معرفی ایزوپروپیل

ایزوپروپیل الکل چیست ؟
ایزوپروپیل الکل (Isopropyl Alcohol) با نام تجاری Alcojel و فرمول شیمیایی CH3CHOHCH3 یکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنایع مختلف است. ایزوپروپیل الکل یک ترکیب شیمیایی بی رنگ و قابل اشتعال با بوی قوی است که کاربرد اصلی آن در مواد ضد عفونی کننده و شوینده است.

این الکل درسال 1920 برای اولین بار با هیدراسیون پروپن تولید شد. عمده مصرف این الکل در آن زمان اکسیداسیون و تولید استون بود که اولین بار در جنگ جهانی اول برای تهیه کوردیت، محصولات دود زا و ماده محرک انفجاری مورد استفاده قرار گرفت.

این ماده ایزومر پروپیل الکل با خواص ضد باکتریایی است که در صابون ها و لوسیون ها به عنوان ضدعفونی کننده مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه مکانیسم دقیق عمل ضد عفونی کننده این ماده مشخص نیست، اما ممکن است ارگانیسم ها را با دناتوراسیون پروتئین ها و DNA، تداخل درمتابولیسم سلولی و حل کردن غشاء لیپوپروتئینی از بین ببرد.

خواص شیمیایی و فیزیکی ایزوپروپیل الکل:
ایزوپروپیل الکل در آب، اتانول، اتر و کلروفرم قابل انحلال است. این ماده اتیل سلولز، پلی وینیل بوتیرات، بسیاری از روغن ها، آلکالوئیدها و رزین های طبیعی را حل می کند.

بر خلاف اتانول یا متانول، این ماده با محلول های نمکی قابل اختلاط نیست و می توان با افزودن نمکی مانند کلرید سدیم آن را از محلول های آبی جدا کرد.

الکل ها و محلول ها ضدعفونی کننده دست حاوی محلول 60-70٪ ایزوپروپیل الکل یا اتانول در آب هستند. آب برای باز کردن منافذ غشای باکتریها مورد نیاز است که به عنوان دریچه ای برای ورود الکل عمل می کند.

کاربردهای ایزوپروپیل الکل چیست ؟
از ایزوپروپیل الکل به دلیل خواص آنتی باکتریال می توان برای تمیز کردن سطوح مختلف استفاده کرد. این ماده بهترین ضدعفونی کننده برای استفاده در بیمارستان ها و مایعات ضدعفونی کننده دست قبل از جراحی و حتی کاربردهای خانه داری است.

این الکل می تواند برای تولید حلال دیگری به نام ایزوپروپیل استات، استری شود. این ماده با دی سولفید کربن و هیدروکسید سدیم و هیدروکسید پتاسیم واکنش نشان می دهد تا به ایزوپروپیل زانتات سدیم که یک علف کش و یک معرف برای شناورسازی سنگ معدن است را تولید کند.

ایزوپروپیل الکل با تیتراکلرید تیتانیوم و فلز آلومینیوم واکنش نشان می دهد و به ترتیب ایزوپروپراکسیدهای تیتانیوم و آلومینیوم را تولید می کند که به عنوان کاتالیزور و معرف شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده را به دلیل فراریت بالا می توان برای تمیز کردن سطوح شیشه ای، پنجره ها یا آینه ها مورد استفاده قرار داد.

این الکل برای تمیزکردن وسایل الکترونیکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد زیرا به سرعت تبخیر شده و هیچ ماده باقی مانده ای به جا نمی گذارد که باعث آسیب رسیدن به وسایل الکترونیکی شود. این ماده را می توان برای پاک کردن اثر انگشت از روی CD و DVD نیز بکار برد زیرا سطح آنها را خراب نمی کند.

همچنین این الکل را می توان روی عضلات دردناک استعمال کرد تا درد و تورم آن کاهش یابد زیرا باعث افزایش جریان خون در محل شده و درد و التهاب را کاهش می دهد.

به عنوان نگهدارنده نمونه بیولوژیکی، ایزوپروپیل الکل جایگزین نسبتاً غیر سمی برای فرمالدئید و سایر مواد نگهدارنده مصنوعی است و در استخراج DNA نیز مورد استفاده قرار می گیرد.این الکل به عنوان یک ماده خشک کننده آب برای پیشگیری از سندرم گوش شناگران مورد استفاده قرار می گیرد.

خطرات و عوارض:
بخارات این الکل از هوا سنگین تر است و اشتعال پذیری آن در هوا 2 تا 12.7 درصد است بنابراین باید از منابع گرمایی و شعله های باز دور نگه داشته شود.

این ماده باعث تحریک پوست می شود و هنگام کار کردن با آن باید از دستکش استفاده کرد. استنشاق ایزوپروپیل الکل و متابولیت های آن برای انسان سمی است و بر سیستم عصبی مرکزی تأثیرگذار است.

مصرف بیش از حد این الکل ممکن است به دلیل تولید استون در بدن باعث شود تنفس فرد بوی میوه بدهد. برخلاف مسمومیت با متانول یا اتیلن گلیکول، متابولیت های ایزوپروپیل الکل به طور قابل توجهی کمتر سمی هستند و درمان این مسمومیت تا حد زیادی حمایتی است.

علائم مسمومیت با این الکل شامل گرگرفتگی، سردرد، سرگیجه، افسردگی CNS، حالت تهوع، استفراغ، بیهوشی، هیپوترمی، فشار خون پایین، شوک، تنگی نفس و کما است.