سلاح شیمیایی و اثرات آن

سلاح شیمیایی ماده شیمیایی است که از طریق خواص سمی خود باعث ایجاد مرگ یا آسیب عمدی در انسان می شود.

جالب است بدانید مهمات، دستگاه ها و سایر تجهیزات مورد استفاده برای ساخت سلاح های شیمیایی سمی نیز در تعریف سلاح های شیمیایی قرار می گیرند.

در تعریف کلی سلاح شیمیایی هر ماده شیمیایی سمی است که می تواند باعث مرگ، جراحت، ناتوانی و تحریک حسی شود و از طریق سیستم های مختلف مانند گلوله توپ، موشک یا موشک بالستیک مناطق را هدف قرار می دهد. این سلاح ها، سلاح های کشتار جمعی محسوب می شوند و استفاده از آنها در درگیری های مسلحانه نقض قوانین بین المللی است.

انواع سلاح شیمیایی:
اشکال اولیه این سلاح ها شامل عوامل عصبی، تاول زا، عوامل خفگی و خونی هستند. این عوامل بر اساس تأثیر آنها بر بدن انسان دسته بندی می شوند.

عوامل عصبی:
به طور کلی کشنده ترین دسته این سلاح های کشتار جمعی در نظر گرفته می شود، عوامل عصبی - به صورت مایع یا گاز - می توانند از طریق پوست یا استنشاق جذب شوند. عوامل عصبی با ایجاد آسیب شدید به سیستم عصبی مرکزی، عملکرد تنفسی و قلبی - عروقی بدن را مهار کرده و می توانند منجر به مرگ شوند. شایع ترین عوامل عصبی شامل Sarin، Soman و VX است.

عوامل تاول زا:
عوامل تاول زا می توانند به صورت گاز، آئروسل یا مایع باشند و باعث سوختگی شدید و تاول زدن پوست شوند. در صورت استنشاق و بلع می توانند باعث عوارض تنفسی و گوارشی شوند. اشکال رایج عوامل تاول زا شامل گوگرد خردل، خردل نیتروژن، لوئیزیت و فسژن اکسیمین هستند.

عوامل خفگی:
عوامل خفگی سموم شیمیایی هستند که هنگام استنشاق مستقیماً به سیستم تنفسی بدن حمله کرده و باعث نارسایی تنفسی می شوند. اشکال متداول عوامل خفگی شامل فسژن، کلر و کلروپایکرین است.

عوامل خونی:
عوامل خونی در توانایی بدن برای استفاده و انتقال اکسیژن از طریق جریان خون اختلال ایجاد می کنند. عوامل خونی به طور کلی استنشاق می شوند و سپس در جریان خون جذب می شوند. اشکال متداول عوامل خونی شامل کلرید هیدروژن و کلرید سیانوژن است.

عوامل کنترل شورش، مانند گاز اشک آور، اگر به عنوان روش جنگی استفاده شود، سلاح شیمیایی محسوب می شود. کشورها می توانند به طور قانونی عوامل کنترل شورش را در اختیار داشته و از آنها برای اهداف اجرای قانون داخلی استفاده کنند، اما کشورهایی که عضو کنوانسیون سلاح های شیمیایی هستند باید اعلام کنند که آنها دارای چه نوع عوامل ضد شورشی هستند.

راههای قرار گرفتن در معرض سلاح شیمیایی چیست؟
حمله شیمیایی در دو مرحله تحویل و انتشار رخ می دهد. مرحله تحویل به پرتاب موشک، بمب یا گلوله توپ اشاره دارد. مرحله انتشار شامل پراکندگی ماده شیمیایی از سلاح است.

این سلاح ها شیمیایی را می توان از طریق سازوکارهای مختلفی از جمله: موشکهای بالستیک، بمب های هوایی، موشک ها، گلوله های توپ، آئروسل، مین های زمینی و خمپاره اندازها مورد استفاده قرار داد.

گلوله های توپخانه پوسته های معمولی هستند که به وسیله ای برای پراکنده کردن ماده شیمیایی سمی تبدیل شده اند. پراکندگی سنتی ترین وسیله حمل و نقل عوامل شیمیایی است که از طریق یک بار انفجاری رخ می دهد که ماده شیمیایی را به طور جانبی دفع می کند.

برای پراکنده کردن عوامل شیمیایی از طریق هوا می توان بمب ها، مخازن اسپری یا موشک ها را به کار گرفت. بمب های منفجر شده و انفجار زمینی معمولاً از طریق هواپیماها منتقل می شوند.

موشک های بالستیک حامل این سلاح ها - از طریق مخزن پر کننده یا مهمات - از یک انفجار هوایی برای پراکندگی عوامل شیمیایی در یک منطقه وسیع استفاده می کنند. استفاده از مهمات، ناحیه ای را که می توان عوامل شیمیایی را در آن پراکنده کرد، افزایش می دهد.

در مقایسه با سایر سیستم های تحویل، موشک های بالستیک دامنه اهدافی که مبارزان می توانند با این سلاح ها هدف قرار دهند را گسترش می دهد. با این حال، استفاده از مواد منفجره برای پراکندگی عامل شیمیایی، قدرت سلاح را در شرایط جنگی کاهش می دهد.

موشک های کروز برخلاف موشک های بالستیک که از مواد منفجره برای تخلیه عامل شیمیایی استفاده می کنند، می توانند عوامل شیمیایی را به صورت تدریجی و کنترل شده پراکنده کنند.

وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین یا پهپادها سکوی دیگری است که مبارزان ممکن است از آن برای پراکندگی عوامل شیمیایی استفاده کنند. مانند موشک های کروز، پهپادها به دلیل سرعت قابل کنترل و پراکندگی در یک منطقه وسیع، سکوهای ایده آلی برای انتشار آهسته تر هستند. پهپادها می توانند زیر تشخیص رادار پرواز کنند و مسیرها را تغییر دهند و این مسئله به آنها اجازه می دهد در هنگام پرواز چند بار یک منطقه را هدف گیری کنند.

انتشار مهم ترین مرحله اثر ماده شیمیایی موجود در این سلاح ها است و به طور کلی کارآیی آن را تعیین می کند. به طور کلی، انتشار از طریق مواد منفجره ای انجام می شود که عامل را به طور جانبی دفع می کند. اشکال دیگر انتشار شامل انتشار آیرودینامیکی، مکانیسم تحویل غیر انفجاری است که عامل شیمیایی را از طریق خطوط پراکندگی گسترش می دهد.

چه کشورهایی سلاح شیمیایی دارند؟
هشت کشور آلبانی، هند، عراق، لیبی، سوریه، ایالات متحده، روسیه و کره جنوبی اعلام کرده اند که این سلاح ها را دارند. از بین این هشت کشور، آلبانی، کره جنوبی، هند، عراق، سوریه، لیبی و روسیه زرادخانه های اعلام شده خود را به از بین برده اند. با این حال، سوریه ممکن است کل موجودی خود را اعلام نکرده باشد. ایالات متحده قصد دارد تا سپتامبر 2023 انهدام سلاح های شیمیایی خود را به پایان برساند.

آیا استفاده از سلاح شیمیایی ممنوع است؟
بله استفاده وحشتناک و گسترده از این تسلیجات در جنگ جهانی اول، تلاش های بین المللی را برای مهار استفاده و تولید عوامل شیمیایی برانگیخت.

دو پروتکل عمده ای که سلاح های شیمیایی را هدف قرار می دهند، پروتکل ژنو و کنوانسیون سلاح های شیمیایی (CWC) هستند. مورد اول چارچوب قانونی اولیه بین المللی را برای کنترل استفاده از سلاح های شیمیایی فراهم می کند، در حالی که دومی استانداردهای جامع بین المللی را ایجاد می کند که تولید، ، خرید، ذخیره سازی، استفاده، انتقال یا نگهداری سلاح های شیمیایی را برای همه طرف های دولت CWC ممنوع می کند.