مراحل بازرسی جوش
برای ساختن یک سازه که دارای اتصالات جوشی است، بازرسی در سه مرحله انجام می شود که عبارتند از:
بازرسی قبل از جوشکاری
در ابتدای بازرسی جوش باید از کیفیت مورد نظر کار و میزان حساسیت سازه اطلاع حاصل کرد. به طور قطع یک بازرس در شروع جوشکاری یک سازه فلزی، بایستی موقعیت سازه را مورد بررسی قرار دهد. تعداد طبقات اسکلت فلزی، نحوه اتصالات، ضخامت ورق ها، موقعیت جغرافیایی و تجهیزات کارگاهی نیز از مواردی است که بایستی مورد بررسی قرار گیرند.در اکثر موارد می توان از استانداردهای بین المللی، برداشت های ابعادی متناسب با کار اقتباس کرد و به کار گرفت. مهم ترین خصوصیات ابعادی که قبل از جوشکاری باید به طور دقیق مورد نظر قرار گیرند عبارتند از:
سپس نوبت به تحلیل و انتخاب روش جوشکاری می رسد. به طور کلی در اسکلت های فلزی عمدتا از روش های الکترود دستی، جوشکاری زیر پودری و به ندرت در مواردی از جوشکاری با گاز محافظ استفاده می شود. در این راستا انتخاب و بازرسی مواد مصرفی، تجهیزات جوشکاری، برشکاری و عملیات حرارتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
در نهایت نیز یک بازرس می تواند دستورالعمل جوشکاری WPS مربوط به سازه فلزی مورد نظر را تدوین و تهیه کند یا این که دستورالعمل جوشکاری در ابتدا توسط یک مهندس جوش تدوین و تایید شده باشد و بازرس با در دست داشتن دستورالعمل مربوطه تمامی بندهای دستورالعمل را در ابتدای شروع کار به اپراتور و کارشناسان پروژه توضیح داده و سپس مطابق آن کنترل های لازم را اعمال نماید.
در یک دستورالعمل جوشکاری باید موارد زیر به طور دقیق مشخص شود: نوع فرآیند جوشکاری، نوع و ضخامت مواد مصرفی، نوع و قطر الکترود مصرفی، مشخصات الکتریکی دستگاه جوش و اتصال الکترود، ترتیب جوشکاری، نحوه تکنیک جوشکاری، عملیات حرارتی پیش گرم و یا پس گرم کردن.
بازرسی حین جوشکاری
طبیعتا یک بازرس جوش باید به فرایند های مختلف جوشکاری صنعتی واقف باشد. چرا که اطلاع از جزئیات این فرایندها کمک شایانی در بازرسی جوش است تا از هرگونه اتفاقی که سبب کاهش کیفیت اتصال شود جلوگیری شود. مهم ترین فرایند های جوشکاری که بازرسین باید با آن ها آشنایی داشته باشند عبارتند از:
بازرسی در حین جوشکاری معمولا با کنترل نحوه اتصال جوش از نظر زوایای پخ سازی، فاصله ریشه اتصال و فاصله پیشانی اتصال شروع می شود. سپس بازرسی ترتیب توالی جوشکاری، استفاده از قیدها، گیره ها و سایر تمهیدات به منظور کنترل پیچیدگی ناشی از جوشکاری در ادامه ضروری است.
کنترل تمیز کاری و حذف سرباره در بین پاس های جوش و بازرسی پیش گرم کردن و حفظ درجه حرارت بین پاسی نیز لازم است. معمولاً عملیات پیش گرم برای ورق های با کربن بالاتر از 0/25 درصد و نیز برای ورق های با ضخامت بالای 20 میلی متر ضرورت پیدا می کند. بنابراین بازرسین جوش بایستی به رعایت دمای اولیه ورق و نیز دمای بین لایه های جوش توجه داشته و کنترل نمایند.به طور کلی جوشکاری در شرایط زیر مجاز نیست:
بازرسی بعد از جوشکاری
آزمایشات و بازرسی های اتصالات جوش داده شده را می توان به دو گروه مخرب و غیر مخرب تقسیم کرد. در آزمون های مخرب کنترل کیفیت اتصال با تخریب قطعه همراه است اما در آزمون های غیر مخرب آسیبی به قطعه نمی رسد. تمامی آزمون های مذکور در مقاله آزمون های مخرب برای کنترل کیفیت جوش نیز استفاده می شوند. مهم ترین آزمون های غیر مخرب که پیش از این نیز در این سایت به طور کامل بررسی شده اند عبارتند از:
مهم ترین عیوب جوش که در این مرحله باید شناسایی شوند شامل ترک، تخلخل، روی هم افتادگی، نفوذ ناقص، ذوب ناقص، ناخالصی سرباره و گرده جوش اضافی است. حال با توجه به استاندارد و سطح بازرسی مورد نظر امکان ادامه کار یا بازگشت قطعه بررسی می شود. تحلیل علل رخ دادن این عیوب و اعمال پیشگیری های بعدی به منظور جلوگیری نیز از وظایف بازرس جوش است.آزمایش ابعاد پایانی جوش نیز باید انجام شود چرا که همواره انقباض فلز جوش سبب تغییرات حجمی اتصال می شود و اگر کیفیت ابعادی مناسب نباشد می تواند خطرات جبران ناپذیری به بار بیاورد.
کدها و استانداردهای جوشکاری
طی فرایند جهانی شدن تامین کالاها و خدمات، نیاز به شناخت استانداردها بیشتر مورد توجه واقع شده است. مطابق با تعریف انجمن جوشکاری آمریکا یا AWS، استانداردهای جوشکاری مدارکی هستند که فعالیت های جوشکاری را مدیریت و هدایت می کنند. استانداردها توصیف کننده ملزومات فنی برای فرایندها، محصولات، سیستم ها و خدمات هستند. همچنین استانداردها اطلاعاتی درباره تجهیزات، روش ها و تست های مورد نیاز به ما می دهند. بنابراین در بازرسی جوش شناخت این استانداردها امری ضروریست.مهم ترین انجمن های ارائه دهنده استانداردها در این زمینه عبارتند از: