آشنایی با مونو پروپیلن گلیکول و کاربردهای آن

آشنایی با مونو پروپیلن گلیکول و کاربردهای آن
مونو پروپیلن گلیکول (Propylene glycol Mono) یک ماده سنتتیک جاذب آب با فرمول شیمیایی CH3CH(OH)CH2OH است که به اختصار MPG نامیده می شود. مونو پروپیلن گلیکول با نام آیوپاک پروپان 1، 2 دی اُل یک ترکیب آلی چسبناک، بی رنگ، تقریباً بدون بو اما دارای طعم و مزه شیرین است.

نامهای دیگر مونو پروپیلن گلیکول عبارتند از:
پروپیلن گلیکول، منو پروپیلن گلیکول، 1، 2-دی هیدروکسی پروپان، 1، 2-پروپان دی یول، متیل گلیکول و تری متیل گلیکول.

این ترکیب به دلیل داشتن دو گروه الکلی در ساختار خود جزء ترکیبات دی اُل طبقه بندی می شود و با طیف گسترده ای از حلال ها از جمله آب، استون و کلروفرم قابل اختلاط است. این ترکیب در مقیاس بالا در درجه اول برای تولید پلیمرها مورد استفاده قرار می گیرد.

MPG در اتحادیه اروپا با شماره E1520 در صنایع غذایی و با شماره E490 در لوازم آرایشی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

مونو پروپیلن گلیکول ترکیبی است که به طور کلی توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) ایمن شناخته می شود و برای موارد خاص به عنوان یک افزودنی غذایی غیرمستقیم تأیید می شود. این ماده برای کاربرد در داروهای موضعی، خوراکی و داروهای داخل وریدی در ایالات متحده و اروپا مورد تأیید است.

کاربردهای مونو پروپیلن گلیکول:

• مونو پروپیلن گلیکول در ساخت ترکیبات پلی استر و همچنین به عنوان پایه ای برای محلول های ضد یخ استفاده می شود. این ترکیب در صنایع شیمیایی، مواد غذایی و دارویی به عنوان ضد یخ کاربرد دارد.
• MPG برای جذب آب اضافی و حفظ رطوبت در برخی داروها، مواد آرایشی یا محصولات غذایی استفاده می شود و یک حلال برای رنگ ها و طعم های مواد غذایی و صنایع رنگ و پلاستیک است.
• این ترکیب شیمیایی همچنین برای ایجاد دود مصنوعی یا مه در تمرینات آتش نشانی و تئاتر استفاده می شود.
• چهل و پنج درصد MPG تولید شده به عنوان ماده اولیه شیمیایی برای تولید رزین های پلی استر اشباع نشده استفاده می شود.

برای این منظور مونو پروپیلن گلیکول با مخلوطی از انهیدرید مالئیک غیر اشباع و اسید ایزوفتالیک واکنش نشان می دهد و یک کوپلیمر تولید می کند. این پلیمر تا حدی اشباع نشده است و با پیوندهای متقاطع بیشتر به پلاستیک های ترموست تبدیل می شود.

مونو پروپیلن گلیکول همچنین با پروپیلن اکسید واکنش نشان می دهد تا الیگومرها و پلیمرهایی که برای تولید پلی اورتان ها استفاده می شود را تشکیل دهد.

توجه:
MPG در رنگهای آکریلیک با پایه آب استفاده می شود تا زمان خشک شدن رنگ را بر روی سطوح به تعویق بیاندازد زیرا سرعت تبخیر آن از آب آهسته تر است.

مونو پروپیلن گلیکول همچنین در خوراکیهایی مانند نوشیدنی های مبتنی بر قهوه، شیرین کننده های مایع، بستنی، لبنیات و نوشابه نیز استفاده می شود.

محصولات مراقبت شخصی نیز اغلب حاوی MPGدر بین مواد تشکیل دهنده خود هستند. در مواد ضدعفونی کننده مبتنی بر الکل، از این ماده به عنوان مرطوب کننده برای جلوگیری از خشک شدن پوست استفاده می شود.

MPG هنگام ترکیب شدن با آب نقطه انجماد آب را کاهش می دهد و به همین جهت کاربرد گسترده ای به عنوان ضد یخ دارد. این ترکیب در هواپیما و اتومبیل ها به عنوان ضد یخ استفاده می شود.

مونو پروپیلن گلایکول اغلب به عنوان جایگزین اتیلن گلیکول استفاده می شود زیرا سمیت کمتری دارد و به عنوان ضد یخ خودرو با محیط زیست سازگارتر است.

کاربردهای ویژه مونو پروپیلن گلیکول در صنایع غذایی:
منو پروپیلن گلیکول معمولا به عنوان یک افزودنی برای کمک به فرآوری مواد غذایی و بهبود بافت، طعم، ظاهر و ماندگاری مورد استفاده قرار می گیرد. کاربردهای این ترکیب در مواد غذایی شامل موارد زیر است:

ماده آنتی کیک:
به جلوگیری از چسبیدن اجزای مواد غذایی به یکدیگر و ایجاد توده در سوپ های خشک یا پنیر رنده شده کمک می کند.ش

آنتی اکسیدان:
محافظت از مواد غذایی در برابر اکسیداسیون ناشی از اکسیژن که ماندگاری مواد غذایی را افزایش می دهد.

ماده ناقل:
سایر مواد افزودنی غذایی یا مواد مغذی مورد استفاده در فرآوری مانند رنگ ها، طعم دهنده ها یا آنتی اکسیدان ها را حل می کند.

تقویت کننده خمیر:
باعث تقویت نشاسته و گلوتن در خمیر می شود تا ثبات آن بیشتر شود.

امولسیفایر:
از جدا شدن مواد غذایی مانند روغن و سرکه در سس سالاد جلوگیری می کند.

نگهدارنده رطوبت:
به مواد غذایی کمک می کند تا سطح پایداری از رطوبت را حفظ کنند و از خشک شدن آنها جلوگیری می کند.

کمک پردازش:
برای تقویت جذابیت یا ترغیب مصرف مواد غذایی به عنوان مثال برای روشن تر شدن رنگ مایعات خوراکی استفاده می شود.

تثبیت کننده و ضخیم کننده:
می توان از آن برای نگه داشتن اجزای مواد غذایی در کنار هم و یا ضخیم شدن آنها در طول و بعد از پردازش استفاده کرد.

تقویت بافت:
این ماده می تواند ظاهر مواد غذایی را تغییر داده و حالت آنها را برای مصرف خوراکی بهبود ببخشد.

مونو پروپیلن گلیکول معمولاً در بسیاری از غذاهای بسته بندی شده، مانند نوشیدنی های مخلوط، دسرها، سوپ خشک، مخلوط کیک، نوشابه، پاپ کورن، رنگ غذا، غذاهای فوری، نان و لبنیات یافت می شود.

MPG همچنین در داروهای تزریقی مانند لورازپام و در بعضی از کرم ها و پمادهایی که بر روی پوست استعمال می شود از جمله کورتیکواستروئیدها استفاده می شود.

عوارض و خطرات منو پروپیلن گلیکول:
با اینکه احتمال نشت این ماده از بسته بندی مواد غذایی به داخل ماده غذایی وجود دارد ولی این ماده برای سلامتی مضر و خطرناک در نظر گرفته نمی شود.

پروپیلن گلایکول از طریق تنفس در هوای آلوده، استفاده از مواد آرایشی و برخی داروها نیز وارد بدن می شود. مطالعات نشان داده است که این ترکیب شیمیایی طی 24 ساعت در بدن تجزیه و دفع می شود با اینحال تکرار مواجهه با این ماده از هر طریقی ممکن است باعث تحریک پوست، چشم و بینی شود و عوارض خفیفی برای سلامتی داشته باشد.

این ماده به هر دلیلی که وارد محیط زیست شود به سرعت تجزیه می شود و خطری برای محیط زیست ایجاد نخواهد کرد.

در صورت تماس این ماده با چشم یا پوست افراد هنگام کارکردن محل را با آب فراوان شستشو داده و در صورت استنشاق این ماده شیمیایی حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید.

منو پروپیلن گلیکول هنگام ذخیره سازی باید در جای خشک و خنک و دور از حرارت و گرما نگهداری شود. از ذخیره سازی این ترکیب شیمیایی در مجاورت ترکیبات اکسید کننده، اسیدها، مواد قلیایی خودداری کنید.