طبقه بندی نانومواد

طبقه بندی نانومواد

نانومواد را با معیارهای مختلفی می توان طبقه بندی کرد؛ اما به جرئت می توان گفت مهم ترین طبقه بندی این مواد بر اساس «ابعاد» است. توجه داشته باشید که منظور ما از ابعاد، ابعادی است که در واکنش های سطحی شرکت داشته باشند. 

نانومواد صفر بعدی

نانوموادی که در هر سه بعد دارای اندازه نانومتری باشند را نانو مواد صفربعدی می نامند. در اکثر مقالات علمی به این مواد نانوذره (Nano Particle) گفته می شود. نانو ذرات بسته به کاربردشان ممکن است در اشکال مختلفی مانند کروی، بیضوی، مکعبی، منشوری، ستونی و … ساخته شوند. نانو مواد صفر بعدی هم می توانند از یک جزء تشکیل شده باشند یا این که ترکیبی از چند جزء باشند. برای مثال نانوذرات فلزی آلیاژی نیز در این گروه قرار می گیرند.

نانومواد یک بعدی

نانو سیم ها، نانومیله ها، نانولوله ها و نانو الیاف همگی جزء نانومواد یک بعدی هستند. عامل تأثیرگذار اصلی در نانو مواد یک بعدی، نسبت طول به قطر (L/d) است. این نسبت در اکثر کاربردهای این مواد نقش مهمی ایفا می کند. برای مثال زمانی که در نانوکامپوزیت ها از این مواد به عنوان تقویت کننده استفاده شود، نسبت طول به قطر نانومواد یک بعدی، تأثیراتی حیاتی روی خواص مکانیکی کامپوزیت می گذارد.

نکته مهم دیگری که در این نانو مواد مطرح است، هدایت الکتریکی آن ها در راستای محور سیم است. همین موضوع باعث می شود که نانوسیم ها کاربردهای زیادی در بخش های مختلف مانند ساخت رایانه های بسیار کوچک با سرعت بسیار بالا، ساخت لیزرهای بسیار کوچک، تشخیص بیماری ها، حافظه های مغناطیسی و … داشته باشند.

نانومواد دو بعدی

این نانو مواد معمولا شامل لایه های نازک یا پوشش های سطحی می شوند. نانو پوشش ها لایه هایی با ضخامت 1 تا 100 نانو متر هستند که به صورت پوشش روی مواد دیگر قرار می گیرند و باعث تغییر خواص و ویژگی های آنها می شوند.

نانومواد سه بعدی
این گونه از نانو مواد در هیچ یک از سه بعد خود دارای ابعاد نانومتری نیستند؛ اما متشکل از ذراتی نانوساختارند. مثلا نانوکامپوزیت ها، نانوساختارهای هسته-پوسته یا ساختارهای چندلایه در این گروه از نانو مواد دسته بندی می شوند.