متیلن کلراید چیست و چه کاربردی دارد؟
متیلن کلراید (دی کلرو متان) مایعی بی رنگ با بوی شیرین، نافذ و اتر مانند با فرمول شیمیایی (CH2Cl2) است. متیلن کلراید که دی کلرو متان یا DCM نیز نامیده می شود یک حلال آلی فعال است که در دمای اتاق غیر قابل اشتعال می باشد.
متیلن کلراید کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف دارد ولی بیشتر به عنوان حلال، تولید رنگ های نقاشی، حذف کافئین از قهوه و چای و جهت استخراج ترکیبات مختلف در آزمایشگاه و صنعت مورد استفاده قرار می گیرد. بخارات این ماده در غلظت بالا مانند مخدر عمل می کنند و به عنوان یک ترکیب شیمیایی سرطانزا شناخته می شود.
دی کلرو متان به صورت تجاری در حجم بالا با کلرینه کردن مستقیم متان یا متیل کلرید تولید می شود. این ماده برای تولید فیلم های عکاسی، الیاف مصنوعی، چسب، جوهر و تابلوهای مدار چاپی استفاده می شود. متیلن کلراید به عنوان ماده دمنده برای فوم های پلی اورتان و ماده محرک برای تولید حشره کش ها و همچنین خوشبو کننده هوا مورد استفاده قرار می گیرد.
قیمت خرید و فروش متیلن کلراید:
قیمت این ماده شیمیایی به کیفیت و شرکت تولید کننده آن و همچنین وزن بسته بندی و گرید آن بستگی دارد و کاربرد گسترده ای در سراسر جهان دارد.
کاربردهای متیلن کلراید چیست ؟
متیلن کلراید در درجه اول به عنوان یک حلال صنعتی و همچنین به عنوان یک رنگ بر قوی و تینر رنگ استفاده می شود. این ماده به عنوان رقیق کننده مواد افزودنی رنگ ها و جوهرها برای علامت گذاری میوه ها و سبزیجات استفاده می شود.
این ماده شیمیایی یکی از برجسته ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در صنایع شیمیایی، دارویی و غذایی است. این ماده علاوه بر کاربرد در فرآوری مواد غذایی و نوشیدنی هایی مانند چای و قهوه، در پردازش ادویه ها و سایر طعم دهنده های غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.
از متیلن کلراید می توان برای حذف گریس از سطوح و قطعات فلزی مانند قطعات هواپیما و مسیرهای ریلی و تجهیزات کارخانه ای استفاده کرد. این ماده برای روغن کاری و چربی زدایی در محصولات خودرو، به عنوان مثال در برداشت واشرها و آماده سازی قطعات فلزی برای واشر جدید مورد استفاده قرار می گیرد.
متخصصان خودرو از بخار این ماده شیمیایی برای از بین بردن روغن و گریس از قطعات ترانزیستور خودرو، موتورهای دیزلی و اجزای هواپیما و فضاپیما استفاده می کنند. این تکنیک باعث می شود قطعات فلزی در سیستم های حمل و نقل به سرعت و با خیال راحت تمیز شوند.
متیلن کلراید یک ماده شیمیایی پرکاربرد برای استخراج ترکیبات گوناگون از گیاهان یا مواد غذایی برای تهیه داروهایی مانند استروئید ها، آنتی بیوتیک ها و ویتامین ها است. متیلن کلراید را می توان برای ضدعفونی و تمیرکردن تجهیزات پزشکی بدون اینکه باعث خوردگی و آسیب دیدن قطعات حساس به حرارت شود، بکار برد. این ماده شیمیایی برای دکافئینه کردن قهوه، استخراج عصاره رازک و بسیاری از ادویه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
متیلن کراید چگونه تولید می شود؟
متیلن کلراید اولین بار در سال 1839 توسط شیمی دان هنری فرانسوی ویکتور رگنا فرموله شد. وی برای به دست آوردن متیلن کلراید ابتدا کلر و متیل کلراید را مخلوط کرده و سپس در معرض نور خورشید قرار داد. روش اصلی تولید دی کلرومتان این است که در مرحله اول، در اثر واکنش کلرید هیدروژن با متانول، متیل کلرید تولید می شود. متیل کلراید با کلر اضافی مخلوط شده و موجب تولید متیلن کلراید، کلروفرم و تتراکلرید کربن به عنوان محصول نهایی می شود.
متیلن کلراید در صنعت با استفاده از کلرومتان یا با واکنش متان با گاز کلر در دمای 400 تا 500 درجه سانتی گراد تولید می شود. در این دما، متان و کلرومتان تحت یک سری واکنش ها قرار می گیرند تا کلر را با درصد بالاتری تولید کنند. در سال 1993، 400000 تن متیلن کلراید در ایالات متحده، اروپا و ژاپن تولید شد. واکنش های تولید دی کلرومتان در زیر آورده شده است:
خروجی این فرآیندها ترکیبی از کلرومتان، دی کلرومتان (متیلن کلراید)، کلروفرم و تتراکلرید کربن است. این ترکیبات را با تقطیر می توان از همدیگر جدا کرد. مخلوط متیلن کلرید در هوا پایدار و غیر قابل اشتعال است. اما بخار این ماده در دمای بالا بسیار خطرناک خواهد بود.
این ترکیب به طور طبیعی در جلبک های دریایی، تالاب ها و آتشفشان ها به صورت گاز تولید می شود. بیشتر گاز متیلن کلراید در طبیعت به دلیل فعالیت های صنعتی انسان تولید می شود.
عوارض و خطرات متیلن کلراید:
این ترکیب در بین سایر کلرهیدروکربن ها کمی سمی می باشد. با این وجود، هنوز هم در مورد ایمنی آن نباید مطمئن بود. متیلن کلراید فراریت بالایی دارد و می تواند به راحتی به بخار تبدیل شود. به همین دلیل احتمال استنشاق این ماده بسیار زیاد است که می تواند به سلامت انسان آسیب برساند.
این ماده همچنین می تواند از طریق پوست جذب شود. استنشاق بیش از حد این ماده باعث کاهش تمرکز، سرگیجه، حالت تهوع، ضعف، بی حسی و سرگیجه شود. اینها تنها برخی از عوارض جانبی استنشاق این ماده می باشد و از عوارض جانبی جدی تر می توان به خفگی، کما یا حتی مرگ اشاره کرد.
آزمایشات صورت گرفته در آمریکا نشان می دهد که این ماده باعث سرطان ریه ها، کبد و لوزالمعده می شود و یک ماده سرطان زا محسوب می شود. همچنین می تواند باعث سرطان پستان و سرطان غدد بزاقی شود. البته باید گفت که این آزمایشات روی حیوانات انجام شده و تاکنون این موارد برای انسان ثابت نشده است. استنشاق این ماده برای افرادی که مشکلات قلبی دارند بسیار خطرناک است و می تواند باعث تشدید ضربان قلب نامنظم یا حملات قلبی شود.
همه افراد به عنوان مصرف کننده یا کارگر مجموعه های صنعتی که با متیلن کلراید سر و کار دارند، می توانند در معرض این ماده شیمیایی قرار بگیرند. استنشاق دود یا بخارات این ماده شیمیایی خطرناک است و امکان جذب آن از طریق پوست وجود دارد. بخارات این ماده شیمیایی سنگین تر از هواست بنابراین غلظت آن در نزدیک زمین یعنی درست جایی که همه ما نفس می کشیم، بیشتر است.
بهتر است بدانید:
این ماده شیمیایی در بدن به مونوکسید کربن تبدیل می شود و می تواند اکسیژن رسانی به قلب را مختل کند. در دوزهای بالا این ماده شیمیایی مرکز تنفس در مغز قربانی را خاموش کرده و باعث مرگ می شود.
متیلن کلراید در دمای اتاق فرار است و می تواند غلظت هایی از بخارات های سمی را در یک مکان سربسته ایجاد کند. این ماده به مقدار کم در آب حل می شود ولی با اکثر حلال های آبی قابل انحلال است.
شایان ذکر است که متیلن کلراید به عنوان یک ماده از بین برنده ازون دسته بندی نمی شود زیرا عمر این ماده در جو بسیار کوتاه است به گونه ای که این ماده قبل از رسیدن به لایه ازون تجزیه می شود.
قرارگرفتن در معرض مقدار بالایی از بخارات متیلن کلراید برای چشم ها و پوست تحریک کننده است و تماس طولانی مدت پوست با این ماده شیمیایی باعث سوختگی شیمیایی خواهد ولی جذب پوستی آن آنقدر زیاد نیست که باعث سمیت سیستمیک شود.
راه های اصلی قرار گرفتن در معرض متیلن کلراید:
استنشاق:
استنشاق این ماده سمی است و می تواند باعث مرگ شود. این ماده شیمیایی می تواند بینی و گلو را تحریک کند و به سیستم عصبی آسیب برساند. ممکن است موجب سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، خواب آلودگی و گیجی شود. متیلن کلراید در بدن باعث تولید مونوکسیدکربن می شود که می تواند به خون آسیب برساند (کاهش توانایی حمل اکسیژن).
تماس با پوست:
این ماده تحریک کننده پوست است و باعث تحریک متوسط تا شدید پوست می شود. علائم آن شامل درد، قرمزی و تورم پوست است. همچنین می تواند از طریق پوست جذب شود، اما اثرات مضر آن خطرناک و دائمی نمی باشد.
تماس چشمی:
تماس با چشم باعث درد آزار دهنده ای می شود. باعث تحریک متوسط تا شدید بینایی می شود. علائم آن شامل زخم، قرمزی چشم و پارگی رگ های چشم می باشد.
بلع:
اگر مقدار زیادی بلعیده شود، می تواند لب ها، زبان، گلو و معده را بسوزاند.
تأثیر قرار گرفتن طولانی مدت (مزمن) در معرض متیلن کلراید:
می تواند باعث خشکی، قرمزی و ترک خوردگی پوست (درماتیت) در اثر تماس با پوست شود. این ترکیب درغلظت های بالا ممکن است به سیستم عصبی آسیب برساند و ممکن است بیمار های زمینه ای قلبی موجود را بدتر کند. البته از مطالعات محدود درباره این ماده نمی توان نتیجه کاملی از این موارد گرفت.
سرطان زایی:
احتمال سرطان زایی در اثر تماس با این ترکیب وجود دارد. براساس آزمایشات صورت گرفته بر روی حیوانات ممکن است باعث سرطان شود.
خطرات آتش سوزی و خاموش کننده های متیلن کلراید:
اگر متیلن کلراید تحت دمای بالا قرار بگیرد شعله ور شده و گازهای سمی بسیار زیادی تولید می کند. دی اکسید کربن، پودر شیمیایی خشک، کف مناسب و اسپری آب مواد خاموش کننده مناسب هستند.
این ترکیب در اثر مخلوط شدن با آب باعث تولید ماده بسیار خورنده می شود. بخارات آن ممکن است در مناطق کم ارتفاع به ویژه در داخل فضاهای محدود به مقدار خطرناکی جمع شود و در نتیجه خطر سمیت بسیار زیادی ایجاد می کند.
چگونه در معرض متیلن کلراید قرار می گیریم ؟
اگر شما مصرف کننده یا کارگری هستید که از محصولات با متیلن کلراید استفاده می کنید، ممکن است با استنشاق بخارات مواد شیمیایی در معرض آن قرار بگیرید. همچنین ممکن است این ماده شیمیایی از طریق تماس توسط پوستی جذب شود.
آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) در سال 2017 تخمین زده است که هر ساله 32600 کارگر و 1.3 میلیون مصرف کننده در معرض متیلن کلراید موجود در پاک کننده های رنگ و محصولات دیگر آن قرار می گیرد. EPA برای رفع خطرات جدی ناشی از متیلن کلراید در مواد پاک کننده رنگ، قانونی را برای ممنوعیت استفاده از این ماده (برای کارگران و مصرف کنندگان) در ژانویه 2017 پیشنهاد کرد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
