لعاب خام
این نوع پوشش ها به صورت خام اعمال می گردند. مواد موجود که شامل ترکیبات اصلی و فرعی می شود، ابتدا با آب مخلوط شده و با اضافه کردن الکترولیت آسیاب می شوند. پس از کنترل و تنظیم پارامترهای مورد نظر، لعاب از آسیاب خارج شده و بعد از 48 ساعت ماندن در حوضچه های مخصوص، استفاده می شود.متداول ترین الکترولیت های صنعت لعاب سازی عبارتند از:
لعاب فریت شده (فریتی)
برخی از اکسیدهایی که در لعاب قرار دارند ممکن است به دلیل حلالیت جذب بدنه شوند. از این رو ابتدا باید مواد اولیهٔ را پخت تا ترکیب بهتری به دست آید. این ترکیب پخته شده را فریت (Frit) می نامند.فریت ها، ابتدا ذوب و سریعا سرد می شوند. این سرمایش سبب ایجاد شوک حرارتی می شود و ذرات لعاب به تکه های شیشه ای تبدیل می شوند. سپس با اضافه کردن اکسیدهای رنگ ساز، لعاب فریت به رنگ های گوناگون در می آید.
برای فریت کردن، مواد اولیه مناسب (با توجه به فرمول) ابتدا خرد می شوند. سپس در یک کوره دوار ذوب و زینتر می شوند. مذاب به دست آمده از یکی از سمت های کوره دوار به محفظه حاوی آب ریخته می شود.این عمل باعث سرمایش سریع می شود. طبیعتا لعابی که با این فرایند حاصل می شود، خاصیت پلاستیسیته خود را از دست داده است. از این رو برای ایجاد دوغاب از فریت اولیه، لازم است فریت ها با 8 تا 10 درصد کائولن و مقداری الکترولیت وارد آسیاب شوند. پس از خردایش، باقی مراحل شبیه به فرایند لعاب های خام خواهد بود.
لعاب تبخیری (نمکی)
این دسته برخلاف دیگر انواع، به صورت دوغاب اعمال نمی شوند. بلکه پیش از پخت بر روی اجسام لایه نشانی (Deposit) می شوند. برای تولید این لعاب ها، ابتدا مواد اولیه (که به صورت نمک هستند) در یک محفظه (کوره) تبخیر شده و به حالت اشباع می رسد. سپس بر روی سطوح مورد نظر رسوب می کند. این فرایند اعمال پوشش در تولید سرامیک های رنگین با پخت فشرده (سفالی فشرده) به کار می رود.
در دمای بالا و در حالت بخار، نمک به اکسید سدیم و کلرید هیدرید تبدیل می شود و در حالت گازی در داخل کوره توزیع می شود. این دو نوع ماده با رس و اکسید سیلیسیم در سطح بدنه واکنش نشان می دهند و یک لایه لعاب شیشه ای ایجاد می کنند. لعاب نمکی جامد است و احتمال ریزش یا ترک خوردن آن وجود ندارد.
گاها دیده شده است که قطعات سرامیکی مورد مصرف در صنایع شیمی نیز با این روش لعاب دهی می شوند. این ظروف برای نگهداری اسیدها و قلیاها، لوله های کانال فاضلاب، ظروف نگهداری اسید و مواد الکلی به کار گرفته می شوند. چراکه این پوشش ها در برابر بخش اعظمی از اسیدها و عوامل محیطی کاملاً مقاوم و پایدار هستند.
لعاب فلدسپات
برای تولید این نوع پوشش ها، از موادی مانند کوارتز، فلدسپات، سنگ آهک، کائولن، خاک رس و پودر ریز ضایعات سرامیک استفاده می شود. درجه حرارت پخت بالا در فرایند تولید لعاب فلدسپات حرف اول را می زند.لذا از منظری دیگر، این نوع پوشش را می توان از نوع شفاف دما بالا دانست. لازم به ذکر است که لعاب فلدسپاتی به عنوان ماده اولیه تولید ظروف سنگی و ظروف سفالی ظریف نیز استفاده می شود. خواصی نظیر سختی بالا، شفافیت و براقیت زیاد و ایجاد احساسی ملایم در هنگام لمس، از ویژگی های اصلی لعاب فلدسپات است.
لعاب تالک
این نوع با افزودن پودر تالک به لعاب فلدسپات ساخته می شوند. چنین لعابی دارای رنگ سفید مطلق است و شفافیت مطلوبی دارد. اتفاقاتی مانند تأثیرپذیری از دود و ایجاد ترک ناشی از بخار (به احتمال زیاد) برای نوع تالک روی نمی دهد. از معایب آن می توان به چسبندگی ضعیف و روشنایی (Brightness) کم پس از پخت اشاره کرد.
لعاب رنگی
این محصولات با افزودن اکسیدهای رنگی یا برخی ترکیبات نمکی به مواد اولیه لعاب تولید می شوند. با توجه به دماهای مختلف پخت (زینترینگ)، لعاب های رنگی خود به نوع رنگی دما بالا و دما پایین دسته بندی می شوند. به این صورت که انواع دما بالا، در درجه حرارت های بالای 1250 درجه و انواع رنگی دماپایین نیز پایین تر از این درجه حرارت پخته می شوند.
ظروف سفالی عادی (Earthenware) غالباً با لعاب رنگی دما پایین تولید می شوند. اما ظروف سفالی سنگ نما (stoneware) و چینی ها لعاب با درجه حرارت بالا را می طلبند. لعاب های رنگی مکان های ناخوشایند بدنه را می پوشاند و جلوه خاصی از لحاظ تزئینی ایجاد می کنند. علاوه بر این، در عملیاتی تر و کم هزینه تر هستند. لذا به طور گسترده ای در هنرهای دستی و صنایع دستی استفاده می شوند. این پوشش ها را بعدا در طبقه بندی از نظر رنگ هم خواهید دید.
|
|
|
|
| نماد اعتماد الکترونیک | نشان ملی ثبت | گواهی شامد ارشاد |
© کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به داده پردازان هومان پویان می باشد.
