اسید کرومیک و کاربردهای آن

اسید کرومیک برای آبکاری با کروم، حکاکی، قلم زنی مورد استفاده قرار می گیرد.اسید کرومیک ترکیب خورنده برای رنگ آمیزی چوب، استخوان استفاده می شود.

سالهاست که از اسید کرومیک در آزمایشگاهها برای تمیز کردن حمامها استفاده می شود تا باقیمانده مواد آلی را از وسایل شیشه ای پاک کند. این ماده همچنین برای آبکاری کروم، حکاکی، قلم زنی و برنزه کردن مورد استفاده قرار می گیرد. از این ترکیب خورنده برای رنگ آمیزی چوب، استخوان و عاج سیاه نیز استفاده می شود.

در صنایع آبکاری در واکنش با آند کروم سبب درخشندگی و براقیت می‌شود در لعاب کاری صنایع سرامیک و براقیت پوششهای برنجی و ریخته گری و ساخت شیشه های رنگی نیر استفاده دارد.

اسید کرومیک به طورکلی به مجموعه ای از ترکیبات تولید شده با فرایند اسیدی شدن محلولهای حاوی کرومات و آنیونهای دی کرومات یا حل شدن تری اکسید کروم در اسید سولفوریک گفته می شود. اسید کرومیک حاوی کروم شش ظرفیتی است که به دلیل پتانسیل ردوکس بالا از اتم کروم سمی تر است.

اسید کرومیک از نظر خواص اسیدی شباهت زیادی به اسید سولفوریک دارد و هردو جزء اسیدهای قوی دسته بندی می شوند. این ماده به دلیل توانایی "براق کردن" به طور گسترده ای در صنعت تعمیر ابزار و وسایل مورد استفاده قرار می گیرد اما به دلیل نگرانی های بهداشتی و زیست محیطی، بسیاری از افراد استفاده از این ماده شیمیایی را در تعمیرگاه های خود متوقف کرده اند. اسید کرومیک بیشتر به صورت محلول آبی 10٪ در دسترس است.

اسید کرومیک چگونه تولید می شود؟
اسید کرومیک وقتی تشکیل می شود که تری اکسید کروم با آب واکنش می دهد. تری اکسید کروم یک ماده کریستالی ظریف به رنگ قرمز روشن یا قهوه ای است و کاملاً در آب محلول است. این ماده خاصیت اکسید کننده قوی دارد و خود به خود به CrO3 کاهش می یابد به همین دلیل، هرگز نباید در ترکیب با الکل یا فرمالین استفاده شود.

ایمنی:
تماس با این ماده به عنوان یک ماده اکسید کننده قوی که برای تمیز کردن فلزات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، باعث انعقاد پروتئین های بدن می شود. دوز کشنده برای این ماده بین 5 تا 10 گرم است که منجر به مشکلات گوارشی و به دنبال آن سرگیجه، گرفتگی عضلات، گرفتگی عروق محیطی و کما می شود.

شستشوی معده با آب اولین خط درمان هنگام بلع این ماده شیمیایی است ولی شستشو با محلول هیپوسولفیت سدیم و سپس محلول بافر فسفات پادزهر ویژه اسید کرومیک است.

کاربردهای اسید کرومیک:
این ماده بسیار شبیه به اسید سولفوریک است و به راحتی حالت آزاد آن حاصل نمی شود، اما نمک های شناخته شده ای را تشکیل می دهد که بسیاری از آنها به رنگ قرمز و زرد هستند. رنگ اسید کرومیک نارنجی- قرمز است که بیشتر در رنگرزی و به عنوان سفید کننده استفاده می شود.

این ماده یک اکسیدکننده قوی است که برای اکسیداسیون بسیاری از ترکیبات آلی از جمله الکل مورد استفاده قرار می گیرد و در آبکاری با کروم به عنوان یک اکسید کننده قوی و در لعابهای سرامیکی، تولید شیشه های رنگی نیز استفاده می شود.

در شیمی آلی، از محلول های رقیق اسید کرومیک برای اکسیداسیون الکلهای اولیه یا ثانویه جهت سنتز آلدهیدها و کتونهای مربوطه استفاده می شود ولی گروه های الکل سوم تحت تأثیر این ماده قرار نمی گیرند.

از آنجاییکه اکسیداسیون با تغییر رنگ ترکیب از نارنجی به سبز- آبی نشان داده می شود، همچنین به عنوان تست تحلیل کیفی برای حضور الکل های اولیه یا ثانویه کاربرد دارد.

در فرآیند اکسیداسیون الکلها یا آلدهیدها به اسیدهای کربوکسیلیک نیز این ماده یکی از چندین معرفی است که به عنوان کاتالیزور مورد استفاده قرار می گیرد.