واکنش پذیری عناصر موجود در جدول تناوبی

از واکنش پذیری عناصر موجود در جدول تناوبی چه می دانید؟
واکنش پذیری عناصر در جدول تناوبی به موارد زیادی بستگی دارد که از بین آنها می توان به ویژگی ها و خواص عناصر اشاره کرد. در درس علوم پایه یازدهم به این مسئله پرداخته شده است و همه ما تا حدودی با آن آشنا هستیم.

واکنش پذیری به طور کلی به تمایل اتم ها برای ترکیب با یکدیگر بستگی دارد که این مسئله نیز به الکترون های لایه ظرفیت عناصر وابسته است. زیرا همه عناصر برای رسیدن به آرایش الکترونی گازهای نجیب با یکدیگر واکنش می دهند.

به این قاعده هشتایی یا اوکتت می گویند که برای عناصر گروه های اصلی جدول تناوبی مطرح می شود و به کمک آن می توان تمایل عناصر به واکنش پذیری را مشخص کرد.

طبق این قاعده اتم ها با تبادل یا به اشتراک گذاشتن الکترون ها، لایه آخر خود را تکمیل می کنند تا به آرایش الکترونی گاز نجیب پیش یا پس از خود برسند.

واکنش پذیری گازهای نجیب:
گازهای نجیب به علت کامل بودن تعداد الکترون های لایه ظرفیت خود از نظر شیمیایی پایدار بوده و تمایلی به انجام واکنش شیمیایی ندارند به همین دلیل به آنها گازهای بی اثر نیز می گویند.

واکنش پذیری فلزات:
فلزات طبق قاعده هشتایی با از دست دادن الکترون لایه آخر خود به آرایش گاز نجیب دوره قبل از خود رسیده و به یون مثبت یا کاتد تبدیل می شوند.

واکنش پذیرترین گروه فلزات در جدول تناوبی فلزات قلیایی هستند زیرا در لایه آخر خود تنها یک الکترون دارند و با از دست دادن آن به آرایش اتمی کامل می رسند.

فلزات قلیایی خاکی از نظر واکنش پذیری در رتبه دوم قرار دارند این عناصر در لایه آخر خود 2 الکترون دارند که به راحتی با از دست دادن آن به آرایش گاز نجیب دوره قبل از خود می رسند. مثلا منیزیم به آرایش گاز نئون می رسد.

بر همین اساس باید گفت که واکنش پذیری فلزات قلیایی نسبت به فلزات قلیایی خاکی بیشتر است چون آنها با از دست دادن یک الکترون به آرایش گازهای نجیب می رسند.

لازم به ذکر است که هر چه شعاع فلزات بزرگ تر باشد واکنش پذیری آنها بیشتر خواهد بود چون فاصله هسته از لایه آخر زیاد بوده و به علت جاذبه ضعیف این الکترون ها به راحتی از دست می روند. در گروه های جدول تناوبی از بالا به پایین شعاع اتم ها بیشتر می شود در نتیجه واکنش پذیری عناصر افزایش می یابد.

واکنش پذیری نافلزات:
نافلزات برعکس با گرفتن الکترون لایه ظرفیت خودشان را کامل می کنند. لایه آخر این عناصر برای هشتایی شدن یک یا دو الکترون نیاز دارد که از طریق واکنش های مختلف دریافت می شود. نافلزات با دریافت الکترون به یون منفی یا آند تبدیل می شوند.

در این دسته از عناصرهرچه شعاع اتمی کوچک تر باشد واکنش پذیری افزایش می یابد چون فاصله هسته تا لایه آخر کمتر شده و جاذبه قوی بر الکترون ها اعمال می شود. مثلا واکنش پذیری فلوئور از کلر بیشتر است چون شعاع کوچک تری دارد.