بوتیل گلایکول یا بوتیل گلیکول

بوتیل گلایکول یا بوتیل گلیکول (Butyl glycol) یک مایع روغنی شفاف و بی رنگ با نقطه جوش بالا، فراریت پایین و بوی میوه ای ملایم است. بوتیل گلایکول مانند سایر اترهای گلایکول، طبیعت دوگانه دارد، که به علت وجود یک گروه اتری و یک گروه الکلی در یک مولکول است. 

بوتیل گلیکول با فرمول شیمیایی C6H14O2 در آب و طیف وسیعی از حلال های ارگانیک کاملا قابل انحلال است و همین مسئله آن را تبدیل به یک حلال همه کاره با ویژگی های عملکردی عالی در بسیاری از برنامه های کاربردی کرده است.

بوتیل گلایکول همچنین به نام های BG، 2-بوتوکسی اتانول، گلایکول مونو بوتیل اتر و اتیلن گلایول مونو بوتیل اتر شناخته می شود و در فرآوری مواد غذایی به عنوان یک کمک پردازش گر، ضد عفونی کننده و حلال استفاده می شود.

این حلال آلی با واکنش اتیلن اکسید و بوتانول نرمال (n-butanol) با استفاده از یک کاتالیزور تولید می شود. اگر نسبت اتیلن اکسید به n- بوتانول بیش از یک باشد، مونو اترهای دی و تری اتیلن گلیکول نیز تولید می شوند.

بوتیل گلایکول مایعی خنثی و جاذب رطوبت است که به خانواده اترهای گلایکول تعلق دارد. این ماده در بسیاری از واکنش های شیمیایی می تواند به عنوان استارتر یا حلال استفاده شود. به عنوان مثال، این ماده به عنوان یک حلال برای رنگ های مبتنی بر آب استفاده می شود. همچنین به عنوان حلال در صنعت تولید جوهر، پوشش و رقیق کننده لاک نیز استفاده می شود.

افزایش کاربرد پوشش های مبتنی بر آب که از اسیدهای گلایکول به عنوان حلال استفاده می کنند، تقاضای بازار برای تولید این حلال آلی را افزایش داده است. با این حال، افزایش نگرانی در مورد سمیت بوتیل گلیکول ممکن است رشد بازار را به چالش بکشد.

کاربردهای بوتیل گلایکول:
کاربرد اصلی بوتیل گلیکول به عنوان حلال در رنگها و پوشش های سطحی است و پس از آن محصولات پاک کننده و جوهرها مورد استفاده قرار می گیرد. سایر محصولات حاوی این ماده شیمیایی شامل رزین های آکریلیک، مواد آزاد کننده آسفالت، فوم های آتش نشانی و روکش های محافظ چرمی است.

بوتیل گلایکول ماده اولیه پاک کننده های مختلفی از جمله صابون های مایع، مواد آرایشی، محلول های پاک کننده خشک، لاک ها، علف کش ها و رنگ های لاتکس است. همچنین به نظر می رسد که این ماده برای کشتن بیشتر حشرات و عنکبوت ها بسیار عالی عمل می کند.

بوتیل گلایکول به عنوان ماده اولیه برای تولید بوتیل گلیکول استات مورد استفاده قرار می گیرد که خود یک حلال فوق العاده است. همچنین از آن به عنوان ماده اولیه برای تولید پلاستیک ساز با واکنش انیدرید فتالیک استفاده می شود.

بوتیل گلیکول در صنایع غذایی به عنوان یک ضدعفونی کننده برای تمیز کردن محصولات استفاده می شود و در برخی از پاک کننده های سطحی صنعتی و تجاری نیز مورد استفاده قرار می گیرد. بوتیل گلایکول به دلیل خاصیت سورفاکتانتی در صنعت نفت نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض و خطرات بوتیل گلیکول:
بوتیل گلایکول یک تحریک کننده سیستم تنفسی شناخته شده است و می تواند بسیار سمی باشد. اما مطالعات حیوانی آن را جهش زا نمی دانند و هیچ مطالعه ای نشان نداده است که این ماده برای انسان سرطان زا است.

این ماده شیمیایی معمولا طی چند روز در حضور هوا و در واکنش با رادیکال های اکسیژن تجزیه می شود. این ماده به عنوان یک آلاینده مهم زیست محیطی در نظر گرفته نمی شود و تجمع زیستی نیز ندارد. مهم ترین روش دفع بوتیل گلایکول سوزاندن است.

بوتیل گلیکول معمولاً از طریق جذب پوستی، استنشاق یا مصرف خوراکی مواد شیمیایی وارد بدن انسان می شود. حد مجاز برای تماس کارگران با این ماده PPm 20 است که بسیار بالاتر از آستانه تشخیص بو در محدوده 0.4 ppm است.

تمام افرادی که با این ماده شیمیایی سروکار دارند باید هنگام کار حتماً از دستکش و لباس کار مخصوص استفاده کنند. استنشاق بخارات این ماده موجب تحریک دستگاه تنفسی می شود بنابراین افراد هنگام کارکردن با این ماده حتماً از ماسک استفاده کنند.

ظروف حاوی بوتیل گلایکول باید به دور از منابع تولید حرارت و گرما و تابش نور خورشید در انبارهای خشک و خنک و با تهویه مناسب نگهداری شوند.