آشنایی با هگزان و کاربردهای آن

آشنایی با هگزان و کاربردهای آن:
هگزان ماده شیمیایی است که از نفت خام به دست می آید و به شدت اشتعال پذیر است و بخارات آن می تواند انفجاری باشد. هگزان مایعی بی رنگ و با بویی شبیه نفت است که متراکم تر از آب بوده و در آب نامحلول است.

هگزان هیدروکربنی با فرمول شیمیایی CH3 (CH2) 4CH3 است که برای استخراج روغن های پخت و پز و به عنوان ماده پاک کننده در صنعت مبلمان و نساجی استفاده می شود.

بخارات هگزان سنگین تر از هواست. این ماده به عنوان حلال، رقیق کننده رنگ و محیطی برای واکنش های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.این آلکان غیر منشعب، یک ترکیب آلی فرار است که به عنوان حلال غیرقطبی و نوروتوکسین شناخته می شود.

کاربرد هگزان در صنایع مختلف چیست ؟
کاربرد اصلی هگزان به عنوان یک حلال در استخراج روغن های خوراکی از محصولات دانه ای و گیاهی (به عنوان مثال، سویا، بادام زمینی، ذرت) است.

بعلت قیمت خرید و فروش مناسب هگزان گریدهای تجاری این ترکیب به عنوان حلال برای تولید چسب ها (سیمان لاستیکی، چسب)، لاک ها و جوهرها مورد استفاده قرار می گیرد.

هگزان همچنین در صنعت چاپ به عنوان ماده تمیز کننده (دگریس کننده) مورد استفاده قرار گرفته و در ساخت ترمومترهای دمای پایین کاربرد دارد.

این ماده در بسیاری از محصولات خانگی مانند پاک کننده های لکه، کارهای هنری و صنایع دستی یافت می شود و در کروماتوگرافی ها معمولاً به عنوان یک حلال غیر قطبی استفاده می شود.

عوارض و خطرات:
تنفس هوای آلوده هنگام تولید و استفاده از مواد شیمیایی رایج ترین نوع قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی است. هگزان نیز به دلیل فراریت به راحتی می تواند باعث عوارض و خطراتی برای افراد شود.

افرادی که در نزدیکی مکان هایی که در آنها هگزان ساخته شده یا مورد استفاده قرار می گیرد، یا در نزدیکی محل دفن زباله های خطرناک حاوی این ماده زندگی می کنند، می توانند هنگام آزاد شدن هگزان در معرض خطر قرار بگیرند.البته همه افراد هنگام استفاده از بسیاری از کالاهای خانگی که حاوی هگزان هستند نیز در معرض این ماده شیمیایی قرار می گیرند.

کارگرانی که از محصولات حاوی هگزان را بدون تهویه مناسب و تجهیزات محافظ استفاده می کنند در معرض سطحی از این ماده قرارمی گیرند که باعث آسیب عصبی می شود.

قرار گرفتن در معرض این ماده شیمیایی در کوتاه مدت بر سیستم عصبی مرکزی (مغز) تأثیر می گذارد و می تواند باعث سردرد، سرگیجه، گیجی، حالت تهوع، بی حسی، خواب آلودگی و سایر اثرات مشابه با مسمومیت شیمیایی شود.

قرار گرفتن در معرض مقدار فراوان هگزان و به طور مکرر طی ماه ها یا سال ها تأثیراتی روی مغز دارد که می تواند ماندگار و احتمالاً دائمی باشد.

قرار گرفتن در معرض مقدار بالای این ترکیب منجر به نوروپاتی محیطی می شود که علائم آن شامل بی حسی و سوزن سوزن شدن پا، انگشتان پا و سپس دست هاست. در این وضعیت ممکن است توانایی احساس لمس، درد، لرزش و دما نیز کاهش یابد.هنگامی که هگزان با سایر حلالها مانند استون یا متیل اتیل کتون ترکیب شود، آسیب عصبی مربوط به آن افزایش می یابد.

در حال حاضر اطلاعی در مورد اثرات سرطان زای هگزان در انسان یا حیوان در دسترس نیست. ولی توجه داشته باشید که در صورت تماس این ماده با چشم ها، آنها را به مدت 15 تا 20 دsellقیقه با آب روان شستشو داده و بدون تجویز پزشک هیچ دارو یا پمادی استفاده نکنید.

در صورت تماس این ماده با پوست موضع را با صابون های ضدعفونی کننده و آب شسته و با یک پماد آنتی باکتریال بپوشانید و تمام لباس های آلوده را تعویض کنید.در صورت بلع تصادفی، آب مصرف کنید تا ماده شیمیایی رقیق شود و هرگز مصدوم را وادار به استفراغ نکنید و به سرعت او را به مراکز درمانی برسانید.

نگهداری و ذخیره هگزان:
هگزان باید در محلی با تهویه مطبوع در ظروف ضد حریق و دور از اکسیدان های قوی و در ظروف محکم بسته نگهداری شود. هر بخش غیرقابل استفاده از این ماده شیمیایی باید مجدداً بازیافت شود یا به تهیه کننده برگردانده شود. روش دفع زباله برای هگزان توصیه نمی شود.