جوهر قند ( هیدروسولفیت سدیم)

جوهر قند که با نام های دیگری از جمله سدیم دی تیونیت یا بلانکیت شناخته می شود یک افزودنی غذایی رنگ بر است که مصرف آن برای انسان ها با عوارض متعددی همراه است.

جوهر قند که همچنین به عنوان هیدروسولفیت سدیم شناخته می شود پودری سفید رنگ با بوی ضعیف گوگردی است که در معرض هوا پایدار است اما در آب گرم و محلول های اسیدی به سرعت تجزیه می شود.

جوهر قند یک نمک محلول در آب است که می تواند به عنوان ماده احیاء کننده در محلول های آبی مورد استفاده قرار بگیرد. این ماده در فرآیند رنگرزی صنعتی مخصوصا در رنگ های حاوی سولفور بکار می رود. ویژگی احیاء کنندگی جوهر قند باعث حذف رنگ اضافی، اکسیدهای باقی مانده و پیگمانت های ناخواسته شده در محصول و کیفیت رنگ نهایی را بهبود می بخشد.

کاربردهای هیدروسولفیت سدیم یا جوهر قند در صنایع مختلف:
جوهر قند یا دی تیونیت سدیم همچنین می تواند برای تصفیه آب، تصفیه گاز، تمیز کردن و زدودن ترکیبات ناخواسته در صنایع مختلف استفاده شود. این ماده در فرآیندهای صنعتی به عنوان یک ماده سولفوناته کننده یا منبع یون سدیم مورد استفاده قرار می گیرد.

هیدروسولفیت سدیم در صنعت نساجی، چرم سازی، صنایع غذایی، پلیمرها، عکاسی و بسیاری دیگر از صنایع کاربرد دارد. کاربرد گسترده این ماده به سمیت پایین آن ( LD50 در g/kg5) نسبت داده می شود.

این ماده در بازیافت روغن های تقویت شده شیمیایی برای تثبیت پلیمرهای پلی آکریل آمید در برابر تخریب رادیکالی در حضور آهن مورد استفاده قرار می گیرد.

عمده مصارف خانگی جوهر قند به عنوان یک ماده رنگ بر است که می تواند لباس هایی که به طور اتفاقی در هنگام شستشو رنگ گرفته اند را مجددا به رنگ اول بازگرداند.

هیدروسولفیت سدیم در واکنش های شیمیایی به عنوان عامل رنگ بر استفاده می شود.این ماده خودبخود در تماس با هوا و رطوبت، گرما تولید می کند که ممکن است برای احتراق مواد اشتعال زای اطراف خطرناک باشد. بنابراین جوهر قند را نباید به مدت طولانی در معرض آتش یا دمای بالا قرار دارد زیرا امکان تخریب ظرف محتوی آن وجود دارد. این ماده در رنگ آمیزی و سفید کردن خمیر کاغذ نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربرد هیدروسولفیت سدیم در صنایع غذایی و ایمنی آن:
استفاده از جوهر قند یا هیدروسولفیت سدیم به عنوان افزودنی غذایی برای افزایش کیفیت رنگ خوراکی ها، تخمیر و آماده سازی اولیه خمیر نان در سال های اخیر افزایش یافته است و بحث هایی در رابطه با مضرات این ماده برای سلامتی انسان ها در جریان است.

ترکیبات گوگرد به عنوان افزودنی غذایی سالم سالهاست که به طور گسترده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند یکی از ترکیبات این خانواده بلانکیت یا جوهر قند است که به عنوان ماده سفید کننده در صنایع تولید قند و شکر، آجیل و نان ها بکار می رود.

هیدروسولفیت سدیم با نام تجاری بلانکیت به عنوان یک ماده سفید کننده در صنایع تولید قند مورد استفاده قرار می گیرد و اخیرا بحث هایی در رابطه با عوارض جبران ناپذیر و سرطانزایی این ماده مطرح است.

در صنایع تولید قند و شکر، جوهر قند برای تصفیه شربت و حذف باقی مانده رنگ چغندر قند، نیشکر و ترکیبات رنگی موجود مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی رنگ زدایی هیدروسولفیت سدیم وابسته به خاصیت احیاء کنندگی این ماده است که با تولید دی اکسید گوگرد از ایجاد هرگونه رنگی در ماده غذایی جلوگیری می کند.

مصرف بیش از حد این ماده می تواند با از بین بردن پرزهای روده و تأثیر بر دیواره معده منتهی به بیماریهای گوارشی شود. همچنین مصرف بلند مدت جوهر قند باعث حذف آنتی اکسیدان های طبیعی بدن می شود که نقش بسیار مهمی در حفاظت از بیماری ها و حفظ سلامت بازی می کنند.

با اینحال نتایج تحقیقات نشان داده است که افزودن جوهر قند به نان ها با توجه به غلظت می تواند تعیین کننده عوارض آن باشد. اما در مقادیر تعیین شده و مجاز، این ماده تحت تأثیر دمای بالا در پخت نان از بین می رود و تهدیدی برای سلامتی افراد محسوب نمی شود.