ادتا (EDTA) یا اتیلن دی آمین تترا استیک اسید یک ماده بسیار پرکاربرد در صنایع مختلف است و بیشتر به عنوان شلاته کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
ادتا یک ماده شیمیایی است که اولین بار در سال 1935 توسط فردیناند مانز شناخته شد و در حال حاضر برای مقاصد صنعتی و پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب یک آمینوپلی کربوکسیلیک اسید جامد، بی رنگ و محلول در آب است. ادتا باز کنژوگه اتیلن دی آمین تترااستات است که کاربرد پذیری آن به دلیل نقشی است که به عنوان لیگاند و شلاتور برای جداسازی یونهای Ca2 + و Fe3 + بازی می کند.
پس از اتصال EDTA به یک مجموعه فلزی، یون های فلزی در محلول باقی می مانند اما واکنش پذیری کمتری دارند. این ترکیب به صورت چندین نمک تولید می شود که مهم ترین آنها ادتا دی سدیم، دی سدیم کلسیم و تترا سدیم هستند. ادتا دی سدیم یک عامل شلاتور است که قادر به حذف فلزات سنگینی مانند سرب یا جیوه از خون است.
این ترکیب برای پایین آمدن سطح کلسیم خون و همچنین کنترل اختلالات ریتم قلبی ناشی از داروهای قلب به نام دیجیتالیس (دیگوکسین، لانوکسین) استفاده می شود.
در صنعت نساجی EDTA مانع از تأثیر ناخالصی ها بر محصولات رنگ شده می شود. در صنعت خمیر کاغذ و کاغذسازی این ترکیب مانع از توانایی یونهای فلزی خصوصا Mn2 + از کاتالیز کردن نامتناسب پراکسید هیدروژن می شود که در سفید کننده بدون کلر استفاده می شود.
به روش مشابه، EDTA به عنوان ماده نگهدارنده یا تثبیت کننده برای جلوگیری از تجزیه اکسیداتیو کاتالیزوری که توسط یون های فلزی کاتالیز می شود، به بعضی از مواد غذایی اضافه می شود.در نوشابه های حاوی اسید اسکوربیک و بنزوات سدیم، EDTA تشکیل بنزن (یک سرطان زا) را کاهش می دهد.
ادتا 2 سدیم:
ادتا 2 سدیم (اتیلن دی آمین تترااستیک اسید دی سدیم) یک ماده شلات ساز است که برای جداسازی و کاهش واکنش یون های فلزی که ممکن است در بسیاری از محصولات صنعتی و مراقبت شخصی وجود داشته باشند، مورد استفاده قرار می گیرد.
از EDTA 2Na در پاک کننده ها، مواد شوینده، کودها، محلول های ساخت فیلم رنگی، پاک کننده ها و اصلاح کننده pH استفاده می شود. این ترکیب همچنین در واکنش ردوکس برای پلیمریزاسیون لاستیک بوتیل بنزن به عنوان بخشی از فعال کننده جهت کنترل سرعت پلیمریزاسیون استفاده می شود.
این ترکیب در لوازم آرایشی برای افزایش اثربخشی و بهبود پایداری صابون های جامد و شوینده های حمام استفاده می شود. کرم ها، روغن ها، محصولات مراقبت از مو و بسیاری از فرمول های مراقبت شخصی برای اهداف مختلف از این ترکیب استفاده می کنند. متاسفانه این ترکیب به سختی دچار تجزیه زیستی می شود و رهاسازی آن در آب خطرناک است.
ادتا 4 سدیم:
ادتا 4 سدیم (اتیلن دی آمین تترااستیک اسید چهار سدیم) یک ماده محلول در آب است که به عنوان شلاتور مورد استفاده قرار می گیرد و با اتصال به یون های معدنی خاص آنها را غیرفعال می کند.
این ماده شیمیایی از این طریق می تواند از خراب شدن محصولات آرایشی و بهداشتی جلوگیری کند، زیرا رشد قارچ و سایر میکروارگانیسم ها را متوقف می کند.
Na4 EDTA همچنین به حفظ شفافیت، محافظت از ترکیبات رایحه بخش و جلوگیری از خراب شدن محصولات کمک می کند. یکی از اصلی ترین کاربردهای این ترکیب کمک به محصولات مراقبت شخصی برای بهتر عمل کردن در آب سخت است.
جالب است بدانید:
ادتا 4 سدیم در مرطوب کننده ها، محصولات مراقبت از پوست و پاک کننده ها، صابون های حمام، شامپوها و نرم کننده ها، رنگ مو، اکسیدان و بسیاری از محصولات بکار می رود. این ترکیب همچنین در غذاهای بسته بندی شده، ویتامین ها و غذای کودک مورد استفاده قرار می گیرد.
گفته می شود کاربرد این ترکیب در مواد آرایشی و محصولات مراقبت شخصی بی خطر است زیرا این ماده به خوبی جذب پوست نمی شود. اما مواردی در رابطه با حساسیت زایی آن در برخی افراد گزارش شده است. این ماده یک تحریک کننده قوی برای چشم است و تخریب آهسته آن می تواند برای محیط زیست خطرناک باشد.
عوارض و خطرات ادتا 2 و 4 سدیم:
تماس EDTA با پوست و چشم ها باعث تحریک شده و فورا باید محل را با آب فراوان به مدت 15 دقیقه شستشو دهید.
این ترکیب باید در جای خنک و با تهویه مناسب و دور از نور مستقیم نورخورشید انبار و ذخیره سازی شود زیرا در صورت شعله ور شدن گازهای سمی و تحریک کننده تنفس آزاد خواهد کرد.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
