سدیم فلوراید (Sodium Fluoride) یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی NaF است. سدیم فلوراید یک ماده جامد بی رنگ یا سفید است که به راحتی در آب قابل حل است و منبع فلوراید مورد استفاده در تولید داروها است.
فلوراید به طور طبیعی در خاک، آب و مواد غذایی یافت می شود و به صورت سنتتیک جهت استفاده در آب آشامیدنی، خمیردندان، دهانشویه ها و محصولات شیمیایی مختلف تولید می شود.
سدیم فلوراید یک ماده شیمیایی است که از ترکیب یون های سدیم با بار مثبت و یون های فلوراید با بار منفی تشکیل شده است. سدیم و فلوراید هر دو جزء مواد معدنی ضروری هستند.
کاربردهای سدیم فلوراید:
این ماده کاربردهای شیمیایی مختلفی در سنتز و متالورژی استخراجی دارد و با کلریدهای الکتروفیلی شامل کلریدهای استیل، کلریدهای گوگرد و کلرید فسفر واکنش نشان می دهد. مانند سایر فلورایدها، سدیم فلوراید در واکنش های دسیل زدایی در سنتز آلی مورد استفاده قرار می گیرد.
سدیم فلوراید به عنوان یک ماده پاک کننده و همچنین سم معده برای حشرات گیاهی استفاده می شود. فلوراید به طور موثری از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند بنابراین در خمیردندان و سایر محصولات بهداشتی دندان از این ماده استفاده می شود.
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، شایع ترین نوع فلوراید مورد استفاده در خمیر دندان و دهان شویه ها، سدیم فلوراید است.همچنین سیستم های تصفیه آب عمومی به مواد افزودنی فلوراید اضافه می کنند، که باعث می شود آب به یکی از منابع اصلی تامین فلوراید تبدیل شود. سدیم فلوراید همچنان منبع اصلی انتخاب کارخانه های تصفیه آب کوچک است.
از آنجا که این ماده سمی است، معمولاً در سموم دفع آفات از جمله قارچ کش ها و حشره کش ها استفاده می شود و غلظت آن در این نوع محصولات از 15 تا 95 درصد متغیر است.انواع مختلف چسب ها و سریش ها از این ترکیب به عنوان ماده نگهدارنده استفاده می کنند. وجود این ماده در محصولات مختلف از رشد باکتریها، قارچها و کپک ها جلوگیری می کند.
سدیم فلوراید همچنین در ساخت محصولات فولادی و آلومینیومی استفاده می شود. افزودن این ماده به فلز مذاب باعث افزایش اکسیداسیون و تولید فلز یکنواخت می شود.سایر مصارف صنعتی این ماده شامل روکش های شیشه آلات، حفاظت از فولاد ضد زنگ و مواد نگهدارنده چوب است.
خطرات و عوارض:
فلورایدها، به ویژه محلولهای آبی سدیم فلوراید، به سرعت و به طورگسترده توسط بدن انسان جذب می شوند. این ترکیبات با انتقال الکترون و متابولیسم کلسیم تداخل دارند.مصرف زیاد نمک های فلوراید یا اسید هیدروفلوئوریک ممکن است به دلیل هیپوکلسمی شدید منجر به آریتمی های کشنده شود.
مصرف بیش از حد و طولانی مدت این مواد شیمیایی می تواند باعث سخت شدن استخوان ها، کلسیفیکاسیون رباط ها و رشد دندان ها شود. فلوراید می تواند باعث سوزش یا تحریک چشم ها، پوست و غشاهای بینی شود.
از نظر استنشاق (از گرد و غبار یا ذرات معلق در هوا) و بلع این ماده جزء مواد سمی طبقه بندی می شود و در دوزهای بالا بر قلب و سیستم گردش خون تأثیر می گذارد.
از آنجاییکه مصرف زیاد این ماده می تواند منجر به مسمومیت شود، هنگام مسواک زدن فقط به اندازه یک نخود خمیردندان استفاده کنید و از بلع آن خودداری کنید. علائم مسمومیت با NaF شامل درد شکم، خواب آلودگی، استفراغ و بیهوشی است.از آنجاییکه مصرف بیش از حد این ماده می تواند باعث تغییر رنگ دندان ها، به ویژه در کودکان شود، EPA میزان فلوراید اضافه شده به آب آشامیدنی را به 4 میلی گرم در لیتر محدود کرده است.