزگیر متصل می شود.

میله فرزگیرهای دو طرفه برای بستن تیغه فرزهای غلطکی، پولکی (دیسکی)، فرم (الگو) تراش به کار می روند. میله فرزگیرهای یک طرفه در ماشین فرزهای عمودی مورد استفاده قرار می گیرند. به کمک این میله ها می توان روی سطوح جانبی قطعات عملیات فرزکاری اجرا کرد. در این نوع میله فرزگیر یاتاقان پشتیبان به کار نمی رود.

بازوی فوقانی (مخصوص فرزهای افقی)

یک سمت میله فرزگیر دو طرفه به سوراخ محور دستگاه متصل است. سمت دیگر آن از یاتاقانی عبور می کند که اصطلاحا Arbor Support یا نگه دارنده میله فرزگیر نامیده می شود. مجموعه این یاتاقان و صفحه نگهدارنده توسط بازوی فوقانی یا Overhanging Arm در موقعیت مناسب خود قرار می گیرند.

بازوی گردشی (مخصوص فرزهای عمودی)

در گروهی از ماشین فرزهای عمودی و یونیورسال، محور دستگاه روی بازوی چرخانی سوار می شود که Ram نامیده می شود. در ضمن، به ماشین های فرزی که از Ram استفاده می کنند، اصطلاحا Ram Type Milling Machine گفته می شود. (ماشین های فرز بر پایه Ram)

تیغه فرزها

برای براده برداری در ماشین های فرز از تیغه فرز استفاده می شود. این ابزار دارای چندین لبه های برنده است که با حرکت دورانی عمل براده برداری را از روی قطعه کار انجام می دهند. فرم اصلی هر لبه برنده را یک گوه تشکیل می دهد و زوایای اصلی را می توان روی آنها تشخیص داد. این تیغه ها از جنس های مختلفی ساخته می شوند. تیغه فرزها از نظر شکل و لبه های برنده با هم متفاوت هستند که در بخش های بعدی آن ها را بررسی خواهیم کرد.

کلگی دستگاه فرز

محور فرزگیر عمودی روی کلگی دستگاه بسته می شود. کلگی می تواند حول محور افقی دوران کند. از این رو امکان فرزکاری سطوح شیب دار را هم فراهم می کند.

سیستم روانکاری

یک دسته از این سیستم ها به شکل مرکزی و اتومات قابل تنظیم هستند که توسط سیستم های کنترلی تابلو برق کنترل می شوند. تغذیه روغن این دسته از سیستم های روانکاری از گیربکس اصلی صورت می پذیرد.گروه دیگر این سیستم ها با تلمبه دستی کار می کنند که برای ریل های طولی و ارتفاع مناسب هستند. روغن این سیستم ها از مخزنی که در کنار دستگاه نصب شده، تامین می شود. ماشین فرز باید به شکل پیوسته روغن کاری شود.

سیستم خنک کاری

معمولا مخزن این سیستم در کف و پایه دستگاه نصب می شود. محتویات مخزن توسط پمپ و شیلنگ به محل براده برداری منتقل می شود و با شیر تنظیم می توان مقدار مصرف آن را کنترل نمود.

تابلوی کنترل

با این تابلو می توان حرکت های برشی، اتومات کند و سریع، ترمز مغناطیسی و سیستم خنک  کاری را کنترل کرد. اکثر این تابلوها مجهز به نمایشگر شدت جریان مصرفی هستند.

کلیدهای پشت تابلو برق دستگاه

مهم ترین کلید این دسته، دکمه قطع اضطراری است. این کلید برق دستگاه را قطع کرده و حرکت دستگاه را متوقف می کند. البته روی بدنه دستگاه فرزکاری هم یک کلید اضطراری دیگر تعبیه شده است.