اسید سیتریک خشک چیست و چه کاربردهایی دارد؟
اسید سیتریک خشک یا اسید سیتریک انهیدرات (بی آب) یک اسید آلی ضعیف است و برای افزودن طعم ترش به نوشیدنی ها و غذاها استفاده می شود. باز مزدوج اسید سیتریک، سیترات است که یک واسطه مهم در چرخه اسید سیتریک در بیوشیمی است.
اسید سیتریک معمولاً در صنایع غذایی، آرایشی و دارویی استفاده می شود. این ماده به طور طبیعی در مرکباتی مانند لیموترش یافت می شود و به عنوان ماده نگهدارنده طبیعی مورد استفاده قرار می گیرد. در فرمولاسیون اسید سیتریک خشک مولکول های آب شده حذف است و معمولاً به شکل پودر عرضه می شود.
این ترکیب غالباً برای تنظیم pH و تشکیل مشتق نمک های معدنی و فلزات در داروسازی استفاده می شود و توسط FDA به طور کلی به عنوان ایمن (GRAS) شناخته می شود.
ویژگی ها و خواص اسید سیتریک خشک:
پودر اسید سیتریک آبدار و خشک یک سلاح مخفی است که می تواند پخت و پز شما را بهبود بخشد، طعم غذاهای شما را افزایش دهد و میوه ها و سبزیجات فصلی شما را تازه نگه دارد. با این همه استفاده، چرا اسید سیتریک بیشتر شناخته نشده است؟
اگر لیست مواد تشکیل دهنده بسیاری از غذاهای فرآوری شده را بررسی کنید و متوجه خواهید شد که اسید سیتریک یک ماده افزودنی رایج است. اما در خارج از فرآیند تولید مواد غذایی، سرآشپزها تازه کشف کرده اند که اسید سیتریک یک عنصر فوق العاده مفید برای پخت و پز است.
اسید سیتریک خشک یا آنهیدرات یک پودر سفید کریستالی است که در پخت و پز برای افزودن طعم ترش یا تنظیم اسیدیته غذاها استفاده می شود. این ماده به طور گسترده در دسترس است و معمولاً در صنایع تولید مواد غذایی به عنوان ماده نگهدارنده استفاده می شود و کاربردهای زیادی در آشپزخانه دارد.
نمک ترش یا جوهر لیمو نام دیگر اسید سیتریک است. بسیاری اسید سیتریک را با نام مستعار نمک ترش می شناسند زیرا ظاهر آن مانند نمک است و بافتی مشابه با دانه های نمک دارد. البته شباهت ها در اینجا پایان می یابد زیرا اسید سیتریک هیچ عطر و طعم نمکی ندارد.
تاریخچه تولید اسید سیتریک خشک:
اسید سیتریک در اصل از آب لیمو گرفته می شد اما در طی دهه 1900 روش مقرون به صرفه تری برای تولید اسید سیتریک کشف شد. هرچقدر که غیرمعمول به نظر برسد ولی بیشتر پودر اسید سیتریک اکنون از تخمیر یک نوع قارچ به نام Aspergillus niger حاصل می شود.
قارچ ها با رژیم غذایی قندی تغذیه می شود و با متابولیسم ساکارز، اسید سیتریک به عنوان محصول جانبی تولید می شود. این روش بسیار مقرون به صرفه تر از استفاده از مرکبات است و اجازه می دهد تا پودر اسید سیتریک در مقیاس بزرگ تری تولید شود.
کاربردهای اسید سیتریک خشک (سیتریک انهیدرات):
اسید سیتریک یک ماده نگهدارنده و افزودنی بی خطر در بسیاری از غذاهای فرآوری شده مانند نوشیدنی ها، میان وعده ها و آب نبات های ترش است. آنچه بسیاری از آن مطلع نیستند اهمیت و کاربرد پودر اسید سیتریک در آشپزخانه است. اسید سیتریک مزایای بسیاری را فراهم می کند که می تواند باعث بهبود پخت و پز و نگهداری خوراکیهای شما شود که در ادامه به آنها اشاره شده است.
آشپزهای باتجربه می دانند که اسید در هنگام متعادل سازی طعم های یک غذا چقدر می تواند مهم باشد. عطر و طعم اسیدی این ماده تلخی را خنثی می کند و سایر احساسات چشایی که انسان قادر به تجربه آن است، را تکمیل می کند. بدون وجود طعم ترش اسیدی، طعم غذاها ممکن است یکنواخت و بدون تنوع شود.
اسید سیتریک دارای طعم ترش است. پودر اسید سیتریک بی نظیر است زیرا یکی از چند روش افزودن اسید به غذاها بدون افزایش رطوبت یا محتوای مایع است. افزودن آب مرکبات تازه یا پاشیدن سرکه از روشهای معمول افزودن طعم ترش است، اما گاهی اوقات این ترکیبات باعث آبکی شدن غذای شما می شوند.
برخی دیگر از مزایای استفاده از اسید سیتریک در آشپزی عبارتند از:
کاربرد اسید سیتریک در پخت و پز:
اسیدها با افزودن طعم ترش نقش مهمی در پخت و پز دارند و در واقع می توانند بر واکنش های شیمیایی که در طی فرآیند پخت اتفاق می افتد، تأثیر بگذارند. به همین دلایل آب لیمو، سرکه و مواد لبنی اسیدی مانند دوغ از مواد افزودنی قابل اعتماد هستند، اما پودر اسید سیتریک یک جایگزین اقتصادی تر است.
خمیرمایه: هنگامی که اسید سیتریک با بیکینگ پودر ترکیب می شود، یک واکنش شیمیایی ایجاد می شود و حباب های گاز دی اکسید کربن ایجاد می شود. این امر به بهبود خمیرمایه یا افزایش حجم کالاهای پخته کمک می کند. اسید سیتریک یک جایگزین مفید در پخت وگان ها است که نمی توانند از تخم مرغ یا خامه برای کمک به تخمیر استفاده کنند.
تهیه نان: اسید سیتریک می تواند به عنوان یک روش میانبر برای افزودن طعم و مزه اضافی به نان خانگی استفاده شود. اگر به استارتر خمیر مایه دسترسی ندارید یا استارتر شما خیلی تازه نیست و نمی تواند عطر و طعم پیچیده مورد نظر شما را ایجاد کند اضافه کردن اسید سیتریک به شما کمک خواهد کرد.
طعم و مزه را بهبود می بخشد: افزودن طعم مرکبات به محصولات پخته شده گاهی اوقات می تواند یک چالش باشد و نانوایان اغلب به عصاره هایی اعتماد می کنند که بدون افزودن مایع، طعم های زیادی را فراهم می کنند. کلوچه های لیمویی، کیک های پرتقالی و خوراکی هایی از این قبیل را می توان با استفاده از اسید سیتریک برای ایجاد تعادل بین شیرینی و ترش استفاده کرد.
کاربرد اسید سیتریک به عنوان نگهدارنده:
از آنجا که اسید سیتریک باعث افزایش PH یا میزان اسیدیته غذاها می شود، به عنوان ماده نگهدارنده خوب عمل می کند. می توان آن را روی میوه ها و سبزیجات خرد شده پاشید تا تازه به نظر برسد یا در کنسرو استفاده شود تا محیط اسیدی ایده آلی ایجاد شود.
آب لیمو یا سرکه مایعات زیادی به ماده خوراکی اضافه می کنند که باعث می شود پودر اسید سیتریک خشک به عنوان یک جایگزین مناسب مناسب باشد.
به عنوان مثال کنسرو گوجه فرنگی به اندازه کافی اسیدی نیست تا از رشد باکتری جلوگیری کند. برای اطمینان از میزان اسیدیته ایمن، باید اسید اضافی به داخل شیشه وارد شود. از آنجا که محتوای آب گوجه فرنگی نیز زیاد است، پودر اسید سیتریک بهترین راه برای افزودن اسیدیته بدون افزودن مایع است.
اسید سیتریک از اکسیداسیون مواد جلوگیری می کند و از قهوه ای شدن برخی از خوراکی ها و میوه ها در صورت نگهداری طولانی جلوگیری می کند.
سایر موارد استفاده از پودر اسید سیتریک خشک:
تفاوت اسید سیتریک خشک با آب لیمو:
لیمو یکی از غنی ترین منابع اسید سیتریک طبیعی است اما آب لیمو و اسید سیتریک یکی نیستند. تفاوت اسید سیتریک با آب لیمو در این است که اسید سیتریک یک ترکیب اسیدی غلیظ است، در حالی که آب لیمو حاوی اسید سیتریک، آب، ویتامین C و سایر مولکول ها است. آب لیمو همچنین دارای ارزش غذایی است، اما اسید سیتریک فاقد مواد مغذی است و کالری بسیار کمی دارد.
اسید سیتریک در آشپزخانه بسیار مفید است زیرا مقرون به صرفه است، می توان آن را به صورت عمده خریداری کرد و ماندگاری بالایی دارد. پودر اسید سیتریک می تواند ماده محرمانه ای باشد که برای روشن شدن ظروف آشپزی و ترکیب همه طعم ها به آن نیاز دارید.
عوارض جانبی اسید سیتریک خشک:
اگرچه اسید سیتریک یک اسید ضعیف است اما قرار گرفتن در معرض اسید سیتریک خالص می تواند اثرات سوئی ایجاد کند. استنشاق آن ممکن است باعث سرفه، تنگی نفس یا گلودرد شود. مصرف بیش از حد ممکن آن نیز است باعث درد شکم و گلودرد شود.
تماس محلول های غلیظ با پوست و چشم نیز می تواند باعث قرمزی و درد شود. علاوه بر این مصرف طولانی مدت یا مکرر این ماده ممکن است باعث فرسایش مینای دندان شود.
اسید سیتریک خشک را از کجا بخریم؟
بازار مملو از محصولات مختلف پودر اسید سیتریک است. با این وجود شما باید نوع اسید سیتریک مورد نیاز خودتان را با توجه به نوع کاربرد آن مشخص کنید. گریدهای مختلفی این ماده در بازار موجود است. بر همین اساس قیمت اسید سیتریک متفاوت است.
شما می توانید آن را به صورت عمده از فروشگاه های مواد غذایی یا مراکز معتبر محصولات غذایی- بهداشتی خریداری کنید. همچنین می توانید آن را از خرده فروشان آنلاین نیز خریداری می کنید. قیمت خرید و فروش اسید سیتریک در بازار بر اساس گرید و اندازه بسته بندی ها متفاوت است.